1nonne hoc eſt ſceleratorum omnium homi
num exhibere ſe doctorem ac proceptorem?
Eſtque eò veneficus latrone deterior, quò
difficilius eſt vitare clandeſtinas inſidias,
quàm manifeſtas. Quamobrem non ſolùm
docere aut experiri, ſed neque ſcire talia vo
lui. Quando quidem maxima eſt ſeges vti
lium, in quam te conferre poſſis, etiamſi
ſecula Cumeæ viuat. Neque tamen hæc
tam vtilitatis cauſa experiri malui, quàm
tentandi.
num exhibere ſe doctorem ac proceptorem?
Eſtque eò veneficus latrone deterior, quò
difficilius eſt vitare clandeſtinas inſidias,
quàm manifeſtas. Quamobrem non ſolùm
docere aut experiri, ſed neque ſcire talia vo
lui. Quando quidem maxima eſt ſeges vti
lium, in quam te conferre poſſis, etiamſi
ſecula Cumeæ viuat. Neque tamen hæc
tam vtilitatis cauſa experiri malui, quàm
tentandi.
Veneficiorum
genera &
ſpecies.
genera &
ſpecies.
Zoroaſtes
venefi iorum
inuentor.
Pionis cumu
li mirum.
venefi iorum
inuentor.
Pionis cumu
li mirum.
Cineris ſpon
tè ſe accen
dentis mirum.
tè ſe accen
dentis mirum.
Africo ven
to ſiſtendo.
to ſiſtendo.
Equus æneus
quem alij inire
geſtiebant.
quem alij inire
geſtiebant.
Poma aurea
Marrochi
inuiolabilia.
Marrochi
inuiolabilia.
Vates admi
rabiles.
rabiles.
Serpentum
vulneribus
cura præſti
gioſa.
vulneribus
cura præſti
gioſa.
Cura prodi
gioſa filij
Hieronymi
Legnani.
gioſa filij
Hieronymi
Legnani.
Iumenta à
ſerpentibus
vulnerata
quomodo cu
ra præſtigio
ſa ſanentur.
ſerpentibus
vulnerata
quomodo cu
ra præſtigio
ſa ſanentur.
Quæ anima
li ſenſu pro
prio excu
tiant.
li ſenſu pro
prio excu
tiant.
Veternum
quæ homini
bus faciunt,
grauiter cur
oleant.
quæ homini
bus faciunt,
grauiter cur
oleant.
Pomum pro
uocans ſom
num.
Opio caſſidi
certantis
equitis illito
eques extin
ctus.
uocans ſom
num.
Opio caſſidi
certantis
equitis illito
eques extin
ctus.
Veneficia
quæ docere
vtile eſt, &
quæ non.
quæ docere
vtile eſt, &
quæ non.
Sagittis ex
trahendis.
trahendis.
Sed ad rem redeo, atque vtilia exequor,
quorum obſcura ratio eſt. Referunt ſquil
lam piſcem impoſitum vulneri ſagittas
extrahere. Et leonis pinguedine perunctos,
quod mirum eſt, tutos eſſe à feris, cùm orem
illum ſeu viuentis, ſeu mortui expaueſcant.
Hoc autem maximè cùm intrepidus obuiam
iueris: nam ſi fugam arripueris, vix odorem
percipient. Simili ratione ſuccum radiculæ
ſeu raphani, perunctis eo manibus diligen
ter, facere vt tutus tractare poſſis ſerpentes
traditum eſt: vel enim timent mordere odo
ris accredinem ſentientes, vel ipſo etiam
exanimantur. Nam muſtelæ & ſciuri allio
dentibus tentato in poſterum mordere vix
audent, cicuréſque hoc modo fiunt. Illud in
credibile, quòd calear pedis dextri galli vi
ctores faciat: aut quòd ſanguis humanus in
80. diebus concreſcat in formam humanam
longè incredibilius, quod ea figura in farina
hordei ſepulta per nouem dies, inde iugu
lata, ſanguinem qui ex ea fluit illitum faciei,
gratum reddere coram regibus, & cunctis
amabilem. Quid abſurdius? Inter mirabilia
non tam abſona reponitur, vt vinum non
peruertatur caniculæ tempore, quod contin
git ex æſtu ac tomitruis, ſi vaſa ipſa vituli
marini pelle circumtegantur.
quorum obſcura ratio eſt. Referunt ſquil
lam piſcem impoſitum vulneri ſagittas
extrahere. Et leonis pinguedine perunctos,
quod mirum eſt, tutos eſſe à feris, cùm orem
illum ſeu viuentis, ſeu mortui expaueſcant.
Hoc autem maximè cùm intrepidus obuiam
iueris: nam ſi fugam arripueris, vix odorem
percipient. Simili ratione ſuccum radiculæ
ſeu raphani, perunctis eo manibus diligen
ter, facere vt tutus tractare poſſis ſerpentes
traditum eſt: vel enim timent mordere odo
ris accredinem ſentientes, vel ipſo etiam
exanimantur. Nam muſtelæ & ſciuri allio
dentibus tentato in poſterum mordere vix
audent, cicuréſque hoc modo fiunt. Illud in
credibile, quòd calear pedis dextri galli vi
ctores faciat: aut quòd ſanguis humanus in
80. diebus concreſcat in formam humanam
longè incredibilius, quod ea figura in farina
hordei ſepulta per nouem dies, inde iugu
lata, ſanguinem qui ex ea fluit illitum faciei,
gratum reddere coram regibus, & cunctis
amabilem. Quid abſurdius? Inter mirabilia
non tam abſona reponitur, vt vinum non
peruertatur caniculæ tempore, quod contin
git ex æſtu ac tomitruis, ſi vaſa ipſa vituli
marini pelle circumtegantur.
Vt tutus ſis
è feris.
è feris.
Serpentęs
quomedo
abſque peri
culo tracten
tur.
Muſtelæ, &
ſciuri quo
modo man
ſueſcant.
quomedo
abſque peri
culo tracten
tur.
Muſtelæ, &
ſciuri quo
modo man
ſueſcant.
Veneficia, media ſunt inter venena, &
præſtigias: his veriora, illis magis admiran
da: priùs docenda auxilia, quàm ſcelera.
Iuuat non credere, & ſalutaribus geminis
ſe munire. Oſtendunt odia principum non
eſſe vlla veneficia. Si qua ſunt, conſtant ci
bis corruptis, veſtium coinquinatione, re
trimentis, partibus humani corporis, Φαν
τασία. Sed Hipomanes, vteruſque catulæ
philtra non ſunt: talibus impius Agrippa li
brum quartum de Occulta Philoſophia, de
Veneficiisac venenis repleuit: qui de Scien
tiarum vanitate ſcripſit, homo vaniſſimus.
Qui quæ damnauit, prorſus neſciebat: quæ
que neſciebat, ſcripſit: atque ea ſi vera fuiſ
ſent, humano generi pernicioſa. Cæterùm
quæ eduntur, quæque tanguntur, irrita ſunt
ſed nec quæ imaginamur, abſque periculo.
Velut ſi quis ſuſpicit quotidie medullas hu
manas, ſi pingat retrò arantem mortem. Re
liqua non nocent, niſi ex præcantantis pro
prietate, & debilitate animæ illorum, ad
uerſus quos hæ machinæ ſtruuntur: propte
rea neque Principibus, nec fortibus viris,
nec ſapientibus talia nocent, ſed mulieribus
& infantibus, neque omnibus, ſed viliori
bus. Neque verò probi viri eſt, aut ingenui
talia ſcire aut quærere, niſi homo iam adeò
integram mentem ſeruet, vt pecunias con
temnere poſſit. Docere verò talia, ſiccarij eſt.
præſtigias: his veriora, illis magis admiran
da: priùs docenda auxilia, quàm ſcelera.
Iuuat non credere, & ſalutaribus geminis
ſe munire. Oſtendunt odia principum non
eſſe vlla veneficia. Si qua ſunt, conſtant ci
bis corruptis, veſtium coinquinatione, re
trimentis, partibus humani corporis, Φαν
τασία. Sed Hipomanes, vteruſque catulæ
philtra non ſunt: talibus impius Agrippa li
brum quartum de Occulta Philoſophia, de
Veneficiisac venenis repleuit: qui de Scien
tiarum vanitate ſcripſit, homo vaniſſimus.
Qui quæ damnauit, prorſus neſciebat: quæ
que neſciebat, ſcripſit: atque ea ſi vera fuiſ
ſent, humano generi pernicioſa. Cæterùm
quæ eduntur, quæque tanguntur, irrita ſunt
ſed nec quæ imaginamur, abſque periculo.
Velut ſi quis ſuſpicit quotidie medullas hu
manas, ſi pingat retrò arantem mortem. Re
liqua non nocent, niſi ex præcantantis pro
prietate, & debilitate animæ illorum, ad
uerſus quos hæ machinæ ſtruuntur: propte
rea neque Principibus, nec fortibus viris,
nec ſapientibus talia nocent, ſed mulieribus
& infantibus, neque omnibus, ſed viliori
bus. Neque verò probi viri eſt, aut ingenui
talia ſcire aut quærere, niſi homo iam adeò
integram mentem ſeruet, vt pecunias con
temnere poſſit. Docere verò talia, ſiccarij eſt.
Igitur hac parte magiæ maleficæ, quam
uis naturalis, relicta, ad vtilem tranſeamus.
Priùs tamen illius vanitatem in quibuſdam
redarguamus: nam liber hic generalia con
tinet præcepta, propria in libris de Rerum
varietate deſcripſimus. Dicunt, ſi vulua aut
membrum virile metiatur candela cerea,
quæ in funere fuerit, ille vel illa prohibetur
à Venere. Vel igitur à coitu maſculus cuiuſ
libet fœminæ, vel illius tantum, cuius no
mine agitur. Si illius tantùm, cùm nihil ei
ſit proprium præter verba, habebunt ver
ba vim præter hominum conſenſum. Si cu
iuſlibet fœminæ, igitur oportet vt perpetuò,
quòd experimento non congruit, vel tem
pore quodam. Cùm verò nihil ſit, quod vel
ſeminis generationem prohibeat, nec ima
ginationem, nec flatum, à quo tenditur, ma
nifeſtum eſt hoc ſolùm in aliquibus contin
gere, non ſemper, nec in omnibus.
uis naturalis, relicta, ad vtilem tranſeamus.
Priùs tamen illius vanitatem in quibuſdam
redarguamus: nam liber hic generalia con
tinet præcepta, propria in libris de Rerum
varietate deſcripſimus. Dicunt, ſi vulua aut
membrum virile metiatur candela cerea,
quæ in funere fuerit, ille vel illa prohibetur
à Venere. Vel igitur à coitu maſculus cuiuſ
libet fœminæ, vel illius tantum, cuius no
mine agitur. Si illius tantùm, cùm nihil ei
ſit proprium præter verba, habebunt ver
ba vim præter hominum conſenſum. Si cu
iuſlibet fœminæ, igitur oportet vt perpetuò,
quòd experimento non congruit, vel tem
pore quodam. Cùm verò nihil ſit, quod vel
ſeminis generationem prohibeat, nec ima
ginationem, nec flatum, à quo tenditur, ma
nifeſtum eſt hoc ſolùm in aliquibus contin
gere, non ſemper, nec in omnibus.
Diſputatio
contra ma
giæ quædam
abſurda pla
cita.
contra ma
giæ quædam
abſurda pla
cita.
Sigillorum
vis.
vis.
Ergo ſigillis primùm, vt ad rem reuer
tar, vim non leuem tribuunt: Solis ad ma
giſtratus, honores, gratiam cum principi
bus: Iouis ad diuitias, & amicos: Veneris
ad voluptates: Martis ad fortitudinem: Mer
curij ad ſolertiam: Saturni ad laborum pa
tientiam: Lunæ ad populi fauorem. Atque
vtinam ſcire poſſem quid cuique conduce
ret. Non ignoro, & lapides, & occaſionem
ſculpturæ proficere, figuram autem nihil.
Verùm forſan figura, dum inſpicimus ani
mum ( vt dixi) aliquantò magis mutare po
teſt, quàm lapis, aut conſtitutio. Sed de his
alibi. Aſtrum ſamium, & calcem extinctam
in maluæ ſucco, aut mercurialis, efficere
poſſe putant, ſi manus illiniantur, ne ignis
noceat. At buffonem ſale extinctum ma
gnum, ſi ſal in aqua diſſoluatur, interula
verò ſeu camiſia in ea aqua lauetur, illum
qui eam induerit, ſcabie grauiſſima corripi
affirmant. Hæc aut omninò vera ſunt, aut
parte quadam, aut veroſimilia. Neque enim
me latet, mulierem curatam nephriti, ima
gine leonis aurea geſtata. Sed è cœlo peten
da ratio. Quædam quidem magis vera vi
dentur, quàm ſint, quædam autem magis ve
ra ſunt quàm videantur.
tar, vim non leuem tribuunt: Solis ad ma
giſtratus, honores, gratiam cum principi
bus: Iouis ad diuitias, & amicos: Veneris
ad voluptates: Martis ad fortitudinem: Mer
curij ad ſolertiam: Saturni ad laborum pa
tientiam: Lunæ ad populi fauorem. Atque
vtinam ſcire poſſem quid cuique conduce
ret. Non ignoro, & lapides, & occaſionem
ſculpturæ proficere, figuram autem nihil.
Verùm forſan figura, dum inſpicimus ani
mum ( vt dixi) aliquantò magis mutare po
teſt, quàm lapis, aut conſtitutio. Sed de his
alibi. Aſtrum ſamium, & calcem extinctam
in maluæ ſucco, aut mercurialis, efficere
poſſe putant, ſi manus illiniantur, ne ignis
noceat. At buffonem ſale extinctum ma
gnum, ſi ſal in aqua diſſoluatur, interula
verò ſeu camiſia in ea aqua lauetur, illum
qui eam induerit, ſcabie grauiſſima corripi
affirmant. Hæc aut omninò vera ſunt, aut
parte quadam, aut veroſimilia. Neque enim
me latet, mulierem curatam nephriti, ima
gine leonis aurea geſtata. Sed è cœlo peten
da ratio. Quædam quidem magis vera vi
dentur, quàm ſint, quædam autem magis ve
ra ſunt quàm videantur.
Contra ignem
Buffonis vis.
Buffonis vis.
Ex hoc genere vltimo eſt experimentum
illud à Boethio traditum, ſatis vulgatum,
quod nos vidimus ſæpe per ocium. Captis
duabus liris, teſtudinibuſve, alteram ſupi
nam collocabis, priùs tamen ad concentum
neruis extenſis, remiſſiſque deductam. Pòſt
ſuper ſupinæ neruos ſecundum ac primum
paleæ fruſtum collocabis, tendéſque pri
mum neruum inſtrumenti eius, quod mani
bus tenes, cùm ſonum æqualem reddat illi,
qui in inſtrumento ſupino eſt, confeſtim fe
ſtucæ ſubſiliet, ſaltabitque tanquam ab ali
quo concuſſa: atque tranſlata eo modo pa
leæ parte per ſingulos neruos, inſtrumenta
ad æqualem vocem, imò eandem mira arte
traduces. Cauſa tanti effectus ignota fuiſſe
videtur. An quòd non ſolùm ſubſilit, cum
ſonum æqualem edere poteſt? aut quia aër
ipſe æqualem habens vim mouere poteſt,
non autem remiſſior, aut magis incitatus.
Sed nec hoc tamen verum eſt, cum in te
nuiore neruo remiſſior contentio, æqualem
illud à Boethio traditum, ſatis vulgatum,
quod nos vidimus ſæpe per ocium. Captis
duabus liris, teſtudinibuſve, alteram ſupi
nam collocabis, priùs tamen ad concentum
neruis extenſis, remiſſiſque deductam. Pòſt
ſuper ſupinæ neruos ſecundum ac primum
paleæ fruſtum collocabis, tendéſque pri
mum neruum inſtrumenti eius, quod mani
bus tenes, cùm ſonum æqualem reddat illi,
qui in inſtrumento ſupino eſt, confeſtim fe
ſtucæ ſubſiliet, ſaltabitque tanquam ab ali
quo concuſſa: atque tranſlata eo modo pa
leæ parte per ſingulos neruos, inſtrumenta
ad æqualem vocem, imò eandem mira arte
traduces. Cauſa tanti effectus ignota fuiſſe
videtur. An quòd non ſolùm ſubſilit, cum
ſonum æqualem edere poteſt? aut quia aër
ipſe æqualem habens vim mouere poteſt,
non autem remiſſior, aut magis incitatus.
Sed nec hoc tamen verum eſt, cum in te
nuiore neruo remiſſior contentio, æqualem
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib