Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.013187
">
<
pb
pagenum
="
648
"
xlink:href
="
016/01/295.jpg
"/>
fieri poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.013188
">Tranſeunt & herbarum fermè
<
lb
/>
genera ſingula in diuerſas vermium aut ſer
<
lb
/>
pentum ſpecies, variis præditas tum pro
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1801
"/>
<
lb
/>
priis formis atque virtutibus. </
s
>
<
s
id
="
s.013189
">Et hanc ma
<
lb
/>
gnam metamorphoſin vocamus. </
s
>
<
s
id
="
s.013190
">Quum enim
<
lb
/>
vt ſuprà docuimus, in putrefactione ſepare
<
lb
/>
tur pingue humidum à terreo, putreſcunt
<
lb
/>
autem quæcunque putreſcere poſſunt, vt
<
lb
/>
herbæ, plantarum folia, carnes, oua, lac, dum
<
lb
/>
in vitreo vaſe poſita, fimo equino fumante
<
lb
/>
ſepeliuntur: neceſſe eſt talia ſic ſepulta hu
<
lb
/>
midum excernere pingue, quo ſeparato vi
<
lb
/>
uens animal generatur. </
s
>
<
s
id
="
s.013191
">Nec poteſt prohi
<
lb
/>
beri generatio hæc, niſi ab excremento exu
<
lb
/>
ſto, dum relinquitur miſtum humido pin
<
lb
/>
gui. </
s
>
<
s
id
="
s.013192
">Nam quædam putreſcere non viden
<
lb
/>
tur, vt amara, & acria: non enim animal ge
<
lb
/>
nerant. </
s
>
<
s
id
="
s.013193
">Quoniam tam lentè id contingit, vt
<
lb
/>
prius exhalet, quod pinguis eſt humidi,
<
lb
/>
quàm ſeparetur. </
s
>
<
s
id
="
s.013194
">Omnis enim generatio (vt
<
lb
/>
dictum eſſt ) in ſeparatione conſiſtit. </
s
>
<
s
id
="
s.013195
">Quam
<
lb
/>
obrem marceſcunt potiùs talia, atque tabeſ
<
lb
/>
cunt, quam putreſcant. </
s
>
<
s
id
="
s.013196
">Amara verò facilius
<
lb
/>
acribus putreſcunt: nam in abſinthio ſæpius
<
lb
/>
vermes inuenies, quàm allio, vel cæpis. </
s
>
<
s
id
="
s.013197
">Non
<
lb
/>
enim quodcunque nobis amarum eſt, ama
<
lb
/>
rum eſt animalibus. </
s
>
<
s
id
="
s.013198
">Teſtis eſt Poëta, de ca
<
lb
/>
pris dicens:
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Et ſalices carpetis amaras.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
quote
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.013199
">
<
margin.target
id
="
marg1801
"/>
E ſingulis
<
lb
/>
plantarum
<
lb
/>
generibus
<
expan
abbr
="
dũ
">dum</
expan
>
<
lb
/>
in fimo equi
<
lb
/>
no putreſ
<
lb
/>
cunt, ver
<
lb
/>
mium pro
<
lb
/>
priæ, nonnun
<
lb
/>
quam ſer
<
lb
/>
pentum ſpe
<
lb
/>
cies generan
<
lb
/>
tur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.013200
">Et zinziber quum putreſcit præter id,
<
lb
/>
quod pingue eſt, eſt etiam minus acre. </
s
>
<
s
id
="
s.013201
">Eo
<
lb
/>
rum verò quæ putreſcunt, materiæ varietas
<
lb
/>
in cauſa eſt, vt formæ animalium diuerſæ
<
lb
/>
generentur. </
s
>
<
s
id
="
s.013202
">Si igitur quæ forma differunt,
<
lb
/>
ſpecie differunt: quæ verò ſpecie, viribus ac
<
lb
/>
moribus, & quæ ex materiis diuerſis gene
<
lb
/>
rantur, forma differunt: neceſſe eſt, quæ ge
<
lb
/>
nita ſunt diuerſis ex materiis, vires habere
<
lb
/>
diuerſas, velut de veſpis, aſpibus, crabroni
<
lb
/>
buſque ſuperius dictum eſt.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1802
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.013203
">
<
margin.target
id
="
marg1802
"/>
Aquæ guttæ
<
lb
/>
incorrupto
<
lb
/>
aëre vertun
<
lb
/>
tur in rube
<
lb
/>
tas.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.013204
">Quandoque verò ex eadem materia, di
<
lb
/>
uerſa tamen cauſa efficiente, varia fiunt ge
<
lb
/>
nera animalium: velut aquæ guttæ in æſta
<
lb
/>
te generant pulices apud nos: eædem in Da
<
lb
/>
riene noui orbis prouincia, confeſtim ver
<
lb
/>
tuntur in rubetas. </
s
>
<
s
id
="
s.013205
">Vnde non mihi abſurdum
<
lb
/>
videtur, quendam vbi ſpuiſſet, intra dimidiæ
<
lb
/>
horæ ſpacium ranas pro ſputo exiguas oſten
<
lb
/>
diſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.013206
">Quicquid enim aëris natura poteſt, hu
<
lb
/>
manam naturam æmulari docuimus. </
s
>
<
s
id
="
s.013207
">Et
<
lb
/>
commanducatis aliquibus forſan iuuabatur,
<
lb
/>
vtpote ranarum cinere, aut parte aliqua.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013208
">Nam in his animalibus, quæ illuuie gene
<
lb
/>
rantur, facilem illorum generationem eſſe
<
lb
/>
oſtendimus. </
s
>
<
s
id
="
s.013209
">Et quòd ex propriis ſordibus ge
<
lb
/>
nerantur. </
s
>
<
s
id
="
s.013210
">
<
expan
abbr
="
Breuẽ
">Breuem</
expan
>
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
, & velocem
<
expan
abbr
="
illarũ
">illarum</
expan
>
plu
<
lb
/>
uia declarat ſunt enim ex humida ſubſtantia.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013211
">
<
expan
abbr
="
Quamobrẽ
">Quamobrem</
expan
>
& tabefactis conueniunt. </
s
>
<
s
id
="
s.013212
">Sic igi
<
lb
/>
tur minore, ne
<
expan
abbr
="
dicã
">dicam</
expan
>
fine miraculo credi po
<
lb
/>
teſt, magos coram Pharaone virgas vertiſſe
<
lb
/>
in colubres. </
s
>
<
s
id
="
s.013213
">Ergo miris res proprietatibus
<
lb
/>
præditæ ſunt, tum regiones. </
s
>
<
s
id
="
s.013214
">Creta non alit
<
arrow.to.target
n
="
marg1803
"/>
<
lb
/>
venenatum animal, & tamen tepet. </
s
>
<
s
id
="
s.013215
">Cauſa
<
lb
/>
igitur eſt, quia vel alimentum deeſt, vel aër
<
lb
/>
ipſe ob mutationes impedit: odores enim
<
lb
/>
boni prohibent illa, & exitio eis ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.013216
">Ruta
<
lb
/>
cùm multa magis aſtringant, & calefaciant,
<
lb
/>
confirmat ſingulari præſtantia ventriculum,
<
lb
/>
inteſtináque omnia. </
s
>
<
s
id
="
s.013217
">Fabæ corrumpunt vi
<
lb
/>
cinum aërem, cùm tamen innoxiæ ſint ſi
<
lb
/>
edantur, imò proprietate quadam ſiſtunt à
<
lb
/>
capite fluxiones. </
s
>
<
s
id
="
s.013218
">Et quanquam alia ſit ratio
<
lb
/>
fructus, alia plantæ, & rurſus virentis fru
<
lb
/>
ctus atque ſicci, non tamen adeò humida eſt
<
lb
/>
hæc planta, vt aërem afficere poſſit. </
s
>
<
s
id
="
s.013219
">In no
<
lb
/>
ſtris regionibus compertum eſt, bombyces
<
lb
/>
plus fabis aërem corrumpere. </
s
>
<
s
id
="
s.013220
">Corrumpunt
<
lb
/>
hæc animalia, & vermium genera omnia,
<
lb
/>
& locuſtæ, ob excrementa, & odorem pin
<
lb
/>
guis humidi: illo enim abundare ea, ſuperius
<
lb
/>
declaratum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.013221
">At fabæ & ipſæ eo abundant
<
lb
/>
inter legumina: indicio eſt generatio ani
<
lb
/>
malium in illis frequens. </
s
>
<
s
id
="
s.013222
">Ob id & piſa talia
<
lb
/>
erunt. </
s
>
<
s
id
="
s.013223
">Pleraque igitur, quod ſæpè dictum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1804
"/>
<
lb
/>
eſt incerta his, illis cognita cauſa fiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.013224
">Ci
<
lb
/>
trea ſeu medica mala calore panis putreſ
<
lb
/>
cunt celerrimè, cum à multis longè calidio
<
lb
/>
ribus minùs lædantur. </
s
>
<
s
id
="
s.013225
">Calidum enim illud
<
lb
/>
cum humidum ſit, ſiccare nequit, & ob id
<
lb
/>
putrefacit. </
s
>
<
s
id
="
s.013226
">Ob id par eſt panis calorem om
<
lb
/>
nia ad putredinem iuuare: ſed ad hæc magis,
<
lb
/>
alia minus. </
s
>
<
s
id
="
s.013227
">Simili ratione quibuſdam admi
<
lb
/>
ratione dignum videtur, quòd rubea tincto
<
lb
/>
rum, ſeu Erythrodanum in manu detentum
<
lb
/>
vrinam tingat: neſcientibus, quòd canthari
<
lb
/>
des ſanguineam prouocant vrinam, & ardo
<
lb
/>
rem illius excitant, communi ſcilicet ratio
<
lb
/>
ne: quia à calore manus ad actum talia per
<
lb
/>
ducuntur: & vbi deducta fuerint, ab arteria
<
lb
/>
rum oſculis ad veſicam deducuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.013228
">Præſta
<
lb
/>
bat igitur potius, quæ ex his ſequuntur in
<
lb
/>
quirere. </
s
>
<
s
id
="
s.013229
">Primum, quod cum tam faciliter
<
lb
/>
penetret medicamentum hoc partes tenuiſ
<
lb
/>
ſimas, illud habere neceſſarium eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.013230
">Deinde,
<
lb
/>
cum veſicam petat, aliquid cum illius natu
<
lb
/>
ra habere commune. </
s
>
<
s
id
="
s.013231
">Quodque ſolùm ad il
<
lb
/>
lam permeet: ſi alij iungatur, facillimè vim
<
lb
/>
illorum ad veſicam, & intrò per vniuerſum
<
lb
/>
corpus deducere potuit. </
s
>
<
s
id
="
s.013232
">Talis perſcrutatio
<
lb
/>
præterquam quòd pulchra eſt, vtilis etiam
<
lb
/>
in multis erit </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.013233
">
<
margin.target
id
="
marg1803
"/>
Creta non
<
lb
/>
alit animal
<
lb
/>
venenatum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013234
">Ventriculo,
<
lb
/>
& inteſtinis
<
lb
/>
firmandis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013235
">Fabæ aërem
<
lb
/>
vitiant.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.013236
">
<
margin.target
id
="
marg1804
"/>
Citrea pu
<
lb
/>
treſcunt pa
<
lb
/>
ne calido
<
lb
/>
ſuperimpoſi
<
lb
/>
to.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013237
">Rubea tin
<
lb
/>
ctorum in
<
lb
/>
manibus
<
expan
abbr
="
cõtenta
">con
<
lb
/>
tenta</
expan
>
cur
<
lb
/>
vrinam tin
<
lb
/>
gat.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.013238
">Quorundam verò ſenſim vt procedam,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1805
"/>
<
lb
/>
ratio obſcurior eſt: velut quòd animalia no
<
lb
/>
xia oleribus, arcentur aqua inſolationis
<
lb
/>
dierum decem cancrorum aut pagurorum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013239
">Gallorum regis frater natu minor laborabat
<
lb
/>
vlcere peſſimo, prodigioſæque turpitudinis:
<
lb
/>
curatus eſt afflatu perpetuò pueri annum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1806
"/>
<
lb
/>
agentis duodecimum. </
s
>
<
s
id
="
s.013240
">Nec abſque ratione:
<
lb
/>
ſpiritus enim à corde impubis, ætate firma
<
lb
/>
tamen ſyncerus eſt, ac corruptos humores
<
lb
/>
emendare poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.013241
">Si cum lacertæ ſepo, ha
<
lb
/>
linitro, cyminoque farinam tritici miſcue
<
lb
/>
ris, gallinæ hoc cibo ſaginatæ, adeò pin
<
lb
/>
guefaciunt homines, qui eas ederint, vt diſ
<
lb
/>
rumpantur. </
s
>
<
s
id
="
s.013242
">Atque hæc quidem ſecundùm
<
lb
/>
naturam, ideóque frequentius vera. </
s
>
<
s
id
="
s.013243
">Aliud
<
lb
/>
autem eſt, frequentius vera eſſe, aliud ma
<
lb
/>
gis. </
s
>
<
s
id
="
s.013244
">Semper enim, quæ ſecundum naturam
<
lb
/>
ſunt, frequentius vera conſpiciuntur, at
<
lb
/>
non ſemper magis, vt de Herculeo lapide.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013245
">A natura enim remotum dicitur, quod om
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1807
"/>
<
lb
/>
ninò cauſas habet obſcuras: velut quòd ex
<
lb
/>
parte imminentis venti, cornu ac ſtercus bu
<
lb
/>
bali crematim tuetur ( vt dicunt ) plantas ac
<
lb
/>
ſata à rubigine. </
s
>
<
s
id
="
s.013246
">Verius illud noſtrum inuen
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1808
"/>
<
lb
/>
tum: ozymi ſuccum ex ſemuncia epotum
<
lb
/>
cum medio croci ſcrupulo, mirum in mo-</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>