Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.013494
">
<
pb
pagenum
="
654
"
xlink:href
="
016/01/301.jpg
"/>
tudinis pauloque minùs altitudinis. </
s
>
<
s
id
="
s.013495
">Reſonat
<
lb
/>
alia ex obliquo ibidem à muro ſepti fera
<
lb
/>
rum, quem vocant Barcum, quam pulſante
<
lb
/>
cornu obſeruaui decem diſtinctas voces re
<
lb
/>
ferre. </
s
>
<
s
id
="
s.013496
">Ita nihil perfectum vndequaque eſſe
<
lb
/>
poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.013497
">Prima referebat aptè, perfectéque ac
<
lb
/>
ſtatim, ſed non plura neque ſæpiùs: hæc plu
<
lb
/>
ra, ſed non ſæpiùs, aut adeò promptè reddit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013498
">Tertia multiplex eſt, & in eadem vrbe, quam
<
lb
/>
Ticinum alij à Ticino vocant, in baſilica ma
<
lb
/>
gna, vocant Salam Itali, quæ iuxta arcem ci
<
lb
/>
uitatis ex oſtio toties remittit voces, vt nu
<
lb
/>
merare nequeas: quandoque decimatertia
<
lb
/>
vox exauditur: aderant teſtes multi, & inter
<
lb
/>
cæteros medicæ artis profeſſor egregius,
<
lb
/>
Melchior Malheuſer Germanus, noſter diſ
<
lb
/>
cipulus. </
s
>
<
s
id
="
s.013499
">Credidiſſes ab aliquo reſponderi, aut
<
lb
/>
deludi: emoriuntur ſenſim voces ac deſinunt:
<
lb
/>
vnde mirum in modum Ahime, quod ſonat
<
lb
/>
Latinè heu, refertur, velut morientis ac defi
<
lb
/>
cientis vox. </
s
>
<
s
id
="
s.013500
">Quadrata hæc eſt ædes, & fene
<
lb
/>
ſtris patulis pluribus, in ſuperiore parte à la
<
lb
/>
teribus illuminatur. </
s
>
<
s
id
="
s.013501
">Cæterum frons, & pa
<
lb
/>
ries ex aduerſo poſitus integri ſunt, niſi quòd
<
lb
/>
in fronte oſtium adeſt longitudo pedes cir
<
lb
/>
citer 100. latitudo 25. fermè, altitudo (vr reor)
<
lb
/>
latitudine dimidio maior, eſt enim excelſa:
<
lb
/>
quam diligentiùs deſcribere placuit, vt ſci
<
lb
/>
rent quicunque velint, vnde ratio excogitan
<
lb
/>
da, exemplúmque petendum. </
s
>
<
s
id
="
s.013502
">Reſonat &
<
lb
/>
multiplex vox, ſi iuxta parietem alterum ex
<
lb
/>
aduerſo oſtij ſteteris, videtúrque ex ſublimi
<
lb
/>
tunc oſtij parte reddi. </
s
>
<
s
id
="
s.013503
">Itaque ex vtroque la
<
lb
/>
tere, & maximè extra oſtium ipſum ſtantibus
<
lb
/>
vox reſonat, in medio nequaquam. </
s
>
<
s
id
="
s.013504
">Vnde ne
<
lb
/>
mo dubitare poteſt, vel dæmonem eſſe, aut
<
lb
/>
ſycophantiam. </
s
>
<
s
id
="
s.013505
">Nam vix echo credi poteſt,
<
lb
/>
adeò clarè, adeò expeditè, adeò ſæpè ac ordi
<
lb
/>
ne certo voces omnes exaudiuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.013506
">Accepi
<
lb
/>
ab aſtantibus: olim ante oſtium, fornicem
<
lb
/>
porticus è regione poſitam fuiſſe, cuius etiam
<
lb
/>
magna pars ſupereſt. </
s
>
<
s
id
="
s.013507
">Multóque melius ſoli
<
lb
/>
tas reddi voces ſtantibus extra oſtium, ſub
<
lb
/>
fornice, locupletiúſque ac maiore fœtore, vt
<
lb
/>
quæ tricies quandoque reſonarent. </
s
>
<
s
id
="
s.013508
">Certum
<
lb
/>
eſt, vt celeriùs profertur, maioréque ac con
<
lb
/>
citatiore voce, ita clarius ac frequentius red
<
lb
/>
di. </
s
>
<
s
id
="
s.013509
">Contingit autem hoc illi non ſecùs, ac in
<
lb
/>
multiplici imaginum reflexione. </
s
>
<
s
id
="
s.013510
">Ob id refle
<
lb
/>
xa echo dici poteſt: quanquam obſcurior ſit
<
lb
/>
illius ratio. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.013511
">
<
margin.target
id
="
marg1831
"/>
Auguſtini
<
lb
/>
Lauizarij
<
lb
/>
Comëlis ab
<
lb
/>
echo decepti
<
lb
/>
hiſtoria mi
<
lb
/>
ra,</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.013512
">
<
margin.target
id
="
marg1832
"/>
Echo perfe
<
lb
/>
ctæ, conditio
<
lb
/>
nes.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.013513
">Sic & alia nos, ſed alio modo, decipere ſo
<
lb
/>
lent. </
s
>
<
s
id
="
s.013514
">Si enim echo, ſpeculáque res eſſent ra
<
lb
/>
ræ, quis non admiretur, cùm non minùs hæc
<
lb
/>
digna ſint aliis, quæ rarò accidunt admiratio
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1833
"/>
<
lb
/>
ne? </
s
>
<
s
id
="
s.013515
">Sed raritas ſola, admirationem parere ſo
<
lb
/>
let. </
s
>
<
s
id
="
s.013516
">Infantem loqui, etſi nuper natum natu
<
lb
/>
rale eſt, & tamen pro oſtento, quod rarum
<
lb
/>
ſit, & maximo ſemper
<
expan
abbr
="
habitũ
">habitum</
expan
>
eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.013517
">Quomodo
<
lb
/>
autem naturale ſit, docet Ariſtoteles. </
s
>
<
s
id
="
s.013518
">
<
expan
abbr
="
Nã
">Nam</
expan
>
cùm
<
lb
/>
ſermo linguę robore, & intelligentia conſtet,
<
lb
/>
intelligentia
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
pleriſque priùs robore lin
<
lb
/>
guæ adueniat, eò fit, vt loqui
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
abſoluta in
<
lb
/>
telligentia mirum videatur. </
s
>
<
s
id
="
s.013519
">Et
<
expan
abbr
="
tamẽ
">tamen</
expan
>
ſi robur
<
lb
/>
linguæ priùs abſoluatur, cùm homo natura
<
lb
/>
ad
<
expan
abbr
="
loquendũ
">loquendum</
expan
>
paratus ſit, qui impedit, vt au
<
lb
/>
dita
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
intellecta, velut picæ, & pſittaci, non
<
lb
/>
referat? </
s
>
<
s
id
="
s.013520
">Vel quòd vt intellecta iam nixu quo
<
lb
/>
dam atque concurſu ſpirituum ad linguam
<
lb
/>
proferat? </
s
>
<
s
id
="
s.013521
">Indicio eſt, quòd hoc his maximè
<
lb
/>
à ſomno contingit, & clarius: nam tunc per
<
lb
/>
ſomnum viſa, & audita magis mouent, ma
<
lb
/>
iorque ſpirituum eſt copia, & lingua diutur
<
lb
/>
na quiete robuſtior euaſit. </
s
>
<
s
id
="
s.013522
">Admiratio igitur
<
lb
/>
vel ob raritatem, vel ob cauſæ ignorantiam
<
lb
/>
contingit, vel ob vtrunque. </
s
>
<
s
id
="
s.013523
">Sæpius verò
<
lb
/>
contingit, vt raritas effectus ſit cauſa igno
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1834
"/>
<
lb
/>
rantiæ cauſæ. </
s
>
<
s
id
="
s.013524
">Quædam verò rara ſunt, vt hæc
<
lb
/>
ad ſpeciem, illa ad genus: velut quod felium
<
lb
/>
pupilla modò nauicularis, Lunæ diuiduæ fi
<
lb
/>
gura conſpicitur, aliàs verò etiam anguſtio
<
lb
/>
re forma, quoniam animal hoc variè vueam
<
lb
/>
contrahat atque diſtendat, cornea verò tu
<
lb
/>
nica in illo craſſiſſima ſit. </
s
>
<
s
id
="
s.013525
">Ob id maximè ſi à
<
lb
/>
latere eam intuearis, multiformis videtur,
<
lb
/>
recta verò & à fronte rotundior, vt nobis:
<
lb
/>
quanquam ſint, qui affirmare audeant, quod
<
lb
/>
etiam alibi teſtatus ſum, non horum tantùm
<
lb
/>
animalium, ſed & hominum pupillas pro
<
lb
/>
Lunæ lumine creſcere, aut diminui. </
s
>
<
s
id
="
s.013526
">Sed hoc
<
lb
/>
ad rotunditatem minimè pertinet. </
s
>
<
s
id
="
s.013527
">Vtvt ſit
<
lb
/>
diuerſitas aſpectus, multum facit ad figuræ
<
lb
/>
rei mutationem: nam & gemmæ longiores
<
lb
/>
ex angulo ſi inſpiciantur, quadratæ formæ
<
lb
/>
propiores videntur: quoniam nec magnitu
<
lb
/>
do longiorum: ne breuiorum laterum parui
<
lb
/>
tas percipi poteſt: quare confuſa ratione,
<
lb
/>
quæ ſolum trientem habet, procul formata
<
lb
/>
videtur. </
s
>
<
s
id
="
s.013528
">Sic autem conſtat
<
foreign
lang
="
grc
">ἀπόδειξις. </
foreign
>
</
s
>
<
s
id
="
s.013529
">Sit
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.301.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/301/1.jpg
"
number
="
155
"/>
<
lb
/>
gemmæ quadrilateræ A B, quincuplum
<
lb
/>
B C, lateri ducatur ac diuidatur per
<
lb
/>
æqua in D, ducatur DB, & conſtituatur ocu
<
lb
/>
lus in E, ducantur AE, & CE, erit igitur an
<
lb
/>
gulus CDE, maior DEA, quare CD, maior
<
lb
/>
videbitur DA, & BC, æqualis fermè BA,
<
lb
/>
propior; ſcilicet quantò E, magis diſtat A, B,
<
lb
/>
& ſublimior eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.013530
">Multa igitur cum noſtrum
<
lb
/>
fallant ſenſum, nobis mira videntur: vt bea
<
lb
/>
tum Antonium rectè dixiſſe ferant, qui in
<
lb
/>
tegris vtuntur ſenſibus, nec ipſa, quæ per li
<
lb
/>
teras fit, indigere eruditione. </
s
>
<
s
id
="
s.013531
">Senſus ille
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1835
"/>
<
lb
/>
dicebat non ſolum hos internos, ſed mentem
<
lb
/>
ipſam ac memoriam, tum rationem. </
s
>
<
s
id
="
s.013532
">Mens
<
lb
/>
enim abſoluta à vinculis vitiorum & affecti
<
lb
/>
bus, plurima cognoſcit, quæ aliis hominibus
<
lb
/>
mirabilia eſſe videntur. </
s
>
<
s
id
="
s.013533
">Ob id igitur nihil
<
lb
/>
mirum videri debet, ſi nocte ambulantibus
<
lb
/>
metus, & caſus multa oſtendant, ignes ſcili
<
lb
/>
cet in cœlo, ſtellas cadentes, voragines, flam
<
lb
/>
mas ſaltantes, vmbras, ſpectra, ſtrepitus in
<
lb
/>
conditos, eiulatus, feras, ſerpentes, latro
<
lb
/>
nes, fures, cadauera, lemures, laruas, mur
<
lb
/>
mura, gemitus vexatorum, canes rabidos:
<
lb
/>
terrores ( vt dixi ) abſque manifeſta cauſa.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013534
">Hæc tamen, haud demonſtrant, demonas ip
<
lb
/>
fos eſſe. </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>