Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
171
171 (119)
172
172 (120)
173
173 (121)
174
174 (122)
175
175 (123)
176
176 (124)
177
177 (125)
178
178 (126)
179
179 (127)
180
180 (128)
< >
page |< < (235) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <pb o="235" file="0287" n="287" rhead="PARS TERTIA."/>
          <p>
            <s xml:space="preserve">504. </s>
            <s xml:space="preserve">Sonus geometricas determinationes admittit plures, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0287-01" xlink:href="note-0287-01a" xml:space="preserve">De ſono diffi-
                <lb/>
              cuitas in de.
                <lb/>
              terminandis un
                <lb/>
              dis excitatis in
                <lb/>
              fluido elaſtico.</note>
            quod pertinet ad vibrationes chordæ elaſticæ vel campani æ-
              <lb/>
            ris, vel motum impreſſum aeri per tibias, & </s>
            <s xml:space="preserve">tubas, id quidem
              <lb/>
            in Mechanica locum habet, & </s>
            <s xml:space="preserve">mihi commune eſt cum com-
              <lb/>
            munibus theoriis. </s>
            <s xml:space="preserve">Quod autem pertinet ad progreſſum ſoni
              <lb/>
            per aerem uſque ad aures, ubi delatus ad tympanum excitat
              <lb/>
            eum motum, a quo ad cerebrum propagato idea ſoni excita-
              <lb/>
            tur, res eſt multo operoſior, & </s>
            <s xml:space="preserve">pendet plurimum ab ipſa me-
              <lb/>
            dii conſtitutione: </s>
            <s xml:space="preserve">ac ſi accurate ſolvi debeat problema, quo
              <lb/>
            quæratur ex data medii fluidi elaſticitate propagatio undarum,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">ratio inter oſcillationum celeritates, a qua multipliciter va-
              <lb/>
            riata pendent omnes toni, & </s>
            <s xml:space="preserve">conſonantiæ ac diſſonantiæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">o-
              <lb/>
            mnis ars muſica, ac tempus, quo unda ex dato loco ad da-
              <lb/>
            tam diſtantiam propagatur; </s>
            <s xml:space="preserve">res eſt admodum ardua; </s>
            <s xml:space="preserve">ſi ſine ſub-
              <lb/>
            ſidiariis principiis, & </s>
            <s xml:space="preserve">gratuitis hypotheſibus tractari debeat,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">determinationi reſiſtentiæ fluidorum eſt admodum affinis,
              <lb/>
            cum qua motum in fluido propagatum communem habet. </s>
            <s xml:space="preserve">Ex-
              <lb/>
            hibebo hic tantummodo ſimpliciſſimi caſus undas, ut appareat,
              <lb/>
            qua via ineundam cenſeam in mea Theoria ejuſmodi inveſti-
              <lb/>
            gationem.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">505. </s>
            <s xml:space="preserve">Sit in recta linea diſpoſita ſeries punctorum ad data
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0287-02" xlink:href="note-0287-02a" xml:space="preserve">Quo pacto ori-
                <lb/>
              antur undæ in
                <lb/>
              ſerie continua
                <lb/>
              punctorum ſe
                <lb/>
              invicem repel-
                <lb/>
              lentium.</note>
            intervalla æqualia a ſe invicem diſtantium, quorum bina quæ-
              <lb/>
            que ſibi proxima ſe repellant viribus, quæ creſcant imminutis
              <lb/>
            diſtantiis, & </s>
            <s xml:space="preserve">dentur ipſæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Concipiatur autem ea ſeries ex utra-
              <lb/>
            que parte in infinitum producta, & </s>
            <s xml:space="preserve">uni ex ejus punctis con-
              <lb/>
            cipiatur externa vi celerrime agente in ipſum multo magis,
              <lb/>
            quam agant puncta in ſe invicem, breviſſimo tempuſculo im-
              <lb/>
            preſſa velocitas quædam finita in ejuſdem rectæ directione ver-
              <lb/>
            ſus alteram plagam, ut dexteram, ac reliquorum punctorum
              <lb/>
            motus conſideretur. </s>
            <s xml:space="preserve">Utcunque exiguum accipiatur tempuſcu-
              <lb/>
            lum poſt primam ſyſtematis perturbationem, debent illo tem-
              <lb/>
            puſculo habuiſſe motum omnia puncta. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam in momento
              <lb/>
            quovis ejus tempuſculi punctum illud debet acceſſiſſe ad pun-
              <lb/>
            ctum ſecundum poſt ſe dexterum, & </s>
            <s xml:space="preserve">receſſiſſe a ſiniſtro, velo-
              <lb/>
            citate nimirum in eo genita majore, quam generent vires mu-
              <lb/>
            tuæ, quæ ſtatim agent in utrumque proximum punctum, au-
              <lb/>
            cta diſtantia a ſiniſtro, & </s>
            <s xml:space="preserve">imminuta a dextero, qua fiet, ut
              <lb/>
            ſiniſtrum urgeatur minus ab ipſo, quam a ſibi proximo ſecun-
              <lb/>
            do ex illa parte, & </s>
            <s xml:space="preserve">dexterum ab ipſo magis, quam a poſterio-
              <lb/>
            re ipſi proximo, & </s>
            <s xml:space="preserve">differentia virium producet illico motum
              <lb/>
            aliquem, qui quidem initio, ob differentiam virium tempuſcu-
              <lb/>
            lo infiniteſimo infiniteſimam, erit infinities minor motu pun-
              <lb/>
            cti impulſi, ſed erit aliquis: </s>
            <s xml:space="preserve">eodem pacto tertium punctum
              <lb/>
            utraque ex parte debet illo tempuſculo infiniteſimo habere mo-
              <lb/>
            tum aliquem, qui erit infiniteſimus reſpectu ſecundi, & </s>
            <s xml:space="preserve">ita por-
              <lb/>
            ro. </s>
            <s xml:space="preserve">Poſt tempuſculum utcunque exiguum omnia puncta æqui-
              <lb/>
            librium amittent, & </s>
            <s xml:space="preserve">motum habebunt aliquem. </s>
            <s xml:space="preserve">Interea ceſſan-
              <lb/>
            te actione vis impellentis punctum primum incipiet ipſum </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>