Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
Scan
Original
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
290
"/>
ex eius repetitione contrahitur habitus,
<
expan
abbr
="
ideòq́
">ideòque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>in accidentium ordine reponas: etenim ſcientia &
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1912
"/>
<
lb
/>
fortitudo ſunt habitus, qualitates, &
<
expan
abbr
="
accidẽtia
">accidentia</
expan
>
:
<
expan
abbr
="
dicã
">dicam</
expan
>
primùm, vbi ſpecies
<
expan
abbr
="
accipiãtur
">accipiantur</
expan
>
ſine materia,
<
lb
/>
idem eſſe facultatem, ſpeciem obiectam &
<
expan
abbr
="
functionẽ
">functionem</
expan
>
: deinde facultates animi eſſe in ea
<
expan
abbr
="
potẽtia
">potentia</
expan
>
<
lb
/>
quæ non deſideret aliam mutationem,
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
<
expan
abbr
="
affectionẽ
">affectionem</
expan
>
, ſed poſsit accipere formam, cùm primùm
<
lb
/>
fuerit pręſens: itaque, vt in materia tunc eſt incurſus & appulſus intrinſecus ad
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
, & in om
<
lb
/>
ni potentia generatim ad actum ſuum ipſius proprium, vbi impedimenta ſublata fuerint, ſic in
<
lb
/>
mente ad
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
comprehendendam. </
s
>
<
s
>Sicut ergo incurſus iſte & appulſus ad formam & actum
<
lb
/>
eſt, non accidens, ſed natura poteſtatis & materiæ, ſic & in mente contingit: hoc differt à materia
<
lb
/>
ſenſili, quòd hæc formam accipit extenſiuè; mens indiuiduè & ex obiecti ſola
<
expan
abbr
="
pñtia
">praesententia</
expan
>
: forma ineſt
<
lb
/>
in efficiente, & ab ipſo ſegregatur, ſpecies rei cognoſcendæ reſidet in phantaſia, vel in re, cuius eſt
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
ſimulachrũ
">ſimulachrum</
expan
>
: hæc eſt habitus in hoc, vt lux in ſole; habitus obiectorum eſt in phantaſia, hîc acci
<
lb
/>
dens, in mente eſſentia, quapropter & perfectio. </
s
>
<
s
>Quanuis autem virtus extrinſecùs pendêre vi
<
lb
/>
deatur; attamen & ratio virtutis eſt ex animo eligente & determinante. </
s
>
<
s
>Nunc electio & de
<
lb
/>
terminatio ſunt functiones animi proprię, ſicut ædificatoris ædificatio, & quemadmodum ædifi
<
lb
/>
catio ab ædificatoris eſſentia quatenus huiuſmodi non diſiungitur, niſi connotato, quanuis vta
<
lb
/>
tur externis, vt dictum eſt; ſic
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
operari ſecundùm virtutem, &
<
expan
abbr
="
ſciẽtiam
">ſcientiam</
expan
>
differt ab animi eſſen
<
lb
/>
tia. </
s
>
<
s
>Et planè obiecta ſunt, vt quo; virtus
<
expan
abbr
="
aũt
">aut</
expan
>
& ſcientia ſecundùm quod operationes iſtæ exercen
<
lb
/>
tur; formæ eſt horum omnium vſus, qui ſolo connotato à forma vtente ſeparatur, dum vtens ani
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1913
"/>
<
lb
/>
maduertitur, non id quo vtitur: quicquid autem adeſt perturbationis & motionis ſenſilis in illo
<
lb
/>
munere obeundo, miniſtris illius muneris, & inſtrumentis eſt concedendum; quæ, cùm corporea
<
lb
/>
ſint, ſenſiliter affici poſſunt, vtputa, fortitudo contrahitur ex eo, quae ſic aſſueſcit moueri ſanguis &
<
lb
/>
ſpiritus in periculis. </
s
>
<
s
>Quod obiectum eſt ad extremum ſic diluitur. </
s
>
<
s
>Non omnem principij ra
<
lb
/>
tionem ponere præſtantiam in forma, quia non omnis ratio principij ſit in forma, tanquàm agen
<
lb
/>
di, ſiquidem ad id quod ſubiecto ſeparatum ſit, rationem ſubeat efficientis,
<
expan
abbr
="
eoq́
">eoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>nomine ſit præ
<
lb
/>
ſtantior, & ad functionem propriam quæ ſola ipſa forma fundatur: habet vim
<
expan
abbr
="
modumq́
">modumque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>mate
<
lb
/>
riæ, qui cauſſæ modus eſt omnium minimè perfectus: nanque in ipſa ineſt, vt in ſubiecto, quod
<
lb
/>
functio perficiat, qui cauſſæ modus eſt materiæ proprius.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1910
"/>
a Lib. de
<
lb
/>
mem.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1911
"/>
D</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1912
"/>
E</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1913
"/>
F</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
head
">
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Exponitur vtrùm energia pręter naturam proficiſcatur ex habitu, an illi nonnunquam antecedat: ſimul
<
lb
/>
etiam diſſeritur ſit'ne duplex habitus, externus .ſ. </
s
>
<
s
>& internus. </
s
>
<
s
>Cap. </
s
>
<
s
>XXX
<
emph.end
type
="
italics
"/>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>SEQVITVR vt exponamus nunc, vtrùm
<
expan
abbr
="
oĩs
">omnis</
expan
>
energia, tametſi præter naturam, proficiſcatur
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1914
"/>
<
lb
/>
à forma; &
<
expan
abbr
="
erũpat
">erumpat</
expan
>
ex habitu, an habitui ſimpliciter antecedat. </
s
>
<
s
>Hîc tamen aduertere in primis
<
lb
/>
oportet, actum eſſe
<
expan
abbr
="
duplicẽ
">duplicem</
expan
>
: alterum
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
qui transfertur ab agente ad patiens, & in
<
expan
abbr
="
patiẽte
">patiente</
expan
>
re
<
lb
/>
cipitur, ita ſe
<
expan
abbr
="
habentẽ
">habentem</
expan
>
ad agens vt à quo, ad patiens verò, vt in quo; quemadmodum aliàs de mo
<
lb
/>
tu
<
expan
abbr
="
dictũ
">dictum</
expan
>
eſt, ſolent verò appellare
<
expan
abbr
="
actũ
">actum</
expan
>
hunc noſtri tranſeuntem: alterum verò qui manet in eo
<
lb
/>
quod agit, nec ab ipſo transfertur ad aliud, quod ſit neceſſariò diuerſum ab agente, dici nouimus
<
lb
/>
immanentem, primi
<
expan
abbr
="
exẽplum
">exemplum</
expan
>
eſt calefactio quæ ab igni proficiſcitur ad materiam, ſecundi verò
<
lb
/>
imaginatio, ſpeculatio, & ſi qua ſunt hiſce conſimilia quæ
<
expan
abbr
="
dialecticorũ
">dialecticorum</
expan
>
vulgus affectioneis inter
<
lb
/>
nas appellare conſueuit. </
s
>
<
s
>Quantum ſanè pertinet ad poſteriorem actuum
<
expan
abbr
="
ſpeciẽ
">ſpeciem</
expan
>
, nemo eſt qui am
<
lb
/>
bigere poſsit, ipſos in eo in quo ſunt, idonea nactos fuiſſe principia, vnde
<
expan
abbr
="
emanẽt
">emanent</
expan
>
. </
s
>
<
s
>quare tamen a
<
lb
/>
ctus penitus naturales,
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
ex habitu pullulare fatear, & libens; licèt dubitem, quæ'nam ſint eius
<
lb
/>
interna principia, &
<
expan
abbr
="
quemadmodũ
">quemadmodum</
expan
>
affecta. </
s
>
<
s
>Præterà, vtnam'ne quicquam requiratur extrinſecùs
<
lb
/>
ad eos excitandos, an'ne ſola interna rei principia ſufficiant. </
s
>
<
s
>Atqui illud de altero actu dubita
<
lb
/>
tur,
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
fortè ſine aliqua diſtinctione poteſt expediri, quandò cernitur miles qui iactat lapidem
<
lb
/>
nulla permutatione facta circum rei ſubſtantiam. </
s
>
<
s
>Quocirca ſi lapidem ſexcenties in ſublime
<
lb
/>
proiiciat, recidet ſemper, nec vnquam aſcendendi contrahet facultatem. </
s
>
<
s
>Ex altera parte ſi ignis
<
lb
/>
vrat ligna, fumum ſuſcitat & extollit: ita vt ſic moueatur ſecundùm naturam, & oppoſito mo
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1915
"/>
<
lb
/>
tu contra naturam. </
s
>
<
s
>Certè cùm item ipſa motio ſit actus mouentis, quanuis vt ab ipſo, non au
<
lb
/>
tem vt in ipſo; tali ratione à vi mouentis emanare ſecundùm ſuam ipſius naturam credere opor
<
lb
/>
tet, quicquid enim fit, à ſimili fit, quod eſt ſecundùm ſpeciem, actu, ſeu virtute, quod per motum
<
lb
/>
paſſo communicat eam formam quam poſsidet. </
s
>
<
s
>Quare proiiciens ſurſum mouet lapidem, quia
<
lb
/>
virtutem habet eius loci; ſed, quia non infigitur in ſubiecto; inde eſt, vt primi mouentis quod
<
lb
/>
extrinſecùs eſt, vel pręſentia, vel ſaltem robore,
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
ſemper indigeat: quare tantum extolli
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1916
"/>
<
lb
/>
tur, quantum vires eius ſuſtinere poſſunt; iis langueſcentibus redit ſtatim in ſuum locum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Quapropter actus ille ſolùm comitatur habitui mouentis, nil ad id pertinens quod mouetur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>At ignis qui excitat fumum ipſum mouet ſecundùm naturam, quia tribuit illi iam quip
<
lb
/>
piam formæ ſecundum quam ipſe conſcendit; ex quo motus hic à gemino habitu proficiſci
<
lb
/>
tur: illo ſcilicet qui eſt in mouente, atque altero qui iam à materia fumi contractus eſt. </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>