Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
265
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1773
"/>
<
lb
/>
etiam tu
<
expan
abbr
="
continuũ
">continuum</
expan
>
ſic accipe
<
expan
abbr
="
cõmunius
">communius</
expan
>
, & totum non vt ſimpliciter continuum, quod mouetur,
<
lb
/>
ſed vt ſingulę partes conſeruent proprium motum, & continui ſint motus, vt potius contigui di
<
lb
/>
cendi ſint, ſed planè ordinati. </
s
>
<
s
>De tertio diſputauit Auerroës, atque ita accepit Ariſtotelicam du
<
lb
/>
bitationem: ſiue æqualis ſit motus, ſiue inęqualis: hoc eſt, ſiue motus B ſit æqualis motui A. ſiue
<
lb
/>
minor. </
s
>
<
s
>Nam fieri nequit, vt motus mobilis ſit minor motu ipſius motoris. </
s
>
<
s
>Quantas hîc tu Sca
<
lb
/>
liger optimè Tragœdias excitares, qui plus agens agendo poſſe voluëris, quàm patiens patiendo
<
lb
/>
poſsit? </
s
>
<
s
>& è medio ſuſtuleris illud æquilibrium poteſtatis agentis & patientis, ex quo ſtatus na
<
lb
/>
turæ conſeruatur? </
s
>
<
s
>Sed cùm id ſine diſtinctione dandum non ſit, de induſtria non vſurpauimus:
<
lb
/>
eo quòd aut vtraque principia poteſtate, vel actu ſtatuuntur: ac, ſi poteſtate ſumantur, ſecum ne
<
lb
/>
ceſſariò congruunt in natura, ſicut ea quæ ſunt ad aliquid. </
s
>
<
s
>Quòd ſi actu ſpectentur: eſt prætereà
<
lb
/>
diſtinguendum. </
s
>
<
s
>Nam vel ſimpliciter actio concipitur .i. </
s
>
<
s
>quouſque ipſa ſuapte natura promo
<
lb
/>
uetur, & niſi illò perueniat, naſcitur ab impedimento; aliter actioni non imponitur finis, & tum
<
lb
/>
profectò tantum materia patitur,
<
expan
abbr
="
quantũ
">quantum</
expan
>
mouet efficiens, ſi minus, non poſſet vnquàm filius pa
<
lb
/>
tri ſimilis procreari ſemper labefacta ſuccedentis rei natura, vel actio conſideratur ab initio, quo
<
lb
/>
tempore id quod eſt
<
expan
abbr
="
ſubiectũ
">ſubiectum</
expan
>
formæ futuræ, nondum ſubiectum eſt, neque affectum ad formam
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
producendã
">producendam</
expan
>
, ſed adhuc qualitates contrariæ dominantur, & tum ſolum plus
<
expan
abbr
="
põt
">potest</
expan
>
agens quàm pa
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1774
"/>
<
lb
/>
tiens, quòd agens immutare debet, ac niſi immutaret, ageret planè fruſtrà. </
s
>
<
s
>Quapropter hac via
<
lb
/>
relicta noſtram ingrediamur. </
s
>
<
s
>Nam quærerem hîc ego ex Auerroë libentiſsimè, quid hæc ſibi ve
<
lb
/>
lint, in motu mobilis maius & æquale, aut
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
maius intelligitur efficacitate, aut velocitate, aut diu
<
lb
/>
turnitate, neque ſanè prima illa accipi queunt, quòd in cauſſa vis & efficacitas ſit potior quàm in
<
lb
/>
effectu. </
s
>
<
s
>Nam propter quod
<
expan
abbr
="
vnumquodq.
">vnumquodque</
expan
>
tale eſt & illud magis tale, & qui magis à mouente
<
lb
/>
recedit, eo quoque imbecillior eſſe ſolet, niſi interueniat aliquid extrinſecus, quapropter nonnul
<
lb
/>
la magis ea quæ diſtant, afficiunt quàm propinqua. </
s
>
<
s
>Quamobrem quoque ventus Auſter die ter
<
lb
/>
tia vehementior eſt, & apud nos efficacior, quàm vnde fuit primò concitatus, & à tergo phialæ
<
lb
/>
radius ſolis exurit, qui à fronte ne vix quidem commouebat. </
s
>
<
s
>Quod ſi hoc ſibi voluërit eum mo
<
lb
/>
tum eſſe
<
expan
abbr
="
maiorẽ
">maiorem</
expan
>
, aut æqualem ex duratione: at neque id neceſſarium eſt, cùm, ſi conferatur mo
<
lb
/>
tus hypeccaumatis cùm motu cęleſti, corrumpitur ille quidem ſingulis eius partibus immutatis;
<
lb
/>
hic verò æternus eſt. </
s
>
<
s
>At verò quoniam motus à mouente imprimitur, vt remaneat in mobili,
<
lb
/>
poſtquàm mouens ipſum quieuerit, vt calor ignis reſtat inferro, dum abeſt, aut ſimul item con
<
lb
/>
tingit ipſum deficere, vt lumen ad ſolis occaſum, aut non durare
<
expan
abbr
="
motũ
">motum</
expan
>
propter interitum mobi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1775
"/>
<
lb
/>
lis, veluti nos ante hypeccaumatis exemplo declarauimus: quocunque pacto eueniat, mouet nos
<
lb
/>
Ariſtoteles non officere ſuæ demonſtrationi. </
s
>
<
s
>Illud non contemnendum, quemadmodum mo
<
lb
/>
uens,
<
expan
abbr
="
qd
">quod</
expan
>
eſt efficiens, ſit vnà cum mobili; quaſi verò nullum ſit efficiens
<
expan
abbr
="
remotũ
">remotum</
expan
>
, nec vlla vis ab
<
lb
/>
efficiente mobili imprimatur, quæ
<
expan
abbr
="
itẽ
">item</
expan
>
in abſentia mouentis idem valeat àc ſi fuerit præſens. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Itaq.
">Itaque</
expan
>
<
lb
/>
hæc legimus apud nonnullos auctoreis in efficientia duo conſiderari poſſe; vim motricem, atque
<
lb
/>
ſubiecta, neque obſtare actioni, ſi media ſint aliqua ſubiecta;
<
expan
abbr
="
ſatiſq́
">ſatiſque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>fore, ſi vis, quæ communica
<
lb
/>
tur ab efficiente, medio vacet. </
s
>
<
s
>Atenim dilutio non planè mihi probatur; proptereaquòd nulla
<
lb
/>
differentia poterit aſsignari inter
<
expan
abbr
="
finẽ
">finem</
expan
>
& efficiens, interualli beneficio, quæ tamen ab Ariſtotele
<
lb
/>
conſtituitur. </
s
>
<
s
>Nanque & ipſe dicam vbi vis finis
<
expan
abbr
="
cõmunicatur
">communicatur</
expan
>
diſtantibus ea quoque per media
<
lb
/>
quidem ſubiecta traditur, non
<
expan
abbr
="
aũt
">aut</
expan
>
per aliam mediam virtutem. </
s
>
<
s
>Simplicius accipiebat dictum
<
lb
/>
Ariſtotelis in
<
expan
abbr
="
eũ
">eum</
expan
>
ſenſum, vt non intelligeretur
<
expan
abbr
="
oẽ
">omnem</
expan
>
efficiens vniuersè, ſed proximum. </
s
>
<
s
>Neque id
<
lb
/>
ſatis placet: quandò Ariſtoteles
<
expan
abbr
="
admodũ
">admodum</
expan
>
conciſus eſſet, qui tale efficiens à fine ſeparauit,
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
<
lb
/>
eo nomine ab efficiente remoto non ſeiungeretur. </
s
>
<
s
>Poſſet quiſpiam ſuſpicari vim illam eſſe
<
expan
abbr
="
for-mã
">for
<
lb
/>
mam</
expan
>
& ſpeciem quæ traditur ab efficiente, non
<
expan
abbr
="
aũt
">aut</
expan
>
à fine (nam tale diſcrimen ab Auerroë quoque
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1776
"/>
<
lb
/>
ponitur præter alia nonnulla inter energian finis & efficientis) hoc eſt, quòd efficiens moueat, vt
<
lb
/>
dicitur, materialiter: finis verò nequaquam. </
s
>
<
s
>quòd ea ſpecies quæ eſt in actuoſa poteſtate efficien
<
lb
/>
tis, iungitur cum materia, in qua
<
expan
abbr
="
patibilẽ
">patibilem</
expan
>
inuenit poteſtatem. </
s
>
<
s
>Sed hanc explicationem ægrè
<
expan
abbr
="
põt
">potest</
expan
>
<
lb
/>
Auerrois ſectator approbare, ſiquidem etiam forma & ſpecies finis cum appetente coniungatur,
<
lb
/>
& fiat magis
<
expan
abbr
="
vnũ
">vnum</
expan
>
ex iis quæ formaliter coniunguntur, quàm iis quæ vinculo materiæ
<
expan
abbr
="
copulãtur
">copulantur</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Hoc profectò
<
expan
abbr
="
nũc
">nunc</
expan
>
mihi venit in
<
expan
abbr
="
mentẽ
">mentem</
expan
>
, quo dictum Ariſtotelis arbitror poſſe defendi, quòd ipſe
<
lb
/>
duntaxat cauſſæ modum reſpiciat. </
s
>
<
s
>Dupliciter verò contingit finem mouere, vt cauſſam remo
<
lb
/>
tam; efficiens verò vt proximam. </
s
>
<
s
>Primùm
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
finis per ſeipſum motum non facit: ſemper
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
re
<
lb
/>
quirit auxilium efficientis; nec ſine illius opera quicquam molitur: efficiens, & ſi non impelli
<
lb
/>
tur ex ſeipſo; ſed excitatur à fine: at hoc eſt antequàm moueat, ſed per ſeipſum de poteſtate tra
<
lb
/>
ducit ad actum afficiendo, & ponendo
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
in materia. </
s
>
<
s
>Deinde finis
<
expan
abbr
="
põt
">potest</
expan
>
agere in longinquum
<
lb
/>
etiam ſi non agat in proximum ſicut finis. </
s
>
<
s
>non dico. </
s
>
<
s
>nota. </
s
>
<
s
>finem ſic afficere id quod longè diſtat,
<
lb
/>
quin etiam proxima afficiat neceſſariò. </
s
>
<
s
>Hoc
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
commune eſt omni generi cauſſæ mouentis, nihil
<
lb
/>
afficere poſſe
<
expan
abbr
="
lõginquum
">longinquum</
expan
>
, quin idem afficiat proximum, vel actu, vel virtute, vel eodem actionis
<
lb
/>
genere, vel diuerſo: tum pro merito materiæ, tum
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
pro
<
expan
abbr
="
rõne
">ratione</
expan
>
roboris, &
<
expan
abbr
="
cęterarũ
">cęterarum</
expan
>
<
foreign
lang
="
grc
">πεζίστασεον</
foreign
>
, </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>