Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Table of figures

< >
< >
page |< < (256) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div542" type="section" level="1" n="180">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s10756" xml:space="preserve">
              <pb o="256" file="292" n="293" rhead="Comment. in II Cap. Sphæræ."/>
            dici poterit Septentrionalis, uel Meridionalis, quia uiam eclipticam nunquæ
              <lb/>
            deſerit. </s>
            <s xml:id="echoid-s10757" xml:space="preserve">Idemq; </s>
            <s xml:id="echoid-s10758" xml:space="preserve">dicendum eſt de ſtellis fixis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10759" xml:space="preserve">cæteris planetis, qui ſub Ecli-
              <lb/>
            ptica ad amuſſim conſt ituti fuerint.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s10760" xml:space="preserve">
              <note position="left" xlink:label="note-292-01" xlink:href="note-292-01a" xml:space="preserve">Verticalis
                <lb/>
              circulus ꝓ-
                <lb/>
              prie dictus
                <lb/>
              ſecat cœ@ũ
                <lb/>
              i hemiſ phæ
                <lb/>
              riũ berea-
                <lb/>
              le, & auſtra
                <lb/>
              le.</note>
            </s>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s10761" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Praeter</emph>
            duos modos prædictos accipitur adhuc aliter apud Aſtrono-
              <lb/>
            mos pars Borealis, atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s10762" xml:space="preserve">Meridionalis. </s>
            <s xml:id="echoid-s10763" xml:space="preserve">Nã circulus Verticalis ꝓprie dictus, qui
              <lb/>
            videlicet per uerticẽ capitis, ſeu Zenith cuiuſcunq; </s>
            <s xml:id="echoid-s10764" xml:space="preserve">loci, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10765" xml:space="preserve">cõmunes ſectio-
              <lb/>
            nes Aequatoris, Horizõtisq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s10766" xml:space="preserve">incedit, eſtq; </s>
            <s xml:id="echoid-s10767" xml:space="preserve">ad Horizontẽ rectus, diuidit quoq;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s10768" xml:space="preserve">vniuerſum cælũ in duo hemiſphæria, quorũ illud, quod à dicto Verticalicir-
              <lb/>
            culo in Boreã porrigi tur, Septẽtrionale, alterũ aũt, quod ad Meridiem uer-
              <lb/>
            git, Meridionale uocatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s10769" xml:space="preserve">Hoc pacto intelligit partẽ Borealẽ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10770" xml:space="preserve">Meridionali
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-292-02" xlink:href="note-292-02a" xml:space="preserve">Tripliciter
                <lb/>
              cœlũ in he
                <lb/>
              miſphæriũ
                <lb/>
              boreale, &
                <lb/>
              auſtrale di-
                <lb/>
              uiditur, nẽ-
                <lb/>
              pe ab Ae-
                <lb/>
              quatore, E-
                <lb/>
              cliptica, &
                <lb/>
              Verticali.</note>
            Ptolemæus in libello de Analemmate, ipſumq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s10771" xml:space="preserve">ſequuntur omnes Aſtronomi
              <lb/>
            qui horologiorũ Solariũ deſcriptiones tradunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s10772" xml:space="preserve">Eſt enim hæc tertia acceptio,
              <lb/>
            partis Septentrionalis, Meridionalisq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s10773" xml:space="preserve">cõmodiſſima pro horologiorũ deſcri-
              <lb/>
            ptionibus. </s>
            <s xml:id="echoid-s10774" xml:space="preserve">Itaq; </s>
            <s xml:id="echoid-s10775" xml:space="preserve">tribus circulis, nẽpe Aequatore, Zodiaco, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10776" xml:space="preserve">Verticali ꝓprie
              <lb/>
            dicto tripliciter ſphæra ab Aſtronomis diſtribuitur in hemiſphæriũ Boreale,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s10777" xml:space="preserve">Auſtrale: </s>
            <s xml:id="echoid-s10778" xml:space="preserve">quod hoc loco cõmonere lectorẽ uolui, ut attente cõſideret, quã-
              <lb/>
            do ſcriptores mentionẽ dictarum partium cæli faciunt, in qua ſignificatione
              <lb/>
            intelligant hemiſphęriũ Septẽtrionale, Meridionaleve. </s>
            <s xml:id="echoid-s10779" xml:space="preserve">Ex hac acceptione ef
              <lb/>
            ficitur, ut Sol in ſignis Borealibus decurrens iuxta ortum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10780" xml:space="preserve">occaſum dicatur
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-292-03" xlink:href="note-292-03a" xml:space="preserve">Sol quo pa
                <lb/>
              cto eodem
                <lb/>
              die ſit bo-
                <lb/>
              realis, & au
                <lb/>
              ſtralis.</note>
            Septentrionalis reliquo uero dieitempore ante, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10781" xml:space="preserve">poſt meridiem, Meridio-
              <lb/>
            nalis uocetur. </s>
            <s xml:id="echoid-s10782" xml:space="preserve">Quod quidem intelligendum eſt in habitatione Boreali.</s>
            <s xml:id="echoid-s10783" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div545" type="section" level="1" n="181">
          <head xml:id="echoid-head189" xml:space="preserve">V.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s10784" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Ecliptica</emph>
            eſt terminus, à quo computantur latitudines omnium ſtella-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-292-04" xlink:href="note-292-04a" xml:space="preserve">Ecliptica
                <lb/>
              terminus
                <lb/>
              eſt, à quo la
                <lb/>
              titudines
                <lb/>
              aſtrorũ ſu-
                <lb/>
              putantur.</note>
            rum, punctorumque cæli, quemadmodum Aequator omnes declinationes
              <lb/>
            aſtrorum terminat. </s>
            <s xml:id="echoid-s10785" xml:space="preserve">In hoc enim differt latitudo ſtellarum ab earundem decli-
              <lb/>
            natione, quòd latitudo eſt diſtantia ab Ecliptica, declinatio uero diſtantia ab
              <lb/>
            Aequatore: </s>
            <s xml:id="echoid-s10786" xml:space="preserve">quamuis nonnulli, inter quos etiam eſt auctor noſter, ſine ullo di
              <lb/>
            ſcrimine utramq; </s>
            <s xml:id="echoid-s10787" xml:space="preserve">diſtantiam interdum appellent declinationem, non tñ ſim-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-292-05" xlink:href="note-292-05a" xml:space="preserve">Latitudo
                <lb/>
              ſtellarum
                <lb/>
              ꝗd, & quo
                <lb/>
              modo à de
                <lb/>
              clinatione
                <lb/>
              difſerat.</note>
            pliciter. </s>
            <s xml:id="echoid-s10788" xml:space="preserve">Latitudinem enim dicunt declinationẽ ab Ecliptica; </s>
            <s xml:id="echoid-s10789" xml:space="preserve">Declinationem
              <lb/>
            uero proprie dictã, declinationem ab Aequatore. </s>
            <s xml:id="echoid-s10790" xml:space="preserve">Sed ſatius eſt cũ alijs
              <emph style="sc">A</emph>
            ſtro-
              <lb/>
            nomis cuilibet harum diſtantiarum propriũ, ac peculiare attribuere nomen.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s10791" xml:space="preserve">Vtraque autem diſtantia eſt duplex, ſecundum quod ſtella quæuis recedit ab
              <lb/>
            Ecliptica, uel Aequatore in Boream, aut Meridiem. </s>
            <s xml:id="echoid-s10792" xml:space="preserve">Nam ſi ſtella ab Ecliptica
              <lb/>
            ad Boream uergit, dicitur habere latitudinem Septentrionalẽ: </s>
            <s xml:id="echoid-s10793" xml:space="preserve">Si uero in me-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-292-06" xlink:href="note-292-06a" xml:space="preserve">Latitudo,
                <lb/>
              & declina-
                <lb/>
              tio ſtellarũ
                <lb/>
              borealis, &
                <lb/>
              auſtralis, &
                <lb/>
              qua ratio-
                <lb/>
              ne utraque
                <lb/>
              mẽſuretur.</note>
            ridiem deflectit, latitudinem Meridionalem habere pronunciatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s10794" xml:space="preserve">Eadem ra-
              <lb/>
            tione ſtella recedens ab Aquatore uerſus Septen trionẽ habet declinationem
              <lb/>
            Septentrionalem ſeu Borealem; </s>
            <s xml:id="echoid-s10795" xml:space="preserve">Recedens autem in Auſtrum, declinationem
              <lb/>
            Auſtralem, Meridionalemve obtinet. </s>
            <s xml:id="echoid-s10796" xml:space="preserve">Latitudinẽ cuiuſcunque ſtellæ metiun-
              <lb/>
            tur Aſtronomi circulo maximo, qui per polos Zodiaci & </s>
            <s xml:id="echoid-s10797" xml:space="preserve">per centrum ſtellæ
              <lb/>
            ducitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s10798" xml:space="preserve">Atque hic circulus dici ſolet circulus latitudinis. </s>
            <s xml:id="echoid-s10799" xml:space="preserve">Vnde ab Aſtrono-
              <lb/>
            mis latitudo ſtellæ ita definitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s10800" xml:space="preserve">Latitudo ſtellæ eſt arcus circuli maximi, qui
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-292-07" xlink:href="note-292-07a" xml:space="preserve">Circulus
                <lb/>
              latitudinis</note>
            per Zodiaci polos, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10801" xml:space="preserve">per centtum ſtellæ incedit, interceptus inter Eclipticam
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s10802" xml:space="preserve">uerum locum ſtellę Gradus autem Eclipticæ, per quem circulus latitudinis
              <lb/>
            tranſit, dicitur gradus longitudinis ſtellæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s10803" xml:space="preserve">Oſtendit enim, quot gradus interci
              <lb/>
            piantur inter ipſum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s10804" xml:space="preserve">principium ♈, à quo longitudo ſtellæ cuiuſuis ſumi
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-292-08" xlink:href="note-292-08a" xml:space="preserve">Longitudo
                <lb/>
              ſtellæ quid</note>
            debet, ſecundum ſucceſſio nem ſignorũ procedendo; </s>
            <s xml:id="echoid-s10805" xml:space="preserve">Vt longitudo ſtellæ non
              <lb/>
            ſit aliud, quàm arcus Eclipticæ ab initio ♈, uſque ad circulum latitudinis
              <lb/>
            ſtellæ ſecundum ſignorum ſeriem computatus. </s>
            <s xml:id="echoid-s10806" xml:space="preserve">Declinatio uero ſtellæ </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>