1tudinis pauloque minùs altitudinis.
Reſonat
alia ex obliquo ibidem à muro ſepti fera
rum, quem vocant Barcum, quam pulſante
cornu obſeruaui decem diſtinctas voces re
ferre. Ita nihil perfectum vndequaque eſſe
poteſt. Prima referebat aptè, perfectéque ac
ſtatim, ſed non plura neque ſæpiùs: hæc plu
ra, ſed non ſæpiùs, aut adeò promptè reddit.
Tertia multiplex eſt, & in eadem vrbe, quam
Ticinum alij à Ticino vocant, in baſilica ma
gna, vocant Salam Itali, quæ iuxta arcem ci
uitatis ex oſtio toties remittit voces, vt nu
merare nequeas: quandoque decimatertia
vox exauditur: aderant teſtes multi, & inter
cæteros medicæ artis profeſſor egregius,
Melchior Malheuſer Germanus, noſter diſ
cipulus. Credidiſſes ab aliquo reſponderi, aut
deludi: emoriuntur ſenſim voces ac deſinunt:
vnde mirum in modum Ahime, quod ſonat
Latinè heu, refertur, velut morientis ac defi
cientis vox. Quadrata hæc eſt ædes, & fene
ſtris patulis pluribus, in ſuperiore parte à la
teribus illuminatur. Cæterum frons, & pa
ries ex aduerſo poſitus integri ſunt, niſi quòd
in fronte oſtium adeſt longitudo pedes cir
citer 100. latitudo 25. fermè, altitudo (vr reor)
latitudine dimidio maior, eſt enim excelſa:
quam diligentiùs deſcribere placuit, vt ſci
rent quicunque velint, vnde ratio excogitan
da, exemplúmque petendum. Reſonat &
multiplex vox, ſi iuxta parietem alterum ex
aduerſo oſtij ſteteris, videtúrque ex ſublimi
tunc oſtij parte reddi. Itaque ex vtroque la
tere, & maximè extra oſtium ipſum ſtantibus
vox reſonat, in medio nequaquam. Vnde ne
mo dubitare poteſt, vel dæmonem eſſe, aut
ſycophantiam. Nam vix echo credi poteſt,
adeò clarè, adeò expeditè, adeò ſæpè ac ordi
ne certo voces omnes exaudiuntur. Accepi
ab aſtantibus: olim ante oſtium, fornicem
porticus è regione poſitam fuiſſe, cuius etiam
magna pars ſupereſt. Multóque melius ſoli
tas reddi voces ſtantibus extra oſtium, ſub
fornice, locupletiúſque ac maiore fœtore, vt
quæ tricies quandoque reſonarent. Certum
eſt, vt celeriùs profertur, maioréque ac con
citatiore voce, ita clarius ac frequentius red
di. Contingit autem hoc illi non ſecùs, ac in
multiplici imaginum reflexione. Ob id refle
xa echo dici poteſt: quanquam obſcurior ſit
illius ratio.
alia ex obliquo ibidem à muro ſepti fera
rum, quem vocant Barcum, quam pulſante
cornu obſeruaui decem diſtinctas voces re
ferre. Ita nihil perfectum vndequaque eſſe
poteſt. Prima referebat aptè, perfectéque ac
ſtatim, ſed non plura neque ſæpiùs: hæc plu
ra, ſed non ſæpiùs, aut adeò promptè reddit.
Tertia multiplex eſt, & in eadem vrbe, quam
Ticinum alij à Ticino vocant, in baſilica ma
gna, vocant Salam Itali, quæ iuxta arcem ci
uitatis ex oſtio toties remittit voces, vt nu
merare nequeas: quandoque decimatertia
vox exauditur: aderant teſtes multi, & inter
cæteros medicæ artis profeſſor egregius,
Melchior Malheuſer Germanus, noſter diſ
cipulus. Credidiſſes ab aliquo reſponderi, aut
deludi: emoriuntur ſenſim voces ac deſinunt:
vnde mirum in modum Ahime, quod ſonat
Latinè heu, refertur, velut morientis ac defi
cientis vox. Quadrata hæc eſt ædes, & fene
ſtris patulis pluribus, in ſuperiore parte à la
teribus illuminatur. Cæterum frons, & pa
ries ex aduerſo poſitus integri ſunt, niſi quòd
in fronte oſtium adeſt longitudo pedes cir
citer 100. latitudo 25. fermè, altitudo (vr reor)
latitudine dimidio maior, eſt enim excelſa:
quam diligentiùs deſcribere placuit, vt ſci
rent quicunque velint, vnde ratio excogitan
da, exemplúmque petendum. Reſonat &
multiplex vox, ſi iuxta parietem alterum ex
aduerſo oſtij ſteteris, videtúrque ex ſublimi
tunc oſtij parte reddi. Itaque ex vtroque la
tere, & maximè extra oſtium ipſum ſtantibus
vox reſonat, in medio nequaquam. Vnde ne
mo dubitare poteſt, vel dæmonem eſſe, aut
ſycophantiam. Nam vix echo credi poteſt,
adeò clarè, adeò expeditè, adeò ſæpè ac ordi
ne certo voces omnes exaudiuntur. Accepi
ab aſtantibus: olim ante oſtium, fornicem
porticus è regione poſitam fuiſſe, cuius etiam
magna pars ſupereſt. Multóque melius ſoli
tas reddi voces ſtantibus extra oſtium, ſub
fornice, locupletiúſque ac maiore fœtore, vt
quæ tricies quandoque reſonarent. Certum
eſt, vt celeriùs profertur, maioréque ac con
citatiore voce, ita clarius ac frequentius red
di. Contingit autem hoc illi non ſecùs, ac in
multiplici imaginum reflexione. Ob id refle
xa echo dici poteſt: quanquam obſcurior ſit
illius ratio.
Sic & alia nos, ſed alio modo, decipere ſo
lent. Si enim echo, ſpeculáque res eſſent ra
ræ, quis non admiretur, cùm non minùs hæc
digna ſint aliis, quæ rarò accidunt admiratio
ne? Sed raritas ſola, admirationem parere ſo
let. Infantem loqui, etſi nuper natum natu
rale eſt, & tamen pro oſtento, quod rarum
ſit, & maximo ſemper habitum eſt. Quomodo
autem naturale ſit, docet Ariſtoteles. Nam cùm
ſermo linguę robore, & intelligentia conſtet,
intelligentia autem pleriſque priùs robore lin
guæ adueniat, eò fit, vt loqui non abſoluta in
telligentia mirum videatur. Et tamen ſi robur
linguæ priùs abſoluatur, cùm homo natura
ad loquendum paratus ſit, qui impedit, vt au
dita non intellecta, velut picæ, & pſittaci, non
referat? Vel quòd vt intellecta iam nixu quo
dam atque concurſu ſpirituum ad linguam
proferat? Indicio eſt, quòd hoc his maximè
à ſomno contingit, & clarius: nam tunc per
ſomnum viſa, & audita magis mouent, ma
iorque ſpirituum eſt copia, & lingua diutur
na quiete robuſtior euaſit. Admiratio igitur
vel ob raritatem, vel ob cauſæ ignorantiam
contingit, vel ob vtrunque. Sæpius verò
contingit, vt raritas effectus ſit cauſa igno
rantiæ cauſæ. Quædam verò rara ſunt, vt hæc
ad ſpeciem, illa ad genus: velut quod felium
pupilla modò nauicularis, Lunæ diuiduæ fi
gura conſpicitur, aliàs verò etiam anguſtio
re forma, quoniam animal hoc variè vueam
contrahat atque diſtendat, cornea verò tu
nica in illo craſſiſſima ſit. Ob id maximè ſi à
latere eam intuearis, multiformis videtur,
recta verò & à fronte rotundior, vt nobis:
quanquam ſint, qui affirmare audeant, quod
etiam alibi teſtatus ſum, non horum tantùm
animalium, ſed & hominum pupillas pro
Lunæ lumine creſcere, aut diminui. Sed hoc
ad rotunditatem minimè pertinet. Vtvt ſit
diuerſitas aſpectus, multum facit ad figuræ
rei mutationem: nam & gemmæ longiores
ex angulo ſi inſpiciantur, quadratæ formæ
propiores videntur: quoniam nec magnitu
do longiorum: ne breuiorum laterum parui
tas percipi poteſt: quare confuſa ratione,
quæ ſolum trientem habet, procul formata
videtur. Sic autem conſtat ἀπόδειξις. Sit
155[Figure 155]
gemmæ quadrilateræ A B, quincuplum
B C, lateri ducatur ac diuidatur per
æqua in D, ducatur DB, & conſtituatur ocu
lus in E, ducantur AE, & CE, erit igitur an
gulus CDE, maior DEA, quare CD, maior
videbitur DA, & BC, æqualis fermè BA,
propior; ſcilicet quantò E, magis diſtat A, B,
& ſublimior eſt. Multa igitur cum noſtrum
fallant ſenſum, nobis mira videntur: vt bea
tum Antonium rectè dixiſſe ferant, qui in
tegris vtuntur ſenſibus, nec ipſa, quæ per li
teras fit, indigere eruditione. Senſus ille
dicebat non ſolum hos internos, ſed mentem
ipſam ac memoriam, tum rationem. Mens
enim abſoluta à vinculis vitiorum & affecti
bus, plurima cognoſcit, quæ aliis hominibus
mirabilia eſſe videntur. Ob id igitur nihil
mirum videri debet, ſi nocte ambulantibus
metus, & caſus multa oſtendant, ignes ſcili
cet in cœlo, ſtellas cadentes, voragines, flam
mas ſaltantes, vmbras, ſpectra, ſtrepitus in
conditos, eiulatus, feras, ſerpentes, latro
nes, fures, cadauera, lemures, laruas, mur
mura, gemitus vexatorum, canes rabidos:
terrores ( vt dixi ) abſque manifeſta cauſa.
Hæc tamen, haud demonſtrant, demonas ip
fos eſſe.
lent. Si enim echo, ſpeculáque res eſſent ra
ræ, quis non admiretur, cùm non minùs hæc
digna ſint aliis, quæ rarò accidunt admiratio
ne? Sed raritas ſola, admirationem parere ſo
let. Infantem loqui, etſi nuper natum natu
rale eſt, & tamen pro oſtento, quod rarum
ſit, & maximo ſemper habitum eſt. Quomodo
autem naturale ſit, docet Ariſtoteles. Nam cùm
ſermo linguę robore, & intelligentia conſtet,
intelligentia autem pleriſque priùs robore lin
guæ adueniat, eò fit, vt loqui non abſoluta in
telligentia mirum videatur. Et tamen ſi robur
linguæ priùs abſoluatur, cùm homo natura
ad loquendum paratus ſit, qui impedit, vt au
dita non intellecta, velut picæ, & pſittaci, non
referat? Vel quòd vt intellecta iam nixu quo
dam atque concurſu ſpirituum ad linguam
proferat? Indicio eſt, quòd hoc his maximè
à ſomno contingit, & clarius: nam tunc per
ſomnum viſa, & audita magis mouent, ma
iorque ſpirituum eſt copia, & lingua diutur
na quiete robuſtior euaſit. Admiratio igitur
vel ob raritatem, vel ob cauſæ ignorantiam
contingit, vel ob vtrunque. Sæpius verò
contingit, vt raritas effectus ſit cauſa igno
rantiæ cauſæ. Quædam verò rara ſunt, vt hæc
ad ſpeciem, illa ad genus: velut quod felium
pupilla modò nauicularis, Lunæ diuiduæ fi
gura conſpicitur, aliàs verò etiam anguſtio
re forma, quoniam animal hoc variè vueam
contrahat atque diſtendat, cornea verò tu
nica in illo craſſiſſima ſit. Ob id maximè ſi à
latere eam intuearis, multiformis videtur,
recta verò & à fronte rotundior, vt nobis:
quanquam ſint, qui affirmare audeant, quod
etiam alibi teſtatus ſum, non horum tantùm
animalium, ſed & hominum pupillas pro
Lunæ lumine creſcere, aut diminui. Sed hoc
ad rotunditatem minimè pertinet. Vtvt ſit
diuerſitas aſpectus, multum facit ad figuræ
rei mutationem: nam & gemmæ longiores
ex angulo ſi inſpiciantur, quadratæ formæ
propiores videntur: quoniam nec magnitu
do longiorum: ne breuiorum laterum parui
tas percipi poteſt: quare confuſa ratione,
quæ ſolum trientem habet, procul formata
videtur. Sic autem conſtat ἀπόδειξις. Sit
155[Figure 155]gemmæ quadrilateræ A B, quincuplum
B C, lateri ducatur ac diuidatur per
æqua in D, ducatur DB, & conſtituatur ocu
lus in E, ducantur AE, & CE, erit igitur an
gulus CDE, maior DEA, quare CD, maior
videbitur DA, & BC, æqualis fermè BA,
propior; ſcilicet quantò E, magis diſtat A, B,
& ſublimior eſt. Multa igitur cum noſtrum
fallant ſenſum, nobis mira videntur: vt bea
tum Antonium rectè dixiſſe ferant, qui in
tegris vtuntur ſenſibus, nec ipſa, quæ per li
teras fit, indigere eruditione. Senſus ille
dicebat non ſolum hos internos, ſed mentem
ipſam ac memoriam, tum rationem. Mens
enim abſoluta à vinculis vitiorum & affecti
bus, plurima cognoſcit, quæ aliis hominibus
mirabilia eſſe videntur. Ob id igitur nihil
mirum videri debet, ſi nocte ambulantibus
metus, & caſus multa oſtendant, ignes ſcili
cet in cœlo, ſtellas cadentes, voragines, flam
mas ſaltantes, vmbras, ſpectra, ſtrepitus in
conditos, eiulatus, feras, ſerpentes, latro
nes, fures, cadauera, lemures, laruas, mur
mura, gemitus vexatorum, canes rabidos:
terrores ( vt dixi ) abſque manifeſta cauſa.
Hæc tamen, haud demonſtrant, demonas ip
fos eſſe.