Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[51.] DE DIVERSITATE DISPOSITIONVM LINEARVM radialium, & diſtinctione proprietatum ipſarum. Caput primum. 1. Recta connectens centra partium uiſ{us}, eſt axis pyramidis opticæ. 18 p 3.
[52.] 2. Cryſtallin{us} & uitre{us} humores perſpicuitate differunt. Ita forma uiſibilis refringitur in ſuperſicie uitrei humoris. 21 p 3.
[53.] 3. Communis ſectio cryſtallinæ & uitreæ ſphærarum aut eſt plana: aut eſt pars ſphæræ maioris cryſtallina ſphæra. Et habet centrum diuer-ſum ab oculi centro. 23 p 3.
[54.] 4. Humor cryſtallin{us} lucem & colorem aliter recipit, quàm cæter a perſpicua corpora. 22 p 3. Idem 30 n 1.
[55.] 5. Cryſtallin{us} & uitre{us} humores dißimiliter lucem & colorem recipiunt. 22 p 3.
[56.] 6. Humor uitre{us} & ſpirit{us} uiſibilis eadem ferè perſpicuitate præditi ſunt. 22 p 3.
[57.] 7. Axis pyramidis opticæ ſol{us} ad perpendiculum eſt cõmuni ſectioni cryſtallinæ & uitreæ ſphærarum. 24 p 3.
[58.] 8. Viſio per axem pyramidis opticæ certißima eſt: per aliam lineam tantò certior, quantò ipſa axi propinquior fuerit. 43 p 3.
[59.] 9. Radi{us} pyramidis opticæ obliqu{us}, axi propior ad minores angulos refringitur, remotior ad maiores: & duo æqualiter remoti, ad æquales. 36 p 3.
[60.] 10. Viſibile percipitur aut ſolo uiſu: aut uiſu & ſyllogiſmo: aut uiſu & anticipata notione. In hypothe. 3 lib. inpræfa. 4 lib. 59. 60 p 3.
[61.] 11. Viſio per anticipatam notionem fit quodammodo per ſyllogiſmum. 63 p 3.
[62.] 12. Viſio per ſyllogiſmum, fit plerun breui tempore. 69 p 3.
[63.] 13. Viſio per anticipatam notionem fit in tempore: & qualitas ei{us} plerunque ignoratur. 64. 69 p 3.
[64.] 14. È uiſibili ſæpi{us} uiſoremanet in animo gener alis notio, qua quodlibet uiſibile ſimile per-cipitur & cognoſcitur. 61 p 3.
[65.] DE OMNIBVS INTENTIONIBVS COMPREHENSIS À VISV: & qualiter comprehendat uiſus quamlib et illarum. Cap. XI. 15. Species uiſibiles principes ſunt uigintiduæ: adquas reliquæ omnes referuntur. In hypo. 3 lib. in præfa. 4 libr.
[66.] 16. Viſio perficitur, cum forma uiſibilis cryſtallino humore recepta, in neruum opticum per-uenerit. 20 p 3. Idem 25 n 1.
[67.] 17. È ſpecieb{us} uiſibilib{us} primùm percipitur eſſentia lucis & coloris. 67 p 3.
[68.] 18. Lux & color ex ſeſe, ſolo uiſu percipiuntur. 59 p 3.
[69.] 19. Color ex ſeſe, pri{us} percipitur, quàm ipſi{us} eſſentia. Ita uiſibile quodlibet ex ſeſe pri{us} percipitur, quàm ipſi{us} eſſentia. 68 p 3.
[70.] 20. Eſſentia coloris percipitur in tempore. Ita eſſentia cui{us}libet uiſibilis percipi-tur in tempore. 70 p 3.
[71.] 21. Lux & color exſeſe, percipiuntur in tempore.
[72.] 22. Perceptio diſtantiæ uiſibilis differt à perceptionibus loci uiſibilis, & uiſibilis in ſuo lo-60. 14 p 4.
[73.] 23. Viſio non fit radijs ab oculo emißis. 5 p 3. Vide 23 n 1.
[74.] 24. Remotio uiſibilis percipitur diſtinctione & anticipata notione. 9 p 4.
[75.] 25. Magnitudo diſtantiæ percipitur è corporibus communibus inter uiſum & uiſibile in-teriectis. 10 p 4.
[76.] 26. Situs percipitur è uiſibilis ſiti moderata diſt antia. 29 p 4.
[77.] 27. Locus & oppoſitio uiſibilis percipiuntur è ſitu, quem obtinent in ſuperficie uiſus. 30 p 4. Vide 22 n.
[78.] 28. Situs directus & obliquus lineæ, ſuperficiei, & ſpatij percipitur ex æquabili & inæqua-bili terminorum diſtantia. 31 p 4.
[79.] 29. Situs uiſibilis obliquus ex immoderata diſtantia uidetur direct{us}. 34 p 4.
[80.] 30. Situs partium & terminorum rei uiſibilis, & ſitus uiſibilium diſtinctorum per-cipiuntur ex æquabili & inæquabili diſtantia, ordinéque formarum ad uiſum manantium. 32 p 4.
< >
page |< < (24) of 778 > >|
3024ALHAZEN fixione, ſecundum illud, quod eſt in ea de ſpiſsitudine, & pertranſibit in ea ſecũdum ſuam diapha-
nitatem, & erit ex ea, forma in aere ſecundum colorem & lucem, quæ ſunt in ſua ſuperficie:
& cum
illa forma peruenerit ad uiſum, operabitur in uiſum, & ſentiet uiſus illã rem uiſam.
Et propter iſtam
cauſſam non comprehendit uiſus ex rebus uiſibilibus, niſi quãdo ipſum uiſibile fuerit denſum, aut
fuerit in eo aliquid denſitatis.
Iam ergo declaratę ſunt cauſſæ, propter quas nihil comprehendit ui-
ſus, niſi quãdo fuerint aggregatæ intentiones prædictæ.
Et hoc, quod declarauimus, eſt illud, quod
intendimus declarare in iſto tractatu.
ALHAZEN FILII
ALHAYZEN OPTICAE
LIBER SECVNDVS.
DECLARATVM eſt qualiter fiat uiſio: & eſt qualit{as} ſenſus uiſ{us} à forma
lucis & coloris, quæ ſunt in re uiſa, ordinatorum ita, ſicut ſunt in ſuperficie
rei uiſæ.
Viſ{us} autem comprehendit ex reb{us} uiſibilib{us} mult{as} intentio-
nes præter lucem & colorem.
Et etiam declaratum eſt in primo tractatu
[18 n] quòd uiſio non ſit, niſi ex uerticationib{us} linearum radialium:
& lineæ radia-
les diuerſentur in ſuis diſpoſitionib{us}:
& ſimiliter diuerſantur diſpoſitiones formarum
uenientium ſuper ipſas ad uiſum.
Et etiam comprehenſio uiſ{us} à re uiſa nõ eſt in omni-
b{us} corporib{us}, & in omnib{us} uiſibilib{us}:
ſed diuerſatur qualit{as} ſenſ{us} uiſ{us} à reb{us}
uiſibilib{us}:
& diuerſatur qualit{as} ſenſ{us} uiſ{us} ab una re uiſa ſecundum ſitum unum,
& ſecundum eandem dιſtantiam.
Et nos diuidem{us} iſtum tractatum in tria capita.
In primo declarabim{us} diuerſitatem diſpoſitionum linearũ radialium, & diſtingue-
m{us} proprietates earum.
In ſecundo declarabim{us} omnes intentiones comprehenſas à
uiſu, & qualiter comprehendat uiſ{us} quamlibet illarum.
In tertio declarabim{us} diuer-
ſitatem comprehenſionis uιſ{us} ab eis.
DE DIVERSITATE DISPOSITIONVM LINEARVM
radialium, & diſtinctione proprietatum ipſarum.
Caput primum.
1. Recta connectens centra partium uiſ{us}, eſt axis pyramidis opticæ. 18 p 3.
IAm declaratum eſt in primo tractatu [18. 20 n] quòd lineæ radiales, ex quarum uerticationibus
comprehendit uiſus uiſibilia, ſunt lineæ rectæ, quarum extremitates concurrunt apud centrum
uiſus.
Et iam declaratum eſt in forma uiſus [4 n 1] quòd membrum ſentiẽs, quod eſt membrum
glacialis, eſt compoſitum ſuper extremitatem concauitatis nerui, ſuper quem compoſitus eſt ocu-
lus totus:
& quòd iſte neruus non gyratur niſi à poſteriori centri uiſus, & à poſteriori totius oculi,
& apud foramen, quod eſt in concauo oſsis.
Et iam declaratum eſt [7. 9 n 1] quòd linea recta tran-
ſiens per omnia centra tunicarum uiſus, extenditur in medio concaui nerui, & tranſit per medium
foraminis, quod eſt in anteriori uueæ.
Et iam declaratum eſt [5. 13 n 1] quòd centrũ iſtius lineæ non
diuerſatur reſpectu totius uiſus, neq;
reſpectu ſuperficierum tunicarum uiſus, neque reſpectu par-
tium uiſus.
Linea ergo recta tranſiens per omnia centra tunicarum uiſus, ſemper extenditur rectè
ad locum gyrationis concaui nerui, ſuper quem componitur oculus, in omnibus diſpoſitionibus,
ſiue ſit uiſus in motu, ſiue in quiete.
Et quia iſta linea tranſit per centrum uiſus, & per centrum fo-
raminis, quod eſt in anteriori uueæ, & per centrũ uueæ extenditur in medio pyramidis, cuius cen-
trum eſt uiſus:
& continet ipſam circumferentia foraminis, quod eſt in anteriori uueæ: appellemus
ergo iſtam lineam axem pyramidis.
Et declaratum eſt etiam in ipſo tractatu primo [19 n] quòd py-
ramis figurata inter rem uiſam & centrum uiſus, diſtinguit ex ſuperficie glacialis partem continen
tem totam formam rei uiſæ, quæ eſt apud baſim illius pyramidis:
& erit forma ordinata in iſta parte
ſuperficiei glacialis per uerticationem linearum radialium extenſarum inter rem uiſam & uiſum,
ſecundum ordinationem partium ſuperficiei rei uiſæ.
Cum ergo uiſus comprehenderit aliquã rem
uiſam, & peruenerit eius forma in partem ſuperficiei glacialis, quam diſtinguit pyramis prædicta:

quodlibet punctum formæ prædictæ eſt ſuper lineam radialem extenſam inter illud punctum, &
punctum oppoſitum illi in ſuperficie rei uiſæ, ſuper quam uenit forma ad illud punctum in ſuperfi-
ciem glacialis rectè.
Cum ergo forma rei uiſæ fuerit in medio ſuperficiei glacialis, erit axis prædi-
ctus una linearum, ſuper quas ueniunt formæ punctorum, quæ ſunt in ſuperficie rei uiſæ:
& erit

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index