1qua in annuli motu ſuperius dicebamus.
Ergo quanquam hæc quæ dicta ſunt de
funambulis propiora ſint miraculo, mino
ra tamen faciunt quæ olim legimus apud
Suetonium, ſcilicet Claudium Cæſarem in
ter ludos elephantes funambulos exhibuiſſe,
id mirabilius illis quàm in puero, quòd ca
reant ratione, quòd tanto eſſent ponderoſio
res, quodque duobus non vni funibus inſi
ſterent. Sed tantum poteſt conſuetudo, im
probáque hominis cupiditas, & docilitas il
lius belluæ egregia, quæ maximè hominum
ingenio proxima eſt.
Ergo quanquam hæc quæ dicta ſunt de
funambulis propiora ſint miraculo, mino
ra tamen faciunt quæ olim legimus apud
Suetonium, ſcilicet Claudium Cæſarem in
ter ludos elephantes funambulos exhibuiſſe,
id mirabilius illis quàm in puero, quòd ca
reant ratione, quòd tanto eſſent ponderoſio
res, quodque duobus non vni funibus inſi
ſterent. Sed tantum poteſt conſuetudo, im
probáque hominis cupiditas, & docilitas il
lius belluæ egregia, quæ maximè hominum
ingenio proxima eſt.
Funambulo
rum Turca
rum mira.
rum Turca
rum mira.
Ferrandus
Turca.
Turca.
Elephantes
funambuli.
funambuli.
Flumina
quomodo tu
tò quis poſſit
tranare.
Modus de
ambulandi
ſuper aquas.
quomodo tu
tò quis poſſit
tranare.
Modus de
ambulandi
ſuper aquas.
Vtilius flumina tranantur, coriaceo in
teſtino craſſiore: quod vbi opus fuerit infla
tur vehementer, & concluſis capitibus ſub
alis circumligatur: ita tutò equites & pe
dites in magnis neceſſitatibus fluminibus
ſe committunt, quandoque hoc ſolo tra
nare auxilio etiam auſi. Securius id fiet
etiam tympanis coriaceis ſub pedibus po
ſitis, baculóque cui tympanum ſit ſuppo
ſitum. Nam enim ſolùm tranare, ſed deam
bulare ſuper aquas, res propè oſtentum vi
deri poterit. Manifeſtum autem quod etiam
in his, quemadmodum & funambulis,
opus eſt audacia, exercitatione, roboréque
corporis eximio: quibus ſi leuitas accedat,
ſpecioſius erit ſpectaculum: quòd edidiſſe
quoſdam accepi. Multa ſuperius in gene
re magiæ retulimus, dum de ſpeculis lo
queremur, de carneóque magnete, tum in
his præcedentibus libris, tum etiam medi
cinæ, & non Arithmeticæ: ſed tamen nunc
per capita attingemus ſolùm quæ à no
bis intacta fuêre, vt pauciſſimis exemplis
quantum humani ingenij ſubtilitas poſſit,
oſtendamus. Igitur vt ad rem reuertar,
ſimile eſt exemplum funambulorum his,
qui virgam digito erectam, aut haſtam de
ferunt. Alij virgulam digiti ſuprema par
te, inclinatam ob gladios ex aduerſo in
imo ipſius infixos. Quid quòd cuilibet li
cet experiri, lapidem frangimus palmi craſ
ſitudine, quem malleo fruſtra quandoque
tentare licet, ſolo pugno. Ea res ſic ſe
habet: lapis extenditur ſuper planum li
gneum, melius ſuper lapideum: eleuatur
ab altero capite ſic vt ſolum ſuſtineatur,
nulla vi adhibita, inde pugno eleuata pars
percutitur, quo ictu alliditur ſimul plano,
& in multa fruſta frangitur. Quòd ſi celerius
feriat pugnus, aut ſerius quàm extremam la
pidis tabulam tetigerit, irrita euadit percuſ
ſio, nec frangitur. Ita etiam leui ictu lateres
fregimus.
teſtino craſſiore: quod vbi opus fuerit infla
tur vehementer, & concluſis capitibus ſub
alis circumligatur: ita tutò equites & pe
dites in magnis neceſſitatibus fluminibus
ſe committunt, quandoque hoc ſolo tra
nare auxilio etiam auſi. Securius id fiet
etiam tympanis coriaceis ſub pedibus po
ſitis, baculóque cui tympanum ſit ſuppo
ſitum. Nam enim ſolùm tranare, ſed deam
bulare ſuper aquas, res propè oſtentum vi
deri poterit. Manifeſtum autem quod etiam
in his, quemadmodum & funambulis,
opus eſt audacia, exercitatione, roboréque
corporis eximio: quibus ſi leuitas accedat,
ſpecioſius erit ſpectaculum: quòd edidiſſe
quoſdam accepi. Multa ſuperius in gene
re magiæ retulimus, dum de ſpeculis lo
queremur, de carneóque magnete, tum in
his præcedentibus libris, tum etiam medi
cinæ, & non Arithmeticæ: ſed tamen nunc
per capita attingemus ſolùm quæ à no
bis intacta fuêre, vt pauciſſimis exemplis
quantum humani ingenij ſubtilitas poſſit,
oſtendamus. Igitur vt ad rem reuertar,
ſimile eſt exemplum funambulorum his,
qui virgam digito erectam, aut haſtam de
ferunt. Alij virgulam digiti ſuprema par
te, inclinatam ob gladios ex aduerſo in
imo ipſius infixos. Quid quòd cuilibet li
cet experiri, lapidem frangimus palmi craſ
ſitudine, quem malleo fruſtra quandoque
tentare licet, ſolo pugno. Ea res ſic ſe
habet: lapis extenditur ſuper planum li
gneum, melius ſuper lapideum: eleuatur
ab altero capite ſic vt ſolum ſuſtineatur,
nulla vi adhibita, inde pugno eleuata pars
percutitur, quo ictu alliditur ſimul plano,
& in multa fruſta frangitur. Quòd ſi celerius
feriat pugnus, aut ſerius quàm extremam la
pidis tabulam tetigerit, irrita euadit percuſ
ſio, nec frangitur. Ita etiam leui ictu lateres
fregimus.
De virga
quæ inclina
ta defertur
ſumma digiti
parte.
Lapis quo
modo pugno
frangatur.
quæ inclina
ta defertur
ſumma digiti
parte.
Lapis quo
modo pugno
frangatur.
Dùm enim extremum ſimul cum vi ictus
tabulæ illiſum fuerit, pondus iungitur cum
impetu, & fit non ſecus ac ſi malleo ictu
vehementi percuteretur. Sed iam placet hoc
151[Figure 151]
demonſtrare. Sit planum AB, lapis in eo ere
ctus CD, impellatúrque adeò violenter hic
ſupra AB, vt aër qui eſt in medio, è dire
ctóque ſub E, dilabi nequeat. Omnis enim
motus tempore indiget. Cùm igitur non di
labitur, neceſſariò lapidem franget: quia
duo corpora penetrare ſe non poſſunt, niſi
quòd ſolidum eſt ſcindatur.
tabulæ illiſum fuerit, pondus iungitur cum
impetu, & fit non ſecus ac ſi malleo ictu
vehementi percuteretur. Sed iam placet hoc
151[Figure 151]demonſtrare. Sit planum AB, lapis in eo ere
ctus CD, impellatúrque adeò violenter hic
ſupra AB, vt aër qui eſt in medio, è dire
ctóque ſub E, dilabi nequeat. Omnis enim
motus tempore indiget. Cùm igitur non di
labitur, neceſſariò lapidem franget: quia
duo corpora penetrare ſe non poſſunt, niſi
quòd ſolidum eſt ſcindatur.
Manifeſtum igitur ex hoc, quòd quantò
lapis latior fuerit, & planum vtriuſque
æquale, & quantò magis lapidem eleuabi
mus, & celerior erit ictus, eò facilius fran
getur. Vidimus autem qui ſuper fune poſi
tum frangerent. Tantum poteſt exercitatio,
quæ ad amuſſim deducta ſit.
lapis latior fuerit, & planum vtriuſque
æquale, & quantò magis lapidem eleuabi
mus, & celerior erit ictus, eò facilius fran
getur. Vidimus autem qui ſuper fune poſi
tum frangerent. Tantum poteſt exercitatio,
quæ ad amuſſim deducta ſit.
Funis quo
modo ſolis
manibus
frangatur.
modo ſolis
manibus
frangatur.
Funis quoque nouus & craſſus arte rum
pitur: eius extremum clauo infixo, vel vn
cino nectitur, inde ter, quatérve aut etiam
ſæpius manui circumuoluitur, demum funis
reliquum extremum obequitat iuxta ſupre
mum palmæ, inter indicem, & pollicem
funis partem, quæ ad clauum tendit, & ca
put ad imum palmæ, vnde venerat rurſus
reflectitur, denuóque ſemel, aut bis cir
cumducitur: ita vibrato impetu ſcindatur,
ea in parte, qua à fune obequitatur: nam
funus ipſe qui ſubeſt, prohibet ne manus
patiatur, & vltima circumductione labatur:
funis verò funem diſſecare ob impetum, tum
maximè cùm mollis fuerit pars quæ manum,
& clauum interiacet, & manus robuſta, &
impetus rectus ac velox. Ita hæc ſæpe vidi
mus ab omni miraculo aliena, quæ tamen
mira videntur. Sunt qui vtriſque manibus
eandem vinculi ſeruant rationem, ſoliſque
manibus funes frangant, taléſque qui boues
facilè ſuſtineant.
pitur: eius extremum clauo infixo, vel vn
cino nectitur, inde ter, quatérve aut etiam
ſæpius manui circumuoluitur, demum funis
reliquum extremum obequitat iuxta ſupre
mum palmæ, inter indicem, & pollicem
funis partem, quæ ad clauum tendit, & ca
put ad imum palmæ, vnde venerat rurſus
reflectitur, denuóque ſemel, aut bis cir
cumducitur: ita vibrato impetu ſcindatur,
ea in parte, qua à fune obequitatur: nam
funus ipſe qui ſubeſt, prohibet ne manus
patiatur, & vltima circumductione labatur:
funis verò funem diſſecare ob impetum, tum
maximè cùm mollis fuerit pars quæ manum,
& clauum interiacet, & manus robuſta, &
impetus rectus ac velox. Ita hæc ſæpe vidi
mus ab omni miraculo aliena, quæ tamen
mira videntur. Sunt qui vtriſque manibus
eandem vinculi ſeruant rationem, ſoliſque
manibus funes frangant, taléſque qui boues
facilè ſuſtineant.
Iam verò & illud ſum expertus homine
altero in humeros aſſumpto, duos alios ob
nitentes eiuſdem fermè roboris inuitos
trahi, cùm ſine pondere vix vnum ſufficiat.
altero in humeros aſſumpto, duos alios ob
nitentes eiuſdem fermè roboris inuitos
trahi, cùm ſine pondere vix vnum ſufficiat.
Quomodo
homine in
humeros aſ
ſumpto faci
lius trahi
mus.
Sympathia
& antipathia
quid ſint.
homine in
humeros aſ
ſumpto faci
lius trahi
mus.
Sympathia
& antipathia
quid ſint.
Sic quædam ex ſympathia contingunt.
Sympathiam voco conſenſum rerum abſque
manifeſta ratione: velut antipathiam diſſi
dium. Vtranque eſſe in rebus, infinita do
cent exempla: vt quòd lacerta homine
gaudeat, quanquam non ſine periculo illius
præſentia ſit: & humanam ob id ſaliuam
auidè fugit. Exiſtimant equos gaudere ſo
cietate arietum, oculiſque & ſanitati illo
rum conferre, & ob id ſtabulis nutrire arie
tes ſolent: certè mirum in modum mutuò ſe
diligunt. Teſtudinem odit mirum in mo
dum ſimia, & horret. Vagantur hæ per
animalia, plantas, lapides: nec harum ex
pers homo eſt: obmuteſcit enim, vt creditur,
ſi eum prior lupus viderit: vnde Virgilianum
illud:
Lupi Mœrim vidêre priores.
Sympathiam voco conſenſum rerum abſque
manifeſta ratione: velut antipathiam diſſi
dium. Vtranque eſſe in rebus, infinita do
cent exempla: vt quòd lacerta homine
gaudeat, quanquam non ſine periculo illius
præſentia ſit: & humanam ob id ſaliuam
auidè fugit. Exiſtimant equos gaudere ſo
cietate arietum, oculiſque & ſanitati illo
rum conferre, & ob id ſtabulis nutrire arie
tes ſolent: certè mirum in modum mutuò ſe
diligunt. Teſtudinem odit mirum in mo
dum ſimia, & horret. Vagantur hæ per
animalia, plantas, lapides: nec harum ex
pers homo eſt: obmuteſcit enim, vt creditur,
ſi eum prior lupus viderit: vnde Virgilianum
illud:
Lupi Mœrim vidêre priores.
Homo lupo
viſo obmute
ſcit & cur?
viſo obmute
ſcit & cur?
Neque hoc ob terrorem, nam nec leone,
aut vrſo viſis hoc contingit: nec par erat vt
lupo hominem vidente prius, ſed homine
lupum, hoc contingere. Cæterùm hoc quan
doque verum fuiſſe experti ſumus: non om
ninò obmuteſcunt, ſed rauci euadunt.
Cùm verò non ſemper contingeret, dixêre
hoc in cauſa eſſe cùm non contingit, quòd
homo lupum prius viderit. Cauſa igitur eſt
in oculis lupi. Habet enim quid homini ad
uerſum, quo ſpiritus cohibetur: nec poteſt
fieri violenta illa ſpiritus exufflatio, quæ ad
vocem neceſſaria eſt. Simili ratione dicunt
equi pedes ſi diu veſtigia lupi ſequan
tur, obſtupeſcere: nam ſi recentia ſint ve
ſtigia, odore vexatur. Ob id quandoque nec
aut vrſo viſis hoc contingit: nec par erat vt
lupo hominem vidente prius, ſed homine
lupum, hoc contingere. Cæterùm hoc quan
doque verum fuiſſe experti ſumus: non om
ninò obmuteſcunt, ſed rauci euadunt.
Cùm verò non ſemper contingeret, dixêre
hoc in cauſa eſſe cùm non contingit, quòd
homo lupum prius viderit. Cauſa igitur eſt
in oculis lupi. Habet enim quid homini ad
uerſum, quo ſpiritus cohibetur: nec poteſt
fieri violenta illa ſpiritus exufflatio, quæ ad
vocem neceſſaria eſt. Simili ratione dicunt
equi pedes ſi diu veſtigia lupi ſequan
tur, obſtupeſcere: nam ſi recentia ſint ve
ſtigia, odore vexatur. Ob id quandoque nec