Benedetti, Giovanni Battista de, Io. Baptistae Benedicti ... Diversarvm specvlationvm mathematicarum, et physicarum liber : quarum seriem sequens pagina indicabit ; [annotated and critiqued by Guidobaldo Del Monte]

Page concordance

< >
Scan Original
41 29
42 30
43 31
44 32
45 33
46 34
47 35
48 36
49 37
50 38
51 39
52 40
53 41
54 42
55 43
56 44
57 45
58 46
59 47
60 48
61 49
62 50
63 51
64 52
65 53
66 54
67 55
68 56
69 57
70 58
< >
page |< < (285) of 445 > >|
    <echo version="1.0">
      <text type="book" xml:lang="la">
        <div xml:id="echoid-div7" type="body" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div477" type="chapter" level="2" n="6">
            <div xml:id="echoid-div548" type="section" level="3" n="14">
              <div xml:id="echoid-div548" type="letter" level="4" n="1">
                <pb o="285" rhead="EPISTOL AE." n="297" file="0297" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/163127KK/pageimg/0297"/>
              </div>
            </div>
            <div xml:id="echoid-div551" type="section" level="3" n="15">
              <div xml:id="echoid-div551" type="letter" level="4" n="1">
                <head xml:id="echoid-head418" xml:space="preserve">DE MOTV MOLAE, ET TROCHI, DE AMPVL-
                  <lb/>
                lis aquæ, de claritate aeris, & Lunæ noctu fulgentis, de æter-
                  <lb/>
                nitate temporis, & infinito ſpacio extra
                  <lb/>
                Cœlum, Cœ
                  <reg norm="lique" type="simple">liq́;</reg>
                figura.</head>
                <head xml:id="echoid-head419" style="it" xml:space="preserve">Illust. Ioanni Paulo Capra Nouarienſi Sabaudia Ducis boſpicij
                  <lb/>
                Magistro, viro ingeny praſtantia, & morum cando-
                  <lb/>
                re, non minus quam familia nobili-
                  <lb/>
                tate conſpicuo.</head>
                <p>
                  <s xml:id="echoid-s3536" xml:space="preserve">SI vera eſſet animorum illa tranſmigratio quam ſibi Italicæ ſapientiæ Pa-
                    <lb/>
                  ter Pythagoras effinxerat, tuam,
                    <reg norm="meamque" type="simple">meamq́;</reg>
                  exiſtimarem animam canis,
                    <lb/>
                  quandoque venatici fuiſſe.</s>
                </p>
                <p>
                  <s xml:id="echoid-s3537" xml:space="preserve">Quæris à me literis tuis, an motus circularis alicuius molæ molendina
                    <lb/>
                  rie, ſi ſuper aliquod punctum, quaſi
                    <reg norm="mathematicum" type="context">mathematicũ</reg>
                  , quieſceret, poſſet eſſe perpetuus,
                    <lb/>
                  cum aliquando eſſet mota, ſupponendo etiam eandem eſſe perfectè rotundam, &
                    <lb/>
                  lęuigatam. </s>
                  <s xml:id="echoid-s3538" xml:space="preserve">Reſpondeo huiuſmodi motum nullo modo futurum perpetuum, nec
                    <lb/>
                  etiam multum duraturum, quia præterquam quod ab aere qui ei circumcirca
                    <reg norm="aliquam" type="context">aliquã</reg>
                    <lb/>
                  reſiſtentiam facit ſtringitur, eſt etiam reſiſtentia partium illius corporis moti, quæ
                    <lb/>
                  cum motæ ſunt, natura, impetum habent efficiendi iter directum, vnde cum ſimul
                    <lb/>
                  iunctæ ſint, & earum vna continuata cum alia. </s>
                  <s xml:id="echoid-s3539" xml:space="preserve">dum circulariter mouentur patiuntur
                    <lb/>
                  violentiam, & in huiuſmodi motu per vim vnitæ manent, quia quanto magis mo-
                    <lb/>
                  uentur, tanto magis in ijs creſcit naturalis inclinatio recta eundi, vnde tanto magis
                    <lb/>
                  contra ſuammet naturam voluuntur, ita vt ſecundum naturam quieſcant, quia cum
                    <lb/>
                  eis proprium ſit, quando ſunt motæ, eundi recta, quanto violentius voluuntur, tan-
                    <lb/>
                  to magis vna reſiſtit alteri, & quaſi retrò reuocat eam, quam antea reperitur habere.</s>
                </p>
                <p>
                  <s xml:id="echoid-s3540" xml:space="preserve">Ab eiuſmodi inclinatione rectitudinis motus partium alicuius corporis rotundi
                    <lb/>
                  fit, vt per aliquod temporis ſpacium, trochus cum magna violentia ſeipſum circun-
                    <lb/>
                  agens, omninò rectus quieſcat ſuper illam cuſpidem ferri quam habet, non incli-
                    <lb/>
                  nans ſe verſus mundi centrum, magis ad vnam
                    <reg norm="partem" type="context">partẽ</reg>
                  , quam ad aliam, cum quælibet
                    <lb/>
                  ſuarum partium in huiuſmodi motu non inclinet omnino verſus
                    <reg norm="mundi" type="context">mũdi</reg>
                  centrum, ſed
                    <lb/>
                  multo magis per tranſuerſum ad angulos rectos cum linea directionis, aut verticali,
                    <lb/>
                  aut orizontis axe, ita vt neceſſariò huiuſmodi corpus rectum ſtare debeat. </s>
                  <s xml:id="echoid-s3541" xml:space="preserve">Et quod
                    <lb/>
                  dico ipſas partes non omninò inclinare verſus mundi centrum, id ea ratione dico,
                    <lb/>
                  quia non abſolutè ſunt unquam priuatæ huiuſmodi inclinatione, quę efficit vt ipſum
                    <lb/>
                  corpus eo puncto nitatur. </s>
                  <s xml:id="echoid-s3542" xml:space="preserve">Verum tamen eſt, quod quanto magis eſt velox, tan-
                    <lb/>
                  to minus premit ipſum punctum, imò ipſum corpus
                    <reg norm="tanto" type="context">tãto</reg>
                  magis leue remanet. </s>
                  <s xml:id="echoid-s3543" xml:space="preserve">Id
                    <reg norm="quod" type="wordlist">qđ</reg>
                    <lb/>
                  apertè patet
                    <reg norm="ſumendo" type="context">ſumẽdo</reg>
                    <reg norm="exemplum" type="context context">exẽplũ</reg>
                  pilę alicuius arcus, aut
                    <reg norm="alicuius" type="simple">alicuiꝰ</reg>
                  alterius
                    <reg norm="inſtrumenti" type="context">inſtrumẽti</reg>
                  , ſeu ma
                    <lb/>
                  chinæ miſſilis, quæ pila quanto eſt velocior, in motu violento, tanto maiorem pro-
                    <lb/>
                  penſionem habet rectius eundi, vnde verſus mundi centrum tanto minus inclinat,
                    <lb/>
                  & hanc ob cauſam leuior redditur. </s>
                  <s xml:id="echoid-s3544" xml:space="preserve">Sed ſi clarius, hanc veritatem videre cupis,
                    <lb/>
                  cogita illud corpus, Trochum ſcilicet, dum velociſſime circunducitur ſecari, ſeu
                    <lb/>
                  diuidi in multas partes, vnde uidebis illas omnes, non illico uerſus mundi centrum </s>
                </p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>