Theorema 12.
Finis huius motus varius eſt in naturâ, & multiplex vſus; primò enim
ex motu circulari fit, vt impetus qui eſt ad omnem lineam indifferens
habeat ſuum effectum, cum omnes lineæ impediuntur præter vnam, &
hoc eſt vera ratio à priori huius motus. Secundò nulla libratio, ſeu vi
bratio eſſe poſſet, niſi motus circularis eſſet; hinc nullus libræ vſus, ve
ctis, trochleæ, aliorumque organorum mechanicorum quorum opera
inutilis eſſet ſine motu circulari. Tertiò, omitto gyros, & ſpiras, turbi
num, rotarum, lapidum molarium, immò & ſyderum orbitas, fundarum
librationes; immò & ipſorum brachiorum; digitorum, tybiarum vſum;
immò auſim dicere motum circularem non minùs toti naturæ vtilem
eſſe, quàm rectum.
ex motu circulari fit, vt impetus qui eſt ad omnem lineam indifferens
habeat ſuum effectum, cum omnes lineæ impediuntur præter vnam, &
hoc eſt vera ratio à priori huius motus. Secundò nulla libratio, ſeu vi
bratio eſſe poſſet, niſi motus circularis eſſet; hinc nullus libræ vſus, ve
ctis, trochleæ, aliorumque organorum mechanicorum quorum opera
inutilis eſſet ſine motu circulari. Tertiò, omitto gyros, & ſpiras, turbi
num, rotarum, lapidum molarium, immò & ſyderum orbitas, fundarum
librationes; immò & ipſorum brachiorum; digitorum, tybiarum vſum;
immò auſim dicere motum circularem non minùs toti naturæ vtilem
eſſe, quàm rectum.
Theorema 13.
Motus circularis poteſt appellari ſimplex;
quia ex pluribus mixtus non
eſt omnis motus circularis, licèt aliquis motus circularis poſſit eſſe mixtus
ex duobus rectis, vt dictum eſt ſuprà; non minùs quàm rectus poteſt eſſe
mixtus ex duobus circularibus; non eſt tamen propterea dicendum om
nem circularem eſſe mixtum; cum ſcilicet in mobili, quod circulari mo
tu mouetur, non fit duplex impetus; quis autem dicat motum funepen
duli ſurſum vibrati eſſe mixtum? equidem in ſublunaribus nullus eſt mo
tus circularis qui ex multiplici determinatione non conſtet, vt dictum
eſt ſuprà; Vnde fortè vel eo nomine mixtus dici poſſet, ſed propter ean
dem rationem motus reflexus mixtus dici poſſet; quidquid ſit, dum rem
intelligas, loquere vt voles; dixi in ſublunaribus, quia corpora cœleſtia
ita ſunt à natura inſtituta, vt circulari motu rotari poſtulent; de quo ſuo
loco: Et verò hæc legitima videtur eſſe Ariſtotelis ſententia, qui motum
naturalem rectum grauibus, & leuibus tribuit, circularem verò cœleſti
bus; ex quo etiam motu tanquam ex natiua proprietate quintam cœlo
rum eſſentiam concludit; denique nulla videtur eſſe repugnantia, nul
lumque abſurdum, ſi motus circularis alicui corpori competat. Vtrum
verò motus circularis dici poſſit naturalis, dubium eſſe non poteſt, pro
cœleſtibus illis corporibus, ſi à principio intrinſeco rotantur; pro ſub
lunaribus aliquod fortè dubium eſſet; ſed quæſo te cum funependulum
ſua ſponte vibratum deſcendit, quo nomine motum illum appellas? Nun
quid eſt à principio intrinſeco? cur igitur naturalem appellare detrectas?
rem intelligis, loquere vt voles.
eſt omnis motus circularis, licèt aliquis motus circularis poſſit eſſe mixtus
ex duobus rectis, vt dictum eſt ſuprà; non minùs quàm rectus poteſt eſſe
mixtus ex duobus circularibus; non eſt tamen propterea dicendum om
nem circularem eſſe mixtum; cum ſcilicet in mobili, quod circulari mo
tu mouetur, non fit duplex impetus; quis autem dicat motum funepen
duli ſurſum vibrati eſſe mixtum? equidem in ſublunaribus nullus eſt mo
tus circularis qui ex multiplici determinatione non conſtet, vt dictum
eſt ſuprà; Vnde fortè vel eo nomine mixtus dici poſſet, ſed propter ean
dem rationem motus reflexus mixtus dici poſſet; quidquid ſit, dum rem
intelligas, loquere vt voles; dixi in ſublunaribus, quia corpora cœleſtia
ita ſunt à natura inſtituta, vt circulari motu rotari poſtulent; de quo ſuo
loco: Et verò hæc legitima videtur eſſe Ariſtotelis ſententia, qui motum
naturalem rectum grauibus, & leuibus tribuit, circularem verò cœleſti
bus; ex quo etiam motu tanquam ex natiua proprietate quintam cœlo
rum eſſentiam concludit; denique nulla videtur eſſe repugnantia, nul
lumque abſurdum, ſi motus circularis alicui corpori competat. Vtrum
verò motus circularis dici poſſit naturalis, dubium eſſe non poteſt, pro
cœleſtibus illis corporibus, ſi à principio intrinſeco rotantur; pro ſub
lunaribus aliquod fortè dubium eſſet; ſed quæſo te cum funependulum
ſua ſponte vibratum deſcendit, quo nomine motum illum appellas? Nun
quid eſt à principio intrinſeco? cur igitur naturalem appellare detrectas?
rem intelligis, loquere vt voles.
Theorema 14.