Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of contents

< >
[21.] PHILOSOPHIÆ NATURALIS THEORIA PARS I. Theoriæ expoſitio , analytica deductio , & vindicatio.
[22.] PARS II Theoriæ applicatio ad Mechanicam.
[23.] PARS III Applicatio Theoriæ ad Phyſicam.
[24.] APPENDIX Ad Metaphyſicam pertinens DE ANIMA, & DEO
[25.] §. I. De Spatio, ac Tempore (a).
[26.] §. II. De Spatio, & Tempore, ut a nobis cognoſcuntur.
[27.] §. III. Solutio analytica Problematis determinantis naturam Legis Virium.
[28.] § IV. Contra vires in minimis diſtantiis attractivas, & excreſcentes in infinitum.
[29.] § V. De Æquilibrio binarum maſſarum connexarum invicem per bina alia puncta
[30.] §. VI. EPISTOLA AUCTORIS AD P. CAROLUM SCHERFFER. SOCIETATIS JESU.
[31.] FINIS.
[32.] CATALOGUS OPERUM P. ROGERII JOSEPHI BOSCOVICH S. J. impreſſorum uſque ad initium anni 1763. Opera, & opuſcula iuſtæ molis.
[33.] Adnotationes in aliorum Opera.
[34.] Diſſertationes impreſſæ pro exercitationibus annuis, & publice propugnatæ: omnes in 4.
[35.] Inſerta.
[36.] In Monumentis Acad. Bononienſis.
[37.] In Romano Litteratorum diario vulgo Giornale de' Lette-rati appreſſo i Fratelli Pagliarini.
[38.] In aliis Monumentis.
[39.] Poetica.
[40.] MONITUM.
< >
page |< < (248) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <pb o="248" file="0300" n="300"/>
        </div>
        <div type="section" level="0" n="0">
          <head xml:space="preserve">APPENDIX
            <lb/>
          Ad Metaphyſicam pertinens
            <lb/>
          DE
            <lb/>
          ANIMA, & DEO</head>
          <p>
            <s xml:space="preserve">525 Q Uæ pertinent ad diſcrimen animæ a materia, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0300-01" xlink:href="note-0300-01a" xml:space="preserve">Argumentum
                <lb/>
              hujus Appen-
                <lb/>
              dicis, & cur
                <lb/>
              ſit addita.</note>
            ad modum, quo anima in corpus agit, rejecta
              <lb/>
            Leibnitianorum harmonia præſtabilita, perſecutus
              <lb/>
            jam ſum in parte prima a num. </s>
            <s xml:space="preserve">153. </s>
            <s xml:space="preserve">Hic primum & </s>
            <s xml:space="preserve">id i-
              <lb/>
            pſum diſcrimen evolvam magis, & </s>
            <s xml:space="preserve">addam de ipſius animæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            ejus actuum vi, ac natura, nonnulla, quæ cum eodem ope-
              <lb/>
            ris argumento arctiſſime connectuntur: </s>
            <s xml:space="preserve">tum ad eum colligen-
              <lb/>
            dum, qui ſemper maximus eſſe debet omnium philoſophica-
              <lb/>
            rum meditationum fructus, nimirum ad ipſum potentiſſimum,
              <lb/>
            ac ſapientiſſimum Auctorem Naturæ conſcendam.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">526. </s>
            <s xml:space="preserve">Inprimis hic iterum patet, quantum diſcrimen ſit in-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0300-02" xlink:href="note-0300-02a" xml:space="preserve">Diſcrimen in-
                <lb/>
              ter animani &
                <lb/>
              corpus: in hoc
                <lb/>
              omnia peragi
                <lb/>
              per diſtantias
                <lb/>
              locales, motus,
                <lb/>
              ac vires indu-
                <lb/>
              centes motum
                <lb/>
              localem.</note>
            ter corpus, & </s>
            <s xml:space="preserve">animam, ac inter ea, quæ corporeæ materiæ
              <lb/>
            tribuimus, & </s>
            <s xml:space="preserve">quæ in noſtra ſpirituali ſubſtantia experimur.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Ibi omnia perfecimus tantummodo per diſtantias locales, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            motus, ac per vires, quæ nihil aliud ſint, niſi determinatio-
              <lb/>
            nes ad motus locales, ſive ad mutandas, vel conſervandas lo-
              <lb/>
            cales diſtantias certa lege neceſſaria, & </s>
            <s xml:space="preserve">a nulla materiæ ipſius
              <lb/>
            libera determinatione pendentes. </s>
            <s xml:space="preserve">Nec vero ullas ego repræſen-
              <lb/>
            tativas vires in ipſa materia agnoſco, quarum nomine haud
              <lb/>
            ſcio, an ii ipſi, qui utuntur, ſatis norint, quid intelligant,
              <lb/>
            nec ullum aliud genus virium, aut actionum ipſi tribuo, præ-
              <lb/>
            ter illud unum, quod reſpicit localem motum, & </s>
            <s xml:space="preserve">acceſſus mu-
              <lb/>
            tuos, ac receſſus.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">527. </s>
            <s xml:space="preserve">At in ea noſtra ſubſtantia, qua vivimus, nos quidem
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0300-03" xlink:href="note-0300-03a" xml:space="preserve">In anima nos
                <lb/>
              experiri ſenſa-
                <lb/>
              tiones, & cogi-
                <lb/>
              tationes, ac vo-
                <lb/>
              litiones: Vim
                <lb/>
              eſſe in nobis in-
                <lb/>
              natam, qua vi-
                <lb/>
              deamus harum
                <lb/>
              diſcrimina, & re-
                <lb/>
              lationem, quam
                <lb/>
              habent ad ſub-
                <lb/>
              ſtantias, a qui-
                <lb/>
              bus procedunt
                <lb/>
              eſſentialiter di-
                <lb/>
              verſas.</note>
            intimo ſenſu, & </s>
            <s xml:space="preserve">reflexione, duplex aliud operationum genus
              <lb/>
            experimur, & </s>
            <s xml:space="preserve">agnoſcimus, quarum alterum dicimus ſenſatio-
              <lb/>
            nem, alterum cogitationem, & </s>
            <s xml:space="preserve">volitionem. </s>
            <s xml:space="preserve">Profecto idea,
              <lb/>
            quam de illis habemus intimam, & </s>
            <s xml:space="preserve">prorſus experimentalem,
              <lb/>
            eſt longe diverſa ab idea, quam habemus, localis diſtantiæ,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">motus. </s>
            <s xml:space="preserve">Et quidem illud mihi, ut in prima parte innui,
              <lb/>
            omnino perſuaſum eſt, ineſſe animis noſtris vim quandam, qua
              <lb/>
            ipſas noſtras ideas, & </s>
            <s xml:space="preserve">illos, non locales, ſed animaſticos mo-
              <lb/>
            tus, quos in nobis ipſis inſpicimus, intime cognoſcamus, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            non ſolum ſimiles a diſſimilibus poſſimus diſcernere, quod o-
              <lb/>
            mnino facimus, cum poſt equi viſi ideam, ſe nobis idea pi-
              <lb/>
            ſcis objicit, & </s>
            <s xml:space="preserve">hunc dicimus non eſſe equum; </s>
            <s xml:space="preserve">vel cum </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>