Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
231
231
232
232
233
233
234
234
235
235
236
236
237
237
238
238
239
239
240
240
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.012641">
                <pb pagenum="637" xlink:href="016/01/284.jpg"/>
              eſſe grauiorem. </s>
              <s id="s.012642">Cùm hæc proportio ſen­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1728"/>
                <lb/>
              ſim acquiratur, antequàm ſit acquiſita,
                <lb/>
              extento, & intento etiam brachio ad aliam
                <lb/>
              partem inclinatur, igitur non cadet. </s>
              <s id="s.012643">Ca­
                <lb/>
              dere igitur poteſt, ſi vel funis non exactè
                <lb/>
              extenſus fuerit, ſi membra ſtupore interim
                <lb/>
              tentantur: ſi corpus non intentum validè
                <lb/>
              contineatur: ſi pauitet, ſi delaſſetur, ſi ar­
                <lb/>
              te, vel vſu careat, vt tardius extendat, do­
                <lb/>
              nec inclinetur, vel nimis extendat, vt in
                <lb/>
              aduerſam eius quum timuit decidat partem:
                <lb/>
              omitto quòd pondera rationem certam,
                <lb/>
              aut ei propinquam obtinere debent, ad ſin­
                <lb/>
              gulorum, tum pondus, tum magnitudi­
                <lb/>
              nem ac etiam vires. </s>
              <s id="s.012644">Ergo ſi hæc ſex adſint,
                <lb/>
              in nullo eſt periculo. </s>
              <s id="s.012645">Itaque quidam puer
                <lb/>
              ſphæris ligneis pedibus ſuppoſitis, aliquando
                <lb/>
              etiam ſacco incluſus totus præter brachia,
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1729"/>
                <lb/>
              ſuper funem inter cacumina turrium exten­
                <lb/>
              ſum maximo noſtro pro illius vita metu am­
                <lb/>
              bulabat. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012646">
                <margin.target id="marg1727"/>
              Funambulo­
                <lb/>
              rum ratio.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012647">
                <margin.target id="marg1728"/>
              Pericula
                <lb/>
              funambulo­
                <lb/>
              rum.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012648">
                <margin.target id="marg1729"/>
              Funambulo­
                <lb/>
              rum opera
                <lb/>
              varia.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.012649">Alius etiam deſcendebat ab imo ſolo ad
                <lb/>
              turrim, quòd difficilius eſt, quum renes
                <lb/>
              in hac exercitatione multùm laborent. </s>
              <s id="s.012650">Idem
                <lb/>
              ſe è turri abſque ponderibus pronus per fu­
                <lb/>
              nem, vſque ad ſolum extentis manibus
                <lb/>
              demittebat: nam robur adeò manibus, &
                <lb/>
              brachiis conſtans erat ac firmum. </s>
              <s id="s.012651">vt illis
                <lb/>
              ponderum vice vteretur. </s>
              <s id="s.012652">Idem, quod mi­
                <lb/>
              ſerrimum eſt, funiculo ſatis tenui pede ſe
                <lb/>
              ſuſpendebat è fune vbi proximus maximè
                <lb/>
              turri erat, infame ſpectaculum atque hor­
                <lb/>
              rendum. </s>
              <s id="s.012653">Robore inde renum & dorſi ma­
                <lb/>
              nibus vinculum apprehendebat, atque ita
                <lb/>
              funi denuò ſe reſtituebat. </s>
              <s id="s.012654">Fingebant am­
                <lb/>
              bo ſe cadere præcipites, ſumma verò pedis
                <lb/>
              hærebant funi capite prono. </s>
              <s id="s.012655">Quantum pe­
                <lb/>
              dis ſummitati illius roboris ineſſe neceſſa­
                <lb/>
              rium fuerit, intelligis: nam ſola curuatura
                <lb/>
              digitorum, atque ea in ſiniſtram partem
                <lb/>
              ſuſtinebantur. </s>
              <s id="s.012656">Puer etiam præcipitem ſe
                <lb/>
              dabat cum ſphæris, alteráque earum fune
                <lb/>
              inter pedis plantam, & ſphæram hærente,
                <lb/>
              neſcio prorſus qua ratione, ne ob rotundi­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1730"/>
                <lb/>
              tatem dilaberetur pendebat. </s>
              <s id="s.012657">Verùm ſupra
                <lb/>
              fidem omnem atque expectationem ars fuit,
                <lb/>
              atque audacia duorum Turcarum: tibi vi­
                <lb/>
              ſa ac toti vrbi noſtræ refero. </s>
              <s id="s.012658">Duo erant
                <lb/>
              iuuenes corpore haud magno, ſed tereti:
                <lb/>
              quiſque illorum primus aſſumpto homine
                <lb/>
              in humeros per funem ad dimidium recti
                <lb/>
              anguli accliuem aſcendebat, & abſque
                <lb/>
              etiam ponderum auxilio. </s>
              <s id="s.012659">Inde adiectis gla­
                <lb/>
              diis trium fermè palmorum longitudinis,
                <lb/>
              præacutis, aciéque nouaculæ, pedum mal­
                <lb/>
              leolis, rurſus cum homine eodem aſcende­
                <lb/>
              bat, adeò diſtentis pedibus vt nec in plana
                <lb/>
              terræ ſuperficie facilè fuerit ſic ambulare.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.012660">Inde funi ſuperpoſita tabula, pedibus verò
                <lb/>
              ſuppoſitis ſublicis quas noſtri ciues vocant
                <lb/>
              ſcancias, ſuper tabulam ſic poſitam ambula­
                <lb/>
              bat, cùm tabula ipſa per ſe, ne vel momento
                <lb/>
              funi ſuperſtare poſſet. </s>
              <s id="s.012661">Deinde quinque
                <lb/>
              teretia ligna ferreo filo craſſiore transfixa,
                <lb/>
              ob idque cohærentia, ſed ita vt nullum
                <lb/>
              alteri poſſet rectè inſiſtere, vtrinque ſup­
                <lb/>
              ponebat pedibus, cum quibus ſuper fu­
                <lb/>
              nem ambulabat, cùm nemo ſic per planum
                <lb/>
              ſolum poſſit ambulare, imò ne ſtare queat,
                <lb/>
              hinc inde rotundis lignis, quæ craſſiora
                <lb/>
              brachio non eſſent dilabentibus. </s>
              <s id="s.012662">Poſtmo­
                <lb/>
              dum ſuppoſitis patellis æneis abſque vin­
                <lb/>
              culo, quas pedum extenſione retinere co­
                <lb/>
              gebatur, ſuper fune ibat. </s>
              <s id="s.012663">Pòſt in caldario
                <lb/>
              (ſic enim Itali vas æneum vocant magnum)
                <lb/>
              ſedens ſtabat, caldarium ſupra funem pen­
                <lb/>
              dulum, horribile dictu. </s>
              <s id="s.012664">Quòd verò proxi­
                <lb/>
              mum miraculo fuit, haſtam cum ponderi­
                <lb/>
              bus vaſi ſubduxit, vt caldarium in aëre
                <lb/>
              pendêre videretur. </s>
              <s id="s.012665">Nam haſtam retrò in­
                <lb/>
              ter vas, & funem poſitam antè reduxit.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.012666">Saltabat ad rhythmum ſuper fune pulſan­
                <lb/>
              te tympano, & modò ſe præcipitem ex il­
                <lb/>
              la dabat hærens ſolo calce ( his oculis vidi)
                <lb/>
              modò tarſo, ac cymba pedis. </s>
              <s id="s.012667">Stupeat ne­
                <lb/>
              ceſſe eſt qui videat alterum eorum diſten­
                <lb/>
              tæ tenuiori funi, vt quæ pollicem non ex­
                <lb/>
              cederet craſſitudine, inſiſtere, ac immota
                <lb/>
              tota ſuperiore parte, inferiorem tanto im­
                <lb/>
              petu cum fune agitare, vt hinc inde palmis
                <lb/>
              pluſquàm duodecim celerrimè ac quaſi ia­
                <lb/>
              culi iactu moueatur. </s>
              <s id="s.012668">Quòd verò minus pro­
                <lb/>
              digioſum fuit, ſed ſupra fidem tamen om­
                <lb/>
              nem humanæ potentiæ eſt, quòd cùm è
                <lb/>
              campo louiæ arcis ad turrim, quæ altiſſi­
                <lb/>
              ma eſt, aſcendiſſet cum ponderibus, inde è
                <lb/>
              ſumma turri aſcendit ad trabem per funem,
                <lb/>
                <figure id="id.016.01.284.1.jpg" xlink:href="016/01/284/1.jpg" number="150"/>
                <lb/>
              quæ à plano plus tribus partibus è quatuor
                <lb/>
              recti anguli adeò erecta erat, diſtabat. </s>
              <s id="s.012669">Ma­
                <lb/>
              iore quoque miraculo deſcendit quàm aſ­
                <lb/>
              cendiſſet, pronus ſcilicet tanquam ruitu­
                <lb/>
              rus in caput. </s>
              <s id="s.012670">Animaduerſum eſt, pollice
                <lb/>
              pedis vtriuſque dum funem continet ad­
                <lb/>
              uerſus alios digitos tanquam forcipe fer­
                <lb/>
              rea, tantum vim ſuſtinuiſſe. </s>
              <s id="s.012671">Neque aliter
                <lb/>
              fieri potuit, vt vel aſcenderet tam erecto
                <lb/>
              fune, vel deſcendens non rueret præceps.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.012672">Voluit dum hæc ageret hominem ſecum
                <lb/>
              humeris ſuſtollere, magno pretio etiam ad­
                <lb/>
              dito. </s>
              <s id="s.012673">Sed tam temerarij propoſiti compli­
                <lb/>
              cem non inuenit. </s>
              <s id="s.012674">Itaque nil mirum eſt,
                <lb/>
              quoſcunque maximos principes hoc ſpecta­
                <lb/>
              culo, vt re maximè egregia, delectatos fuiſ­
                <lb/>
              ſe. </s>
              <s id="s.012675">Plebem verò cenſuiſſe arte dæmonum
                <lb/>
              hæc fieri, quandoquidem ſupra vires huma­
                <lb/>
              nas viderentur. </s>
              <s id="s.012676">Sed ceſſauit admiratio poſt­
                <lb/>
              quàm liberalitate tua, ac perſuaſionibus
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1731"/>
                <lb/>
              alter eorum, rarò exemplo noſtræ ætatis
                <lb/>
              Chriſtianus factus eſt, exhibetque eadem
                <lb/>
              ſpectacula. </s>
              <s id="s.012677">Qui etiam prænomine tuo do­
                <lb/>
              natus eſt. </s>
              <s id="s.012678">Hunc ſæpe vidimus vaſa tria fi­
                <lb/>
              gulina rotunda, & parum caua, medio mu­
                <lb/>
              nita orbiculo ex aurichalco cauo, ad capi­
                <lb/>
              tis claui magnitudinem, ſerico circum or­
                <lb/>
              biculum, ne diffluant munita, trifido ex­
                <lb/>
              cipere, ideóque celeriter manu penè im­
                <lb/>
              mota in diuerſas partes circumagere, vt
                <lb/>
              viſum effugerent. </s>
              <s id="s.012679">Cauſa eſt æquilibrio con­
                <lb/>
              iuncta leuitas metalli, ac vis illa latens, de </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>