Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646

Page concordance

< >
< >
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N2136B">
            <p id="N2163A" type="main">
              <s id="N21645">
                <pb pagenum="275" xlink:href="026/01/309.jpg"/>
              retur à recta EK eo inſtanti, quo imprimitur impetus; </s>
              <s id="N2164E">haud dubiè per
                <lb/>
              rectam EO moueretur; </s>
              <s id="N21654">quia ſcilicet impetus puncti E determinatus eſt
                <lb/>
              in puncto E ad motum per Tangentem EO; </s>
              <s id="N2165A">& ſi nullum eſſet impedi­
                <lb/>
              mentum per rectam EO, moueretur; </s>
              <s id="N21660">atqui ſi ſeparetur punctum E, ceſ­
                <lb/>
              ſat impedimentum, vt patet; </s>
              <s id="N21666">nec enim amplius retinetur ex puncto K; </s>
              <s id="N2166A">
                <lb/>
              igitur ceſſat ratio motus circularis; </s>
              <s id="N2166F">igitur motu recto per rectam EO
                <lb/>
              mouebitur; </s>
              <s id="N21675">ſic lapis impoſitus rotæ dum maximo cum impetu vertitur,
                <lb/>
              per Tangentem proiicitur; </s>
              <s id="N2167B">ſic gutta aquæ, quæ cadit in volubilem tro­
                <lb/>
              chum etiam diſpergitur; </s>
              <s id="N21681">ſic rota ipſa, cuius aliqua pars præ nimia vi
                <lb/>
              motus diffringitur, illam quaſi proiicit per rectam; </s>
              <s id="N21687">hinc ratio vnica
                <lb/>
              proiectionis quæ fit operâ fundarum; </s>
              <s id="N2168D">ſit enim funda KE vel KL, quæ
                <lb/>
              moueatur per arcum LE; </s>
              <s id="N21693">certè, ſi lapis demittatur in puncto E, lapis
                <lb/>
              proiicietur per rectam LO; </s>
              <s id="N21699">nec enim ad aliam lineam lapis, dum eſt in
                <lb/>
              puncto E, eſt determinatus, niſi ad Tangentem EO, ad quam dumtaxat
                <lb/>
              impetus puncti EA eſt determinatus; in hoc igitur Fundibularij tan­
                <lb/>
              tùm inſiſtit induſtria, quâ ſcilicet ſaxum in funda rotatum ſcopum cui
                <lb/>
              deſtinatur, attingat, vt illam Tangentem inueniat quæ à prædicto ſcopo
                <lb/>
              in circulum, quem ſuo motu deſcribit, funda ducitur. </s>
              <s id="N216A7">v.g. ſit radius fun­
                <lb/>
              dæ KL hypomoclium K, circulus quem deſcribit funda LEC; </s>
              <s id="N216AF">ſit ſco­
                <lb/>
              pus O, ducatur tangens EO; </s>
              <s id="N216B5">certè, ſi vbi funda peruenit in E, dimit­
                <lb/>
              tat lapidem, prædictum ſcopum non illicò feriet; </s>
              <s id="N216BB">hinc etiam ratio, cur in
                <lb/>
              naui dum motu recto mouetur facilè conſiſtamus; cum tamen (quod in
                <lb/>
              longioribus illis nauiculis facilè contingere poteſt) ſi circa centrum
                <lb/>
              ſuum nauis vertatur, quod accidit cum vtraque extremitas in partes op­
                <lb/>
              poſitas, vel remo, vel pertica pellitur, nec in ca conſiſtamus. </s>
            </p>
            <p id="N216C7" type="main">
              <s id="N216C9">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Theorema
                <emph.end type="italics"/>
              8.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N216D5" type="main">
              <s id="N216D7">
                <emph type="italics"/>
              Si rota plana in circulo horizontali voluatur, ſitque pondus plano rotæ incu­
                <lb/>
              bans, in eo producetur impetus
                <emph.end type="italics"/>
              ; vt certum eſt; </s>
              <s id="N216E2">an verò pondus retroagi de­
                <lb/>
              beat, præſertim ſi ſit globus, vel aqua; </s>
              <s id="N216E8">an verò per Tangentem proiici,
                <lb/>
              dubium eſſe poteſt; </s>
              <s id="N216EE">videntur enim pro vtraque hypotheſi facere expe­
                <lb/>
              rientiæ; </s>
              <s id="N216F4">pro prima quidem, ſi rotetur rota concaua ſeu ſcutella plena
                <lb/>
              aqua; </s>
              <s id="N216FA">aqua enim in partem contrariam volui videbitur; &, ſi plano
                <lb/>
              quod in circulo horizontali voluitur imponatur globus leuigatiſſimus,
                <lb/>
              certè in partem oppoſitam ibit. </s>
              <s id="N21702">Secundæ hypotheſi alia videntur fauere
                <lb/>
              experimenta; </s>
              <s id="N21708">ſi enim trochus volubilis, vel aqua, vel puluere aſperga­
                <lb/>
              tur, ſtatim aqua reſilit per Tangentem, idem dico de puluere, ſi funda in
                <lb/>
              circulo horizontali voluatur, lapis demiſſus per Tangentem ibit: ſed
                <lb/>
              hæc omnia, quæ ad proiectiones pertinent, licèt illæ ſequantur ex motu
                <lb/>
              circulari, examinabimus & demonſtrabimus lib. 10. cum de proiectis. </s>
            </p>
            <p id="N21714" type="main">
              <s id="N21716">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Theorema
                <emph.end type="italics"/>
              9.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N21722" type="main">
              <s id="N21724">
                <emph type="italics"/>
              Cauſa motus circularis eſt ea, quæ cum tali impedimento coniuncta eſt
                <emph.end type="italics"/>
              ; </s>
              <s id="N2172D">ex
                <lb/>
              quo accidit diametrum mobilis in aliquo ſui puncto retineri immobi­
                <lb/>
              lem; ſunt autem varij modi huius applicationis. </s>
              <s id="N21735">Primus eſt ille, quem
                <lb/>
              indicauimus ſuprà Th.1.cum ſcilicet vtraque extremitas cylindri æquali </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>