Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
[out of range]
>
<
1 - 30
[out of range]
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
279
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1838
"/>
<
lb
/>
Quia verò poſſes obiicere ſeparationem formę, ſeu eſſentiæ à materia ſenſili
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
eſſe, niſi rationis
<
lb
/>
opus, quia tum forma, tum eſſentia ſemper in materia ſenſili conſiſtant; audi nunc quæ me mo
<
lb
/>
ueant ad credendum hęc
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
reipſa ſeparari. </
s
>
<
s
>Primùm quidem eſſentia ponitur in forma,
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
<
lb
/>
materia, & ea
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
quæ ſolùm mente comprehendi poſsit: ſed cum forma, tum materia quæ
<
lb
/>
in mentem cadit, quanuis ſint in materia ſenſili, nec
<
expan
abbr
="
vſq̃
">vſquae</
expan
>
extent ab ea ſecreta; at ſuapte natura
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
<
lb
/>
magis hac quàm illa materia ſenſili terminantur,
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
ſed generatim
<
expan
abbr
="
quæcunq.
">quæcunque</
expan
>
conditiones offeren
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1839
"/>
<
lb
/>
tur, eas accipient, modò ſecum congruant & tolerari poſsint. </
s
>
<
s
>eius res ſignum, quae idem agens per
<
lb
/>
eandem formam complures effectus conſimiles gignere poteſt. </
s
>
<
s
>Ergo etiam natura ſeparantur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Prętereà docens Ariſtoteles, vt compoſitum ex duob. </
s
>
<
s
>primordiis conflatum ſit, inquit, rationem
<
lb
/>
compoſiti in componentium rationes diſſolui. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Ergo rationes principiorum natura priores. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1840
"/>
<
lb
/>
ita dices diſſolui rationem compoſiti, in rationem eius quod eſt; ſed contrà rationem eius quod
<
lb
/>
eſt, in rationem prædicamentorum. </
s
>
<
s
>Idcirco nos monebat Ariſtoteles,
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
<
expan
abbr
="
eorũ
">eorum</
expan
>
quorum rationes
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1841
"/>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
ſepararẽtur
">ſepararentur</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
geminã
">geminam</
expan
>
eſſe naturam, quorundam ſanè quorum ſubſtantia prior eſſet, ea verò ſunt,
<
lb
/>
quorum ſubſtantia eſſe excellit, aliorum verò minimè, quorum .ſ. </
s
>
<
s
>ſubſtantia ſine illo non conſi
<
lb
/>
ſteret. </
s
>
<
s
>Sed ea natura ſine his determinatis eſſe
<
expan
abbr
="
põt
">potest</
expan
>
, nec habet eſſe, quòd ſit in alio. </
s
>
<
s
>Quamobrem
<
lb
/>
non ratione ſola, ſed etiam natura ſecernuntur. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Neq.
">Neque</
expan
>
ſpectatur quòd actu nunquam ſeparentur,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1842
"/>
<
lb
/>
ſed quòd illorum eſſe non ſit in alio poſitum. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Nanq.
">Nanque</
expan
>
etiam ſubſtantia nuſquàm extat ſine acci
<
lb
/>
dente, nihilo ſecius eſſe ſubſtantiæ diuerſum eſt ab eſſe accidentis, & eo quoque natura prius.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Ideòq́
">Ideòque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ſicut accidens & ſubſtantia re diſiunguntur, quanuis actu non ſeparentur, ſic quoque de
<
lb
/>
forma & eſſentia
<
expan
abbr
="
dicendũ
">dicendum</
expan
>
eſt, ſi cum compoſito & materia ſenſili conferantur. </
s
>
<
s
>Atqui dices, eſſe
<
lb
/>
nihil addit, eſt
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
tranſcendens, & ad vnum. </
s
>
<
s
>Vide obſecro quantum decipiaris, & impliceris fal
<
lb
/>
lacia ſecundùm figuram dictionis. </
s
>
<
s
>Non'ne eſt eſſe accidentis? </
s
>
<
s
>non'ne ſubſtantiæ? </
s
>
<
s
>Nunquid fate
<
lb
/>
beris eſſe acciddentis nihil addere alteri eſſe? </
s
>
<
s
>nunquam te ita ineptum credam: illud & verò fa
<
lb
/>
beris eſſe accidentis nihil addere accidenti, ſic
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
eſſe dicitur & de
<
expan
abbr
="
cõpoſito
">compoſito</
expan
>
& de eſſentia:
<
lb
/>
non eſt idem eſſe vtriuſque. </
s
>
<
s
>Si igitur eſſe quod dicitur de compoſito, cum compoſito confera
<
lb
/>
tur,
<
expan
abbr
="
vtiq.
">vtique</
expan
>
nihil addet. </
s
>
<
s
>ſed ſi eſſe, quod de
<
expan
abbr
="
cõpoſito
">compoſito</
expan
>
prædicatur, cùm eſſe eſſentiæ & formæ compa
<
lb
/>
retur; dicam & conſtantiſsimè
<
expan
abbr
="
defendã
">defendam</
expan
>
eſſe illud & ipſi eſſentiæ aliquid addere, & poſterius na
<
lb
/>
tura, & re, ideſt, eſſentia diſcrepans, non ſecus àc diſcrepet eſſentia cauſſæ ab ipſo effecto, ſiquan
<
lb
/>
do ſeorſum
<
expan
abbr
="
cõſideretur
">conſideretur</
expan
>
, tametſi non exiſtit extra
<
expan
abbr
="
effectũ
">effectum</
expan
>
, vt lignum, ſiquis aduertat, ex quo
<
expan
abbr
="
factũ
">factum</
expan
>
<
lb
/>
eſt
<
expan
abbr
="
ſcamnũ
">ſcamnum</
expan
>
; interit in ſcamno vt pars, & quia prius extitit
<
expan
abbr
="
lignũ
">lignum</
expan
>
, quàm ex eo fieret
<
expan
abbr
="
ſcamnũ
">ſcamnum</
expan
>
, reipſa
<
lb
/>
ſcamnum à ligno ſegregabit, cùm poſteà fabricatum fuerit
<
expan
abbr
="
ſcamnũ
">ſcamnum</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
eius forma ab artifice ſe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1843
"/>
<
lb
/>
parata, & in materia poſita, & ipſum à
<
expan
abbr
="
cõpoſito
">compoſito</
expan
>
ſola ratione differre profitebitur, eo
<
expan
abbr
="
tamẽ
">tamen</
expan
>
modo
<
lb
/>
quo poſterius à priore, & id quod eſt ad
<
expan
abbr
="
vnũ
">vnum</
expan
>
, à ſuis partibus ſeparari didiciſti: ac ſi ita re differre
<
lb
/>
acciperent D. Thomæ ſectatores,
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
nominum
<
expan
abbr
="
poteſtatẽ
">poteſtatem</
expan
>
perturbarent, eos approbarem, ſi ſe
<
lb
/>
cus, non poſſem non diſſentire. </
s
>
<
s
>Nec aliud quicquam rationes eorum conuincunt. </
s
>
<
s
>Neque hanc
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
ſententiã
">ſententiam</
expan
>
demoliuntur ea quæ
<
expan
abbr
="
opponũt
">opponunt</
expan
>
aduerſarij. </
s
>
<
s
>ſiquidem vbi dicitur, duos fore terminos ge
<
lb
/>
nerationis, id inficiemur. </
s
>
<
s
>Nam terminus eſt eſſe, quod eſt eſſe actu. </
s
>
<
s
>Cùm verò opponunt, formam
<
lb
/>
eſſe eiuſmodi
<
expan
abbr
="
terminũ
">terminum</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
ideòq́
">ideòque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>cùm forma ſeparetur ab eſſe, poterit eſſe quidem generatio,
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
<
lb
/>
tamen erit res. </
s
>
<
s
>Specta, amabo te, hîc quàm parùm ſibi conſtet ille qui ita opponit. </
s
>
<
s
>Etenim de eſ
<
lb
/>
ſentia
<
expan
abbr
="
diſſerit̃
">diſſeritur</
expan
>
ipſe verò accipit
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
quæ eſt pars eſſentiæ,
<
expan
abbr
="
differẽs
">differens</
expan
>
ab
<
expan
abbr
="
eſsẽtia
">eſsentia</
expan
>
, veluti pars à toto.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Sed hoc miſſo animaduerte quæſo quo vitio laboret hoc argumentum: nam fallit recipiens
<
lb
/>
ſimpliciter id quod verum eſt cum aliqua
<
expan
abbr
="
cõditione
">conditione</
expan
>
: ſic
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
terminus eſt forma, non per ſe nuda,
<
lb
/>
ſed vt eſt in materia,
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
illa
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
ſenſili. </
s
>
<
s
>Proinde
<
expan
abbr
="
ẽt
">etiam</
expan
>
ceſſat illa dubitatio. </
s
>
<
s
>Tametſi forma eſt ip
<
lb
/>
ſum quid eſt, forma
<
expan
abbr
="
aũt
">aut</
expan
>
gignitur, quid eſt verò eſt æternum: quandò forma generatur propter
<
lb
/>
materiam ſenſilem, dum .ſ. </
s
>
<
s
>ab agente collocatur in materia apparata: in hac
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
prima ineſt origo
<
lb
/>
tranſmutationis ſubſtantiæ, quid eſt
<
expan
abbr
="
aũt
">aut</
expan
>
, ab hoc materiæ genere ſegregatur. </
s
>
<
s
>Forma verò in mate
<
lb
/>
ria nil eſt aliud àc
<
expan
abbr
="
cõpoſitum
">compoſitum</
expan
>
, & eſſe compoſiti proprium, vt quanuis eſſe formæ & eſſe materiæ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1844
"/>
<
lb
/>
ſeorſum ſit
<
expan
abbr
="
vniuſcuiuſq.
">vniuſcuiuſque</
expan
>
proprium, & ſuo
<
expan
abbr
="
cuiuſq.
">cuiuſque</
expan
>
proprio & peculiari modo, & eſſe formæ ſit
<
lb
/>
perfectio, materia verò ſenſilis
<
expan
abbr
="
imperfectũ
">imperfectum</
expan
>
, atque poteſtas: at forma in materia ſenſili, tum illud
<
lb
/>
in actu ſunt, quod eſt compoſitum propter
<
expan
abbr
="
vtriuſq.
">vtriuſque</
expan
>
naturæ virtutem, vt ſuo loco declarabitur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Firmum ſanè foret
<
expan
abbr
="
argumentũ
">argumentum</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ſi forma per ſe poneretur finis generationis: hæc
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
terminus al
<
lb
/>
ter eſſet, & à compoſito ſeparatus. </
s
>
<
s
>Et illa quæſtio vana, ſit'ne accidens, an ſubſtantia: eſt
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
eſſe.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
quemadmodũ
">quemadmodum</
expan
>
id quod ipſi ſupponitur reipſa, mente verò
<
expan
abbr
="
cõmune
">commune</
expan
>
quoddam ad vnum,
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
il
<
lb
/>
lud natura poſterius, idcirco reipſa
<
expan
abbr
="
põt
">potest</
expan
>
eſſe compoſitum. </
s
>
<
s
>veruntamen ita ſe habeat ad
<
expan
abbr
="
cõpoſitũ
">compoſitum</
expan
>
,
<
lb
/>
atqui ſi
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
eſſentia, & quiditate conferatur, eſt
<
expan
abbr
="
oĩno
">omnino</
expan
>
poſterius & origine & perfectione: ſiqui
<
lb
/>
dem ex illa exiſtat, & ſimiliter ex illius boni participatione
<
expan
abbr
="
ſuã
">ſuam</
expan
>
pręſtantiam conſequatur. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Neq.
">Neque</
expan
>
<
lb
/>
ita ſe habere ad eſſentiam immutat prędicamentum eius cui tribuitur, eſſe
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
totidem modis eſt,
<
lb
/>
quot ſunt figurę dictionis: nec quicquam vetat prius & poſterius eſſe, cauſſaúe & effectum,
<
lb
/>
quo minus omnia ſint ex
<
expan
abbr
="
eodẽ
">eodem</
expan
>
prędicamento, & vniuoca nonnunquàm, quo magis naturę </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>