Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.013398
">
<
pb
pagenum
="
652
"
xlink:href
="
016/01/299.jpg
"/>
videbantur eremum incolentibus olim ma
<
lb
/>
gna ex parte: nam quædam à Deo aut dæ
<
lb
/>
monibus immitti non nego ſanctis viris, quę
<
lb
/>
aut dæmonas, aut Deum tum referebant.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013399
">Nam neque cùm multis aliis accidant hæc,
<
lb
/>
ad Deum, aut dæmonas transferre licet, præ
<
lb
/>
ſertim cùm dicant poſſe eos per imaginatio
<
lb
/>
nem repreſentare, etiam nobis inuitis, om
<
lb
/>
nia, quæ velint: neque tot probos, quique to
<
lb
/>
tam vitam tam aſperis laboribus ac ſolitu
<
lb
/>
dini deuorauerunt, mentiri tam parua de
<
lb
/>
cauſa crediderim. </
s
>
<
s
id
="
s.013400
">Sed ſolitudo ipſa, ménſque
<
lb
/>
ægra laboribus ac ieiuniis, tum tempera
<
lb
/>
tura cibis mutata agreſtibus, quod hu
<
lb
/>
mor poterat in illo melancholicus, repreſen
<
lb
/>
tabant.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1824
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.013401
">
<
margin.target
id
="
marg1824
"/>
Authoris hi
<
lb
/>
ſtoria mira.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.013402
">Secundum vigiliæ genus eſt, in quo ſola
<
lb
/>
operatio læditur, vis tamen animæ manet,
<
lb
/>
cuiuſmodi fuiſſe, quod mihi perpetuo trien
<
lb
/>
nio contigiſſe memini. </
s
>
<
s
id
="
s.013403
">Id fuit ab anno
<
lb
/>
quarto ad ſeptimum vſque ab hora enim
<
lb
/>
diei ſecunda ad quartam ſemper, aut ſi mo
<
lb
/>
dò tardiùs, aut ſurgerem, aut expergiſce
<
lb
/>
rer, imagines videbam ab imo lecti, quaſi
<
lb
/>
è paruis annulis, aëriſque conſtantes, arbo
<
lb
/>
rum, belluarum, hominum, oppidorum,
<
lb
/>
inſtructarum, acierum, bellicorum ac muſi
<
lb
/>
corum inſtrumentorum, aliorúmque huiuſce
<
lb
/>
generis aſcendentes, viciſſimque deſcenden
<
lb
/>
tes, aliis atque aliis ſuccedentibus. </
s
>
<
s
id
="
s.013404
">Cúmque
<
lb
/>
his maximè puerulus exiſtens oblectarer, ob
<
lb
/>
idque intentus inſpicerem, Clara mater, &
<
lb
/>
Margareta amita diligenter aliquando inter
<
lb
/>
rogarunt, num aliquid viderem? </
s
>
<
s
id
="
s.013405
">At ego
<
lb
/>
quanquam paruulus non ignorabam hoc eſſe
<
lb
/>
oſtentum quoddam, ob idque conſtanter
<
lb
/>
negabam: timens ne ſi reuelaſſem ſpectrum
<
lb
/>
me deſtitueret, aut mali mihi quicquam con
<
lb
/>
tingeret ob arcanum reſeratum. </
s
>
<
s
id
="
s.013406
">Non ignoro
<
lb
/>
has imagines ad ſubtilitatem ſenſus tan
<
lb
/>
quam cauſam, à Galeno referri: ſed non
<
lb
/>
has tamen, quæ quandiu perſeuerarent, cer
<
lb
/>
tóque ordine recurrerent, & formas tam ab
<
lb
/>
ſolutas oſtenderent. </
s
>
<
s
id
="
s.013407
">Sed cauſam ex Auerroë
<
lb
/>
nunc oſtendam: nam expleto ſeptennio, do
<
lb
/>
móque ſimul mutata, talia mihi apparere
<
arrow.to.target
n
="
marg1825
"/>
<
lb
/>
omninò deſierunt. </
s
>
<
s
id
="
s.013408
">Pulcherrimè igitur mihi
<
lb
/>
in Collectaneis Auerroës cauſam reddere
<
lb
/>
viſus eſt, dicens: Cùm ſpiritus imaginatio
<
lb
/>
ni ſeruiens, formas imaginando exceperit,
<
lb
/>
ſoni aut qualitatis cuiuſpiam, quo odore aut
<
lb
/>
tactu dignoſcatur, aut mortui vel dæmonis,
<
lb
/>
illáque imbutus transferatur ad ſenſum, qui
<
lb
/>
in actioni correſpondet, in odoribus qui
<
lb
/>
dem ad inſtrumentum proprium olfactus, in
<
lb
/>
auditu ad aures, in ſpectris ad oculos, ne
<
lb
/>
ceſſariò olfaciet, aut audiet, aut videbit
<
lb
/>
nullo aſſiſtente obiecto: nam ſi viſio nihil
<
lb
/>
aliud eſt, quàm ſpeciei in ſpiritu in cryſtal
<
lb
/>
loide perceptio, ſeu ſpecies illa ab obiecto
<
lb
/>
decidatur, ſeu non, patet quotieſcunque
<
lb
/>
contigerit hoc, illum videre verè. </
s
>
<
s
id
="
s.013409
">Atque ita
<
lb
/>
vigilando contigit dæmones ac mortuos vi
<
lb
/>
dere, tum etiam cognitorum audire voces,
<
lb
/>
odoréſque ſentire, ac tangere, velut in ſuc
<
lb
/>
cubis, incubiſque. </
s
>
<
s
id
="
s.013410
">Ob id verò rariùs iſta vi
<
lb
/>
dentur, quàm audiantur, tangantúrve: quo
<
lb
/>
niam in cæteris ſenſibus cùm vnicam ſuffi
<
lb
/>
ciat obſeruaſſe differentiam, vnicus ſpiritus
<
lb
/>
tranſlatus ad ſenſum cum illa imagine hoc
<
lb
/>
referre poteſt, in oculis cùm plures ſint dif
<
lb
/>
ferentiæ neceſſariæ, magnitudo, forma,
<
lb
/>
calor, plures ſpiritus transferri neceſſarium
<
lb
/>
eſt: ob id etiam natura cauos fecit neruos,
<
lb
/>
qui ad oculum feruntur, ſolóſque tales, quòd
<
lb
/>
ipſi in ſuis operationibus longè pluribus in
<
lb
/>
digeant ſpiritibus: multóque etiam ob id
<
lb
/>
plus fatigamur intentè intuendo, quàm vl
<
lb
/>
lum aliorum ſenſuum exercendo. </
s
>
<
s
id
="
s.013411
">Hinc igi
<
lb
/>
tur multorum problematum ſolutio contin
<
lb
/>
git, quæ cùm veriſſima ſint, tamen adeò
<
lb
/>
fatigarunt pleróſque, vt ad miracula trans
<
lb
/>
ferre, alij ad dæmonas, alij negare non du
<
lb
/>
bitarint. </
s
>
<
s
id
="
s.013412
">Velut quòd in Iſlandia inſula vltra
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1826
"/>
<
lb
/>
Britannos, & iuxta Noruegiam, ſeu illa
<
lb
/>
ſit Thyle, ſeu alia, nunc non laboro, mor
<
lb
/>
tuos domeſticos videre ſe, ac amplecti arbi
<
lb
/>
trentur, & inter amplexus illos euaneſce
<
lb
/>
re affirmant. </
s
>
<
s
id
="
s.013413
">Ea igitur inſula bitumine to
<
lb
/>
ta ſcatet, hominéſque etiam nunc pomis,
<
lb
/>
radicibúſque, farináque piſcium, aquáque
<
lb
/>
viuunt, quòd cùm in glaciali mari poſita
<
lb
/>
ſit, ob immenſum frigus non ſegetes, mul
<
lb
/>
tóque minus vinum ſuſtinere poſſit. </
s
>
<
s
id
="
s.013414
">Vnde
<
lb
/>
ſpiritus propter victum, aër ob ſolum, &
<
lb
/>
frigus, craſſiſſimi fiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.013415
">Ob aëris igitur ſpiſ
<
lb
/>
ſitatem, & vapores frigore concretos, ima
<
lb
/>
gines non ſecùs, quàm in nubibus oberrant:
<
lb
/>
quas errore, timoréque ac cogitatione con
<
lb
/>
ceptas, ſpiritus denſus, & terreus eouſque
<
lb
/>
retinet, donec ad inſtrumentum ſenſus defe
<
lb
/>
ratur. </
s
>
<
s
id
="
s.013416
">Inde videri, & alloqui ſibi eas per
<
lb
/>
ſuadent. </
s
>
<
s
id
="
s.013417
">Notos autem, & mortuos ob id vi
<
lb
/>
dere arbitrantur, quòd viuos ſciant ibi non
<
lb
/>
eſſe, tum quia in amplexu euaneſcunt: ig
<
lb
/>
notam autem figuram, vt Chimeræ, vel Hip
<
lb
/>
pocentauri, nemo in nubibus ſibi finxit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013418
">Omnis enim tranſlatio ad cognita fit. </
s
>
<
s
id
="
s.013419
">Ve
<
lb
/>
rùm cur ad Heclam montem ſpectra illa ire
<
lb
/>
ſe reſpondent? </
s
>
<
s
id
="
s.013420
">Eſt Hecla mons in ea inſula,
<
lb
/>
ardétque non aliter, quàm Ætna in Sicilia
<
lb
/>
per interualla. </
s
>
<
s
id
="
s.013421
">Ideò perſuaſione longa con
<
lb
/>
cepta, quòd ibi expientur animæ, alij ne
<
lb
/>
vani ſint affingunt inania fabulæ, vt conſo
<
lb
/>
na videatur. </
s
>
<
s
id
="
s.013422
">Nec in Iſlandia ſolùm, ſed vbi
<
lb
/>
que, licet rarò: talia quæ ibi frequenter
<
lb
/>
euenire ſolent, contingunt. </
s
>
<
s
id
="
s.013423
">Efferebatur an
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1827
"/>
<
lb
/>
no præterito funus viri plebeij Mediolani
<
lb
/>
Orientali in porta iuxta templum maius fo
<
lb
/>
ro venali, quod à caulium frequentia nomen
<
lb
/>
Caulis noſtra lingua ſonat. </
s
>
<
s
id
="
s.013424
">Occurrit mihi
<
lb
/>
notus, peto, vt medicorum moris eſt, quo
<
lb
/>
morbo exceſſerit. </
s
>
<
s
id
="
s.013425
">Reſpondet ille, conſueſ
<
lb
/>
ſe hunc virum hora noctis tertia à labore
<
lb
/>
redire domum. </
s
>
<
s
id
="
s.013426
">Vidit lemurem nocte qua
<
lb
/>
dam inſequentem, quam cùm effugere co
<
lb
/>
naretur, ocyus citato pede abibat: ſed à ſpe
<
lb
/>
ctro captus, atque in terram proiectus vi
<
lb
/>
debatur: exclamare nitebatur, non poterat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013427
">Tandem cùm diu in terra cum larua voluta
<
lb
/>
tus eſſet, inuentus à prætereuntibus qui
<
lb
/>
buſdam, ſemiuiuus domum relatus eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.013428
">Cùm
<
lb
/>
reſipuiſſet, interrogatus, hæc quæ minùs
<
lb
/>
exſpectabantur, retulit. </
s
>
<
s
id
="
s.013429
">Ob id animam de
<
lb
/>
ſpondens, cum nec ab amicis, nec medicis,
<
lb
/>
nec ſacerdotibus perſuadere potuiſſet, ina
<
lb
/>
nia eſſe hæc, octo in diebus periit. </
s
>
<
s
id
="
s.013430
">Audi
<
lb
/>
ui poſtmodum & ab aliis, qui vicini eſſent
<
lb
/>
illi neminem ab inimico vulneratum,
<
expan
abbr
="
tã
">tam</
expan
>
con
<
lb
/>
ſtanter de illo teſtatum, vt hic, quòd à mortuo </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>