1mine, qui à ſerpentibus eſſent vulnerati.
Eremitam ſolitum interrogare nuncium, an
vellet curam pro infirmo ipſe ſuſcipere, nun
cio affirmante, iubebat nudum pedem in
terra firmare, quem cultelli circumſcribe
bat acie, inde amoto pede hæc verba inſcri
bebat: CARO CARVZE SANVM RE
DVCERE, PVTA SANVM EMA
NVEL, PARACLETVS, acie eiuſdem cultel
li quæ eodem cultello eradebat, ita vt ne veſti
gium ſupereſſet. Hanc totam in paropſidem aqua
plenam imponebat, eò relinquens donec to
ta ſubſideret: quàm poſtmodum excolatam
nuncij camiſia bibendam eidem propina
bat, & confeſtim abſens æger curabatur. I
modò tu, & huius facti redde rationem. Ri
debis forſan: & ego inaudita ſcribo, fides
ſit apud autorem. Sed cùm illud mecum re
puto, quod filio Hieronymi Legnani in vr
be noſtra contingit, non poſſum non admi
rari. Laborabat me præſente abſceſſu inter
pectinem & vmbilicum, qui quum eſſet
maximus, vbi perueniſſet ad vlcus, ab om
nibus egregiis chirurgis deſperata ſalute,
quum puer eſſet annorum octo, & vt dice
bant, etiam fæces per vmbilicum exire cu
piſſent, quòd tamen ego non vidi, & ad
ſummam deductus, tabem, in manus inci
dit cuiuſdam Antonij ex oppido Gallarate,
qui aqua putei cum quibuſdam verbis per
os, & ſuper vulnus exhibita, curabit illum
cùmque ego poſt aliquot menſes inuiſerem
matrem ægrotantem, huncque mortuum
exiſtimarem, occurrit hic puer monſtro ſi
milis, qui præ morbi magnitudine, adeò
curuus remanſit, vt pectus, caputque ſolo
æquidiſtent, formam nactus erecti gnomo
nis, viuitque ſic miſer iſte puer quamuis no
bilis: nam pater tabellio eſt, & cauſidicus
egregius. Talia certè magna admiratione
digna ſunt: at quòd conſuta hellebori radix
nigri inter carnem, & pellem iumenti quod
vipera momorderit, ſanare ipſum poſſit: etſi
dignum ſit admiratione, & ad magiam po
tius quàm ad veterinariam pertineat, eui
dentem tamen habet rationem. Nam vim
attrahendi cum egregiam habeat, vndique
ſparſas veneni vires auocat à corde ad con
traria arteriarum ora. Omnis enim arteria
ſenſibilis, præter eam quæ eſt in pulmoni
bus, os vnum in corde habet, aliud ſub cu
te. Quòd verò in animalibus arteriæ idem
penè radices in plantis. Vnde etiam apud
Boreales virere plantas affirmant, perpetua
fronde: quanquam præter generis naturam,
quòd in radicibus earum globi ſerpentum
lateant: quod maximè in Betullis contin
git. Siccatur enim ſuperfluus humor, & ar
bos ipſa incaleſcit viru anguium: cùm vul
gus iners ſacras eas arbores eſſe dicat. Simi
li ratione alia mentem turbant, vt vini fæx,
apollinaris herba, & tithymali radix, præ
cipuè cypariſſij. Et ob id aues, & piſces, &
quæcunque cerebrum habent imbecille, men
te propria excutiuntur. Imbecille enim ce
rebrum habent alia ob paruitatem, vt aues:
alia ob frigiditatem, vt piſces: alia ob per
fectionem, vt mures ac caniculi: vnde ſi
caniculum vel leui palmæ ictu in parte ca
pitis poſteriore percutias, ſubitò moritur.
At hominibus vix talia ſufficiunt. Sed quæ
veternum inducunt, humida, & fragida im
modicé oportet, vt ſint: non enim materiam
tam grauis ac conſtantis ſomni præbere poſ
ſent. At ſi modicum ex his miſceas, adhuc
grauem ſomnum non efficient. Si pluri
mum, hominem occides. Et cor potius,
quàm cerebrum occupabit. Oportet igitur,
vt his miſceantur, quæ cæleriter caput pe
tunt. Talia omnia tenuia ſunt, vt facilè in
vapores ſoluantur. Quod verò tenue eſt,
valde calidum eſt: oportet igitur medica
mentum hoc ex frigidis, & humidis,
tum etiam calidis ac tenuibus conſtare.
Quæ verò frigida, & humida immodi
cè ſunt, excocta eſſe nequeunt: quod au
tem non excoctum eſt, grauem habet odor
rem. Sed quod grauiter olet, cum iungitur
calidis, & tenuibus, multùm olet: odor
enim in tenui ſubſtantia, & calido ac ſicco
poſitus eſt. Quæcunque igitur veternum per
ſe excitare poſſunt, odoris grauitate pro
duntur. Sed ſunt qui cum vino miſceant,
vbi præter veternum etiam homo vbi reſi
puerit, mente læditur. Quamobrem qui ta
lia exhibent, non minùs quàm qui vene
num, ſupplicio digni ſunt. Exhibent au
tem plerunque ob adulteria patranda. Sed
licet etiam veternum exterioribus prouoca
re, quoties quæ tenuiſſima ſunt ſoporiferis
miſcentur. Hæc autem ad vigilias pellendas
ſtudioſorum: ſtudioſi enim maximè, & ſe
nes, vigiliis vexantur. Pomum igitur ex
opio, & mandragoræ ſucco coacto: vini fæ
ce, & zibeto, ſomnum dulcem, & vbertim
conciliare poteſt. At rurſus bona in mala
verti conſueuêre. Nelphus de quo elegans
Aurelij Augurelli ode facti continens hiſto
riam extat. Cùm in certamine equeſtri Pa
tauij victor extitiſſet, depoſita galea, vt reſ
piraret, ab inuidis, quod plebeius eſſet, co
pioſo illito intus opio extinctus eſt. Nam ca
lor galcæ, tum ſpiritus hauſerant quicquid
halitus pernicioſi intra caſſidem contineba
tur. Calore autem venarum oſcula omnia
patebant, vnde ſtatim receptus intra pene
tralia hominem ſtrangulauit. Tantum po
teſt virtus perſæpè ad mortem aſciſcendam,
quantum nec crimen. Forſan non docenda
talia quiſquam dicet. Sed maius in his au
xilij præcauere docendo, quàm periculi de
clarando. Nam qui talia facturus eſt, iam
hominem deſtinat morti: qui iam hoc fe
cit, multas inueniet nocendi vias: facilius
autem eſt aliquid inuenire, & in præuiſam
frondem incidere, quàm omninò nihil in
uenire: igitur maius eſt in docendo auxilij,
quàm periculi in his. At quæ per ſe non
adeò comperta ſunt, vt venenum, quod ta
ctu ſolo occidat, aut ſolo odore leui, vt qui
puluere iniecto pannis peſtem excitabant,
aut herbæ incognitæ nocentem vim atque
morbo ſimilem, quæ tamen perimat, aut
venenum, quod tractu temporis occidat, ab
initio non ſentiatur, & generaliter quæcun
que non prompta ſunt cuiquam inuentu, ſi
quis doceat, eò veneficio deterior eſt, quò
populus ſæuiens vnico viro. Quid populus
Eremitam ſolitum interrogare nuncium, an
vellet curam pro infirmo ipſe ſuſcipere, nun
cio affirmante, iubebat nudum pedem in
terra firmare, quem cultelli circumſcribe
bat acie, inde amoto pede hæc verba inſcri
bebat: CARO CARVZE SANVM RE
DVCERE, PVTA SANVM EMA
NVEL, PARACLETVS, acie eiuſdem cultel
li quæ eodem cultello eradebat, ita vt ne veſti
gium ſupereſſet. Hanc totam in paropſidem aqua
plenam imponebat, eò relinquens donec to
ta ſubſideret: quàm poſtmodum excolatam
nuncij camiſia bibendam eidem propina
bat, & confeſtim abſens æger curabatur. I
modò tu, & huius facti redde rationem. Ri
debis forſan: & ego inaudita ſcribo, fides
ſit apud autorem. Sed cùm illud mecum re
puto, quod filio Hieronymi Legnani in vr
be noſtra contingit, non poſſum non admi
rari. Laborabat me præſente abſceſſu inter
pectinem & vmbilicum, qui quum eſſet
maximus, vbi perueniſſet ad vlcus, ab om
nibus egregiis chirurgis deſperata ſalute,
quum puer eſſet annorum octo, & vt dice
bant, etiam fæces per vmbilicum exire cu
piſſent, quòd tamen ego non vidi, & ad
ſummam deductus, tabem, in manus inci
dit cuiuſdam Antonij ex oppido Gallarate,
qui aqua putei cum quibuſdam verbis per
os, & ſuper vulnus exhibita, curabit illum
cùmque ego poſt aliquot menſes inuiſerem
matrem ægrotantem, huncque mortuum
exiſtimarem, occurrit hic puer monſtro ſi
milis, qui præ morbi magnitudine, adeò
curuus remanſit, vt pectus, caputque ſolo
æquidiſtent, formam nactus erecti gnomo
nis, viuitque ſic miſer iſte puer quamuis no
bilis: nam pater tabellio eſt, & cauſidicus
egregius. Talia certè magna admiratione
digna ſunt: at quòd conſuta hellebori radix
nigri inter carnem, & pellem iumenti quod
vipera momorderit, ſanare ipſum poſſit: etſi
dignum ſit admiratione, & ad magiam po
tius quàm ad veterinariam pertineat, eui
dentem tamen habet rationem. Nam vim
attrahendi cum egregiam habeat, vndique
ſparſas veneni vires auocat à corde ad con
traria arteriarum ora. Omnis enim arteria
ſenſibilis, præter eam quæ eſt in pulmoni
bus, os vnum in corde habet, aliud ſub cu
te. Quòd verò in animalibus arteriæ idem
penè radices in plantis. Vnde etiam apud
Boreales virere plantas affirmant, perpetua
fronde: quanquam præter generis naturam,
quòd in radicibus earum globi ſerpentum
lateant: quod maximè in Betullis contin
git. Siccatur enim ſuperfluus humor, & ar
bos ipſa incaleſcit viru anguium: cùm vul
gus iners ſacras eas arbores eſſe dicat. Simi
li ratione alia mentem turbant, vt vini fæx,
apollinaris herba, & tithymali radix, præ
cipuè cypariſſij. Et ob id aues, & piſces, &
quæcunque cerebrum habent imbecille, men
te propria excutiuntur. Imbecille enim ce
rebrum habent alia ob paruitatem, vt aues:
alia ob frigiditatem, vt piſces: alia ob per
fectionem, vt mures ac caniculi: vnde ſi
caniculum vel leui palmæ ictu in parte ca
pitis poſteriore percutias, ſubitò moritur.
At hominibus vix talia ſufficiunt. Sed quæ
veternum inducunt, humida, & fragida im
modicé oportet, vt ſint: non enim materiam
tam grauis ac conſtantis ſomni præbere poſ
ſent. At ſi modicum ex his miſceas, adhuc
grauem ſomnum non efficient. Si pluri
mum, hominem occides. Et cor potius,
quàm cerebrum occupabit. Oportet igitur,
vt his miſceantur, quæ cæleriter caput pe
tunt. Talia omnia tenuia ſunt, vt facilè in
vapores ſoluantur. Quod verò tenue eſt,
valde calidum eſt: oportet igitur medica
mentum hoc ex frigidis, & humidis,
tum etiam calidis ac tenuibus conſtare.
Quæ verò frigida, & humida immodi
cè ſunt, excocta eſſe nequeunt: quod au
tem non excoctum eſt, grauem habet odor
rem. Sed quod grauiter olet, cum iungitur
calidis, & tenuibus, multùm olet: odor
enim in tenui ſubſtantia, & calido ac ſicco
poſitus eſt. Quæcunque igitur veternum per
ſe excitare poſſunt, odoris grauitate pro
duntur. Sed ſunt qui cum vino miſceant,
vbi præter veternum etiam homo vbi reſi
puerit, mente læditur. Quamobrem qui ta
lia exhibent, non minùs quàm qui vene
num, ſupplicio digni ſunt. Exhibent au
tem plerunque ob adulteria patranda. Sed
licet etiam veternum exterioribus prouoca
re, quoties quæ tenuiſſima ſunt ſoporiferis
miſcentur. Hæc autem ad vigilias pellendas
ſtudioſorum: ſtudioſi enim maximè, & ſe
nes, vigiliis vexantur. Pomum igitur ex
opio, & mandragoræ ſucco coacto: vini fæ
ce, & zibeto, ſomnum dulcem, & vbertim
conciliare poteſt. At rurſus bona in mala
verti conſueuêre. Nelphus de quo elegans
Aurelij Augurelli ode facti continens hiſto
riam extat. Cùm in certamine equeſtri Pa
tauij victor extitiſſet, depoſita galea, vt reſ
piraret, ab inuidis, quod plebeius eſſet, co
pioſo illito intus opio extinctus eſt. Nam ca
lor galcæ, tum ſpiritus hauſerant quicquid
halitus pernicioſi intra caſſidem contineba
tur. Calore autem venarum oſcula omnia
patebant, vnde ſtatim receptus intra pene
tralia hominem ſtrangulauit. Tantum po
teſt virtus perſæpè ad mortem aſciſcendam,
quantum nec crimen. Forſan non docenda
talia quiſquam dicet. Sed maius in his au
xilij præcauere docendo, quàm periculi de
clarando. Nam qui talia facturus eſt, iam
hominem deſtinat morti: qui iam hoc fe
cit, multas inueniet nocendi vias: facilius
autem eſt aliquid inuenire, & in præuiſam
frondem incidere, quàm omninò nihil in
uenire: igitur maius eſt in docendo auxilij,
quàm periculi in his. At quæ per ſe non
adeò comperta ſunt, vt venenum, quod ta
ctu ſolo occidat, aut ſolo odore leui, vt qui
puluere iniecto pannis peſtem excitabant,
aut herbæ incognitæ nocentem vim atque
morbo ſimilem, quæ tamen perimat, aut
venenum, quod tractu temporis occidat, ab
initio non ſentiatur, & generaliter quæcun
que non prompta ſunt cuiquam inuentu, ſi
quis doceat, eò veneficio deterior eſt, quò
populus ſæuiens vnico viro. Quid populus
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib