1retur à recta EK eo inſtanti, quo imprimitur impetus;
haud dubiè per
rectam EO moueretur; quia ſcilicet impetus puncti E determinatus eſt
in puncto E ad motum per Tangentem EO; & ſi nullum eſſet impedi
mentum per rectam EO, moueretur; atqui ſi ſeparetur punctum E, ceſ
ſat impedimentum, vt patet; nec enim amplius retinetur ex puncto K;
igitur ceſſat ratio motus circularis; igitur motu recto per rectam EO
mouebitur; ſic lapis impoſitus rotæ dum maximo cum impetu vertitur,
per Tangentem proiicitur; ſic gutta aquæ, quæ cadit in volubilem tro
chum etiam diſpergitur; ſic rota ipſa, cuius aliqua pars præ nimia vi
motus diffringitur, illam quaſi proiicit per rectam; hinc ratio vnica
proiectionis quæ fit operâ fundarum; ſit enim funda KE vel KL, quæ
moueatur per arcum LE; certè, ſi lapis demittatur in puncto E, lapis
proiicietur per rectam LO; nec enim ad aliam lineam lapis, dum eſt in
puncto E, eſt determinatus, niſi ad Tangentem EO, ad quam dumtaxat
impetus puncti EA eſt determinatus; in hoc igitur Fundibularij tan
tùm inſiſtit induſtria, quâ ſcilicet ſaxum in funda rotatum ſcopum cui
deſtinatur, attingat, vt illam Tangentem inueniat quæ à prædicto ſcopo
in circulum, quem ſuo motu deſcribit, funda ducitur. v.g. ſit radius fun
dæ KL hypomoclium K, circulus quem deſcribit funda LEC; ſit ſco
pus O, ducatur tangens EO; certè, ſi vbi funda peruenit in E, dimit
tat lapidem, prædictum ſcopum non illicò feriet; hinc etiam ratio, cur in
naui dum motu recto mouetur facilè conſiſtamus; cum tamen (quod in
longioribus illis nauiculis facilè contingere poteſt) ſi circa centrum
ſuum nauis vertatur, quod accidit cum vtraque extremitas in partes op
poſitas, vel remo, vel pertica pellitur, nec in ca conſiſtamus.
rectam EO moueretur; quia ſcilicet impetus puncti E determinatus eſt
in puncto E ad motum per Tangentem EO; & ſi nullum eſſet impedi
mentum per rectam EO, moueretur; atqui ſi ſeparetur punctum E, ceſ
ſat impedimentum, vt patet; nec enim amplius retinetur ex puncto K;
igitur ceſſat ratio motus circularis; igitur motu recto per rectam EO
mouebitur; ſic lapis impoſitus rotæ dum maximo cum impetu vertitur,
per Tangentem proiicitur; ſic gutta aquæ, quæ cadit in volubilem tro
chum etiam diſpergitur; ſic rota ipſa, cuius aliqua pars præ nimia vi
motus diffringitur, illam quaſi proiicit per rectam; hinc ratio vnica
proiectionis quæ fit operâ fundarum; ſit enim funda KE vel KL, quæ
moueatur per arcum LE; certè, ſi lapis demittatur in puncto E, lapis
proiicietur per rectam LO; nec enim ad aliam lineam lapis, dum eſt in
puncto E, eſt determinatus, niſi ad Tangentem EO, ad quam dumtaxat
impetus puncti EA eſt determinatus; in hoc igitur Fundibularij tan
tùm inſiſtit induſtria, quâ ſcilicet ſaxum in funda rotatum ſcopum cui
deſtinatur, attingat, vt illam Tangentem inueniat quæ à prædicto ſcopo
in circulum, quem ſuo motu deſcribit, funda ducitur. v.g. ſit radius fun
dæ KL hypomoclium K, circulus quem deſcribit funda LEC; ſit ſco
pus O, ducatur tangens EO; certè, ſi vbi funda peruenit in E, dimit
tat lapidem, prædictum ſcopum non illicò feriet; hinc etiam ratio, cur in
naui dum motu recto mouetur facilè conſiſtamus; cum tamen (quod in
longioribus illis nauiculis facilè contingere poteſt) ſi circa centrum
ſuum nauis vertatur, quod accidit cum vtraque extremitas in partes op
poſitas, vel remo, vel pertica pellitur, nec in ca conſiſtamus.
Theorema 8.
Si rota plana in circulo horizontali voluatur, ſitque pondus plano rotæ incu
bans, in eo producetur impetus; vt certum eſt; an verò pondus retroagi de
beat, præſertim ſi ſit globus, vel aqua; an verò per Tangentem proiici,
dubium eſſe poteſt; videntur enim pro vtraque hypotheſi facere expe
rientiæ; pro prima quidem, ſi rotetur rota concaua ſeu ſcutella plena
aqua; aqua enim in partem contrariam volui videbitur; &, ſi plano
quod in circulo horizontali voluitur imponatur globus leuigatiſſimus,
certè in partem oppoſitam ibit. Secundæ hypotheſi alia videntur fauere
experimenta; ſi enim trochus volubilis, vel aqua, vel puluere aſperga
tur, ſtatim aqua reſilit per Tangentem, idem dico de puluere, ſi funda in
circulo horizontali voluatur, lapis demiſſus per Tangentem ibit: ſed
hæc omnia, quæ ad proiectiones pertinent, licèt illæ ſequantur ex motu
circulari, examinabimus & demonſtrabimus lib. 10. cum de proiectis.
bans, in eo producetur impetus; vt certum eſt; an verò pondus retroagi de
beat, præſertim ſi ſit globus, vel aqua; an verò per Tangentem proiici,
dubium eſſe poteſt; videntur enim pro vtraque hypotheſi facere expe
rientiæ; pro prima quidem, ſi rotetur rota concaua ſeu ſcutella plena
aqua; aqua enim in partem contrariam volui videbitur; &, ſi plano
quod in circulo horizontali voluitur imponatur globus leuigatiſſimus,
certè in partem oppoſitam ibit. Secundæ hypotheſi alia videntur fauere
experimenta; ſi enim trochus volubilis, vel aqua, vel puluere aſperga
tur, ſtatim aqua reſilit per Tangentem, idem dico de puluere, ſi funda in
circulo horizontali voluatur, lapis demiſſus per Tangentem ibit: ſed
hæc omnia, quæ ad proiectiones pertinent, licèt illæ ſequantur ex motu
circulari, examinabimus & demonſtrabimus lib. 10. cum de proiectis.
Theorema 9.