Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N1EE3A">
            <pb pagenum="253" xlink:href="026/01/285.jpg"/>
            <p id="N1FFDF" type="main">
              <s id="N1FFE1">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Scholium.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N1FFED" type="main">
              <s id="N1FFEF">Obſerua primò, ſi planum reflectens cedit, vel mobile ipſum, rem
                <lb/>
              aliter eſſe explicandam. </s>
            </p>
            <p id="N1FFF4" type="main">
              <s id="N1FFF6">Secundò tribus modis
                <expan abbr="planũ">planum</expan>
              cedere, primò per
                <expan abbr="diuiſionẽ">diuiſionem</expan>
              partium ſi fran
                <lb/>
              gantur; 2° per diuiſionem ſine fractione propriè ſumpta, ſed
                <expan abbr="">cum</expan>
              ceſsione. </s>
            </p>
            <p id="N20008" type="main">
              <s id="N2000A">Tertiò, ſine diuiſione, ſed non ſine compreſsione. </s>
            </p>
            <p id="N2000D" type="main">
              <s id="N2000F">
                <expan abbr="Exẽplum">Exemplum</expan>
              primi generis habes in charta, ſeu vitro, quæ
                <expan abbr="">dum</expan>
              reflectit fran­
                <lb/>
              gitur: </s>
              <s id="N2001C">
                <expan abbr="exemplũ">exemplum</expan>
              ſecundi in cera molli, vel pingui terrâ; </s>
              <s id="N20023">tertii
                <expan abbr="deniq;">denique</expan>
              in
                <expan abbr="mẽ-brana">men­
                  <lb/>
                brana</expan>
              tenſa, vel fune tenſo: </s>
              <s id="N20031">ſimiliter mobile ipſum tribus modis cedere
                <lb/>
              poteſt 1°
                <expan abbr="">cum</expan>
              diuiſione partium, & fractione, ſic
                <expan abbr="">dum</expan>
                <expan abbr="vitrũ">vitrum</expan>
              à marmore refle­
                <lb/>
              ctitur in mille partes abit.2° ſine fractione, ſed non ſine depreſsione; ſic
                <lb/>
              plumbum deprimitur in corpus durum impactum, aut cera mollis. </s>
              <s id="N20047">3° ſine
                <lb/>
              diuiſione, ſed
                <expan abbr="">non</expan>
              ſine aliqua compreſsione, ſic veſicca inflata reflectitur. </s>
            </p>
            <p id="N20050" type="main">
              <s id="N20052">Itaque duo ſunt planorum genera. </s>
              <s id="N20055">Primum eſt eorum, quæ non cedunt
                <lb/>
              præ duritie. </s>
              <s id="N2005A">Secundum eorum, quæ cedunt vel per fractionem, vel per de­
                <lb/>
              preſsionem, vel per compreſsionem: </s>
              <s id="N20060">per fractionem dupliciter; </s>
              <s id="N20064">primò ſi
                <lb/>
              alterantur tantùm aliquæ partes minutiores, vt fit in molliori lapide; </s>
              <s id="N2006A">
                <lb/>
              Secundò ſi per fractionem corpus diuidatur in partes notabiles, vt fit in
                <lb/>
              vitro, glacie; adde totidem genera mobilium. </s>
            </p>
            <p id="N20071" type="main">
              <s id="N20073">Obſerua tertiò eſſe tres alias combinationes; </s>
              <s id="N20077">vel enim mobile reflecti­
                <lb/>
              tur à mobili, ſed non pellitur à plano, & hæc eſt pura reflexio; vel pellitur
                <lb/>
              à plano ſine motu præuio, vel ſimul reflectitur, & pellitur à plano, quod
                <lb/>
              ſimul mouetur. </s>
              <s id="N20081">Obſerua 4°
                <expan abbr="">cum</expan>
              mouetur corpus reflectens à mobili im­
                <lb/>
              pacto tres eſſe quoque
                <expan abbr="cõbinationes">combinationes</expan>
              , vel enim cum mouetur corpus refle­
                <lb/>
              ctens, reflectitur, ſeu retroagitur mobile impactum, vel
                <expan abbr="cõſiſtit">conſiſtit</expan>
              , ſeu quie­
                <lb/>
              ſcit, vel non retroagitur, ſed idem iter proſequitur. </s>
              <s id="N20096">Obſerua 5°
                <expan abbr="">cum</expan>
              ſint
                <lb/>
              quinque veluti ſtatus corporis reflectentis; </s>
              <s id="N200A0">nam vel eſt molle, vel preſsi­
                <lb/>
              bile, vel durum vel fragile, vel friabile, & totidem ſtatus mobilis, eſſe 25.
                <lb/>
              combinationes, vt patet ex regula combinationum, in quo non eſt diffi­
                <lb/>
              cultas; igitur deinceps conſiderabo reflexionem ratione potiùs materiæ
                <lb/>
              corporis, tùm reflexi, tùm reflectentis, ſit ergo. </s>
            </p>
            <p id="N200AC" type="main">
              <s id="N200AE">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Theorema
                <emph.end type="italics"/>
              51.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N200BA" type="main">
              <s id="N200BC">
                <emph type="italics"/>
              Deſtruitur impetus in reflexione ex multis capitibus
                <emph.end type="italics"/>
              : primò, ratione diuer­
                <lb/>
              ſæ determinationis, ſi talis eſt vt aliquid impetus ſit fruſtrà, ſuppoſita
                <lb/>
              etiam perfecta duritie mobilis, & plani & figura apta. </s>
              <s id="N200C9">Secundò, ratione
                <lb/>
              diuiſionis partium vel plani, vel mobilis, vel vtriuſque; </s>
              <s id="N200CF">ſi enim alteran­
                <lb/>
              tur partes, fit quaſi foſſula, quam ſenſim ſubit mobile, cumque ſingulis
                <lb/>
              inſtantibus ſit noua difficultas ſuperanda, ſemper inde imminuitur impe­
                <lb/>
              tus: </s>
              <s id="N200D9">adde quod minor eſt determinatio plani quod cadit; </s>
              <s id="N200DD">igitur minor
                <lb/>
              eſt motus reflexus; </s>
              <s id="N200E3">igitur plùs impetus eſt fruſtrà; </s>
              <s id="N200E7">igitur plùs deſtruitur; </s>
              <s id="N200EB">
                <lb/>
              ſi autem planum vel ipſum mobile propter fragilitatem in partes diſsi­
                <lb/>
              liat, etiam deſtruitur aliquid impetus; Tertio ratione impreſsionis;
                <lb/>
              Quarto ratione compreſsionis; Quintò ratione repulſionis; Sextò ra­
                <lb/>
              tione liberioris ceſsionis; ſed hæc omnia minutiùs videntur eſſe ex­
                <lb/>
              plicanda. </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>