Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012679
">
<
pb
pagenum
="
638
"
xlink:href
="
016/01/285.jpg
"/>
qua in annuli motu ſuperius dicebamus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012680
">Ergo quanquam hæc quæ dicta ſunt de
<
lb
/>
funambulis propiora ſint miraculo, mino
<
lb
/>
ra tamen faciunt quæ olim legimus apud
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1732
"/>
<
lb
/>
Suetonium, ſcilicet Claudium Cæſarem in
<
lb
/>
ter ludos elephantes funambulos exhibuiſſe,
<
lb
/>
id mirabilius illis quàm in puero, quòd ca
<
lb
/>
reant ratione, quòd tanto eſſent ponderoſio
<
lb
/>
res, quodque duobus non vni funibus inſi
<
lb
/>
ſterent. </
s
>
<
s
id
="
s.012681
">Sed tantum poteſt conſuetudo, im
<
lb
/>
probáque hominis cupiditas, & docilitas il
<
lb
/>
lius belluæ egregia, quæ maximè hominum
<
lb
/>
ingenio proxima eſt.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1733
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012682
">
<
margin.target
id
="
marg1730
"/>
Funambulo
<
lb
/>
rum Turca
<
lb
/>
rum mira.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012683
">
<
margin.target
id
="
marg1731
"/>
Ferrandus
<
lb
/>
Turca.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012684
">
<
margin.target
id
="
marg1732
"/>
Elephantes
<
lb
/>
funambuli.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012685
">
<
margin.target
id
="
marg1733
"/>
Flumina
<
lb
/>
quomodo tu
<
lb
/>
tò quis poſſit
<
lb
/>
tranare.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012686
">Modus de
<
lb
/>
ambulandi
<
lb
/>
ſuper aquas.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012687
">Vtilius flumina tranantur, coriaceo in
<
lb
/>
teſtino craſſiore: quod vbi opus fuerit infla
<
lb
/>
tur vehementer, & concluſis capitibus ſub
<
lb
/>
alis circumligatur: ita tutò equites & pe
<
lb
/>
dites in magnis neceſſitatibus fluminibus
<
lb
/>
ſe committunt, quandoque hoc ſolo tra
<
lb
/>
nare auxilio etiam auſi. </
s
>
<
s
id
="
s.012688
">Securius id fiet
<
lb
/>
etiam tympanis coriaceis ſub pedibus po
<
lb
/>
ſitis, baculóque cui tympanum ſit ſuppo
<
lb
/>
ſitum. </
s
>
<
s
id
="
s.012689
">Nam enim ſolùm tranare, ſed deam
<
lb
/>
bulare ſuper aquas, res propè oſtentum vi
<
lb
/>
deri poterit. </
s
>
<
s
id
="
s.012690
">Manifeſtum autem quod etiam
<
lb
/>
in his, quemadmodum & funambulis,
<
lb
/>
opus eſt audacia, exercitatione, roboréque
<
lb
/>
corporis eximio: quibus ſi leuitas accedat,
<
lb
/>
ſpecioſius erit ſpectaculum: quòd edidiſſe
<
lb
/>
quoſdam accepi. </
s
>
<
s
id
="
s.012691
">Multa ſuperius in gene
<
lb
/>
re magiæ retulimus, dum de ſpeculis lo
<
lb
/>
queremur, de carneóque magnete, tum in
<
lb
/>
his præcedentibus libris, tum etiam medi
<
lb
/>
cinæ, & non Arithmeticæ: ſed tamen nunc
<
lb
/>
per capita attingemus ſolùm quæ à no
<
lb
/>
bis intacta fuêre, vt pauciſſimis exemplis
<
lb
/>
quantum humani ingenij ſubtilitas poſſit,
<
lb
/>
oſtendamus. </
s
>
<
s
id
="
s.012692
">Igitur vt ad rem reuertar,
<
lb
/>
ſimile eſt exemplum funambulorum his,
<
lb
/>
qui virgam digito erectam, aut haſtam de
<
lb
/>
ferunt. </
s
>
<
s
id
="
s.012693
">Alij virgulam digiti ſuprema par
<
arrow.to.target
n
="
marg1734
"/>
<
lb
/>
te, inclinatam ob gladios ex aduerſo in
<
lb
/>
imo ipſius infixos. </
s
>
<
s
id
="
s.012694
">Quid quòd cuilibet li
<
lb
/>
cet experiri, lapidem frangimus palmi craſ
<
lb
/>
ſitudine, quem malleo fruſtra quandoque
<
lb
/>
tentare licet, ſolo pugno. </
s
>
<
s
id
="
s.012695
">Ea res ſic ſe
<
lb
/>
habet: lapis extenditur ſuper planum li
<
lb
/>
gneum, melius ſuper lapideum: eleuatur
<
lb
/>
ab altero capite ſic vt ſolum ſuſtineatur,
<
lb
/>
nulla vi adhibita, inde pugno eleuata pars
<
lb
/>
percutitur, quo ictu alliditur ſimul plano,
<
lb
/>
& in multa fruſta frangitur. </
s
>
<
s
id
="
s.012696
">Quòd ſi celerius
<
lb
/>
feriat pugnus, aut ſerius quàm extremam la
<
lb
/>
pidis tabulam tetigerit, irrita euadit percuſ
<
lb
/>
ſio, nec frangitur. </
s
>
<
s
id
="
s.012697
">Ita etiam leui ictu lateres
<
lb
/>
fregimus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012698
">
<
margin.target
id
="
marg1734
"/>
De virga
<
lb
/>
quæ inclina
<
lb
/>
ta defertur
<
lb
/>
ſumma digiti
<
lb
/>
parte.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012699
">Lapis quo
<
lb
/>
modo pugno
<
lb
/>
frangatur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012700
">Dùm enim extremum ſimul cum vi ictus
<
lb
/>
tabulæ illiſum fuerit, pondus iungitur cum
<
lb
/>
impetu, & fit non ſecus ac ſi malleo ictu
<
lb
/>
vehementi percuteretur. </
s
>
<
s
id
="
s.012701
">Sed iam placet hoc
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.285.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/285/1.jpg
"
number
="
151
"/>
<
lb
/>
demonſtrare. </
s
>
<
s
id
="
s.012702
">Sit planum AB, lapis in eo ere
<
lb
/>
ctus CD, impellatúrque adeò violenter hic
<
lb
/>
ſupra AB, vt aër qui eſt in medio, è dire
<
lb
/>
ctóque ſub E, dilabi nequeat. </
s
>
<
s
id
="
s.012703
">Omnis enim
<
lb
/>
motus tempore indiget. </
s
>
<
s
id
="
s.012704
">Cùm igitur non di
<
lb
/>
labitur, neceſſariò lapidem franget: quia
<
lb
/>
duo corpora penetrare ſe non poſſunt, niſi
<
lb
/>
quòd ſolidum eſt ſcindatur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012705
">Manifeſtum igitur ex hoc, quòd quantò
<
lb
/>
lapis latior fuerit, & planum vtriuſque
<
lb
/>
æquale, & quantò magis lapidem eleuabi
<
lb
/>
mus, & celerior erit ictus, eò facilius fran
<
lb
/>
getur. </
s
>
<
s
id
="
s.012706
">Vidimus autem qui ſuper fune poſi
<
lb
/>
tum frangerent. </
s
>
<
s
id
="
s.012707
">Tantum poteſt exercitatio,
<
lb
/>
quæ ad amuſſim deducta ſit.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1735
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012708
">
<
margin.target
id
="
marg1735
"/>
Funis quo
<
lb
/>
modo ſolis
<
lb
/>
manibus
<
lb
/>
frangatur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012709
">Funis quoque nouus & craſſus arte rum
<
lb
/>
pitur: eius extremum clauo infixo, vel vn
<
lb
/>
cino nectitur, inde ter, quatérve aut etiam
<
lb
/>
ſæpius manui circumuoluitur, demum funis
<
lb
/>
reliquum extremum obequitat iuxta ſupre
<
lb
/>
mum palmæ, inter indicem, & pollicem
<
lb
/>
funis partem, quæ ad clauum tendit, & ca
<
lb
/>
put ad imum palmæ, vnde venerat rurſus
<
lb
/>
reflectitur, denuóque ſemel, aut bis cir
<
lb
/>
cumducitur: ita vibrato impetu ſcindatur,
<
lb
/>
ea in parte, qua à fune obequitatur: nam
<
lb
/>
funus ipſe qui ſubeſt, prohibet ne manus
<
lb
/>
patiatur, & vltima circumductione labatur:
<
lb
/>
funis verò funem diſſecare ob impetum, tum
<
lb
/>
maximè cùm mollis fuerit pars quæ manum,
<
lb
/>
& clauum interiacet, & manus robuſta, &
<
lb
/>
impetus rectus ac velox. </
s
>
<
s
id
="
s.012710
">Ita hæc ſæpe vidi
<
lb
/>
mus ab omni miraculo aliena, quæ tamen
<
lb
/>
mira videntur. </
s
>
<
s
id
="
s.012711
">Sunt qui vtriſque manibus
<
lb
/>
eandem vinculi ſeruant rationem, ſoliſque
<
lb
/>
manibus funes frangant, taléſque qui boues
<
lb
/>
facilè ſuſtineant. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012712
">Iam verò & illud ſum expertus homine
<
lb
/>
altero in humeros aſſumpto, duos alios ob
<
lb
/>
nitentes eiuſdem fermè roboris inuitos
<
lb
/>
trahi, cùm ſine pondere vix vnum ſufficiat.
<
arrow.to.target
n
="
marg1736
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012713
">
<
margin.target
id
="
marg1736
"/>
Quomodo
<
lb
/>
homine in
<
lb
/>
humeros aſ
<
lb
/>
ſumpto faci
<
lb
/>
lius trahi
<
lb
/>
mus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012714
">Sympathia
<
lb
/>
& antipathia
<
lb
/>
quid ſint.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012715
">Sic quædam ex ſympathia contingunt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012716
">Sympathiam voco conſenſum rerum abſque
<
lb
/>
manifeſta ratione: velut antipathiam diſſi
<
lb
/>
dium. </
s
>
<
s
id
="
s.012717
">Vtranque eſſe in rebus, infinita do
<
lb
/>
cent exempla: vt quòd lacerta homine
<
lb
/>
gaudeat, quanquam non ſine periculo illius
<
lb
/>
præſentia ſit: & humanam ob id ſaliuam
<
lb
/>
auidè fugit. </
s
>
<
s
id
="
s.012718
">Exiſtimant equos gaudere ſo
<
lb
/>
cietate arietum, oculiſque & ſanitati illo
<
lb
/>
rum conferre, & ob id ſtabulis nutrire arie
<
lb
/>
tes ſolent: certè mirum in modum mutuò ſe
<
lb
/>
diligunt. </
s
>
<
s
id
="
s.012719
">Teſtudinem odit mirum in mo
<
lb
/>
dum ſimia, & horret. </
s
>
<
s
id
="
s.012720
">Vagantur hæ per
<
lb
/>
animalia, plantas, lapides: nec harum ex
<
lb
/>
pers homo eſt: obmuteſcit enim, vt creditur,
<
lb
/>
ſi eum prior lupus viderit: vnde Virgilianum
<
lb
/>
illud:
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Lupi Mœrim vidêre priores.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
quote
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1737
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012721
">
<
margin.target
id
="
marg1737
"/>
Homo lupo
<
lb
/>
viſo obmute
<
lb
/>
ſcit & cur?</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012722
">Neque hoc ob terrorem, nam nec leone,
<
lb
/>
aut vrſo viſis hoc contingit: nec par erat vt
<
lb
/>
lupo hominem vidente prius, ſed homine
<
lb
/>
lupum, hoc contingere. </
s
>
<
s
id
="
s.012723
">Cæterùm hoc quan
<
lb
/>
doque verum fuiſſe experti ſumus: non om
<
lb
/>
ninò obmuteſcunt, ſed rauci euadunt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012724
">Cùm verò non ſemper contingeret, dixêre
<
lb
/>
hoc in cauſa eſſe cùm non contingit, quòd
<
lb
/>
homo lupum prius viderit. </
s
>
<
s
id
="
s.012725
">Cauſa igitur eſt
<
arrow.to.target
n
="
marg1738
"/>
<
lb
/>
in oculis lupi. </
s
>
<
s
id
="
s.012726
">Habet enim quid homini ad
<
lb
/>
uerſum, quo ſpiritus cohibetur: nec poteſt
<
lb
/>
fieri violenta illa ſpiritus exufflatio, quæ ad
<
lb
/>
vocem neceſſaria eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.012727
">Simili ratione dicunt
<
lb
/>
equi pedes ſi diu veſtigia lupi ſequan
<
lb
/>
tur, obſtupeſcere: nam ſi recentia ſint ve
<
lb
/>
ſtigia, odore vexatur. </
s
>
<
s
id
="
s.012728
">Ob id quandoque nec </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>