Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
311
311 (259)
312
312 (260)
313
313 (261)
314
314 (262)
315
315 (263)
316
316 (264)
317
317 (265)
318
318 (266)
319
319 (267)
320
320 (268)
< >
page |< < (262) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="262" file="0314" n="314" rhead="APPENDIX"/>
            Optimiſmi defenſoribus aſſentior, qui Mundum hunc, in qu
              <gap/>
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0314-01" xlink:href="note-0314-01a" xml:space="preserve">eſſe poſſibi-
                <lb/>
              lium optimum,
                <lb/>
              cum in poſſi-
                <lb/>
              bilibus nullus
                <lb/>
              terminus ſit ul-
                <lb/>
              timus: nec of-
                <lb/>
              ficere ſapientiæ,
                <lb/>
              ac bonitati infi-
                <lb/>
              nitæ, quod non
                <lb/>
              fecerit, nec po-
                <lb/>
              tentiæ, quod
                <lb/>
              non potuerit id
                <lb/>
              facere.</note>
            vivimus, & </s>
            <s xml:space="preserve">cujus pars ſumus, omnium perſectiſſimum eſſe
              <lb/>
            arbitrantur, ac Deum faciunt natura ſua determinatum ad id
              <lb/>
            creandum quod perfectiſſimum ſit, ac eo ordine, qui perfe-
              <lb/>
            ctiſſimus ſit. </s>
            <s xml:space="preserve">Id ſane nec fieri poſſe arbitror: </s>
            <s xml:space="preserve">cum nimirum
              <lb/>
            in quovis poſſibilium genere ſeriem agnoſcam finitorum tan-
              <lb/>
            tummodo, quanquam in infinitum productam, ut num. </s>
            <s xml:space="preserve">90.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">expoſui, in qua, ut in diſtantiis duorum punctorum nulla eſt
              <lb/>
            minima, nulla maxima; </s>
            <s xml:space="preserve">ita ibidem nulla ſit perfectionis maxi-
              <lb/>
            mæ, nulla minimæ, ſed quavis finita perfectione utcunque ma-
              <lb/>
            gna, vel parva, ſit alia perfectio major, vel minor: </s>
            <s xml:space="preserve">unde fit,
              <lb/>
            ut quancunque ſeligat Naturæ Auctor, neceſſario debeat alias
              <lb/>
            majores omittere: </s>
            <s xml:space="preserve">nec vero ejus potentiæ illud officit, quod
              <lb/>
            creare non poſſit optimum, aut maximum, ut nec officit,
              <lb/>
            quod non poſſit ſimul creare totum, quodcunque creare pot-
              <lb/>
            eſt: </s>
            <s xml:space="preserve">nam id eo evadit, ut non poſſit ſe in eum ſtatum redi-
              <lb/>
            gere, in quo nihil melius, aut majus, vel abſolute nihil aliud
              <lb/>
            creare poſſit: </s>
            <s xml:space="preserve">nec officit aut ſapientiæ, aut bonitati infinitæ,
              <lb/>
            quod optimum non ſeligat, ubi optimum eſt nullum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">556. </s>
            <s xml:space="preserve">Ex alia parte determinatio illa ad optimum, & </s>
            <s xml:space="preserve">liberta-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0314-02" xlink:href="note-0314-02a" xml:space="preserve">Quam multa
                <lb/>
              peſſima conſe-
                <lb/>
              ctaria ſecum
                <lb/>
              trahat ſenten-
                <lb/>
              tia Mundi per-
                <lb/>
              fecti ſſimi.</note>
            tem Divinam tollit, & </s>
            <s xml:space="preserve">contingentiam rerum omnium, cum,
              <lb/>
            quæ exiſtunt, neceſſaria fiant, quæ non exiſtunt, evadant im-
              <lb/>
            poſſibilia: </s>
            <s xml:space="preserve">ac præterea nobis quodammodo in illa hypotheſi
              <lb/>
            debemus, quod exiſtimus, non illi. </s>
            <s xml:space="preserve">Qui enim potuit non exi-
              <lb/>
            ftere id, quod habuit pro ſua exiſtentia rationem præ valen-
              <lb/>
            tem, quam Naturæ Auctor cum viderit, non potuerit non
              <lb/>
            ſequi, nec vero potuerit non videre? </s>
            <s xml:space="preserve">Qui exiſtere potuit id,
              <lb/>
            quod eandem habuit non exiſtendi neceſſitatem? </s>
            <s xml:space="preserve">Quid vero il-
              <lb/>
            li pro noſtra exiſtentia debeamus, qui nos condidit idcirco,
              <lb/>
            quia in nobis invenit meritum majus, quam in iis, quos
              <lb/>
            omiſit, & </s>
            <s xml:space="preserve">a ſua ipſius natura neceſſario determinatus fuit, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            adactus ad obſequendum ipſi huic noſtro intrinſeco, & </s>
            <s xml:space="preserve">eſſen-
              <lb/>
            tiali merito prævalenti? </s>
            <s xml:space="preserve">Diſtinguendum eſt inter hæc duo:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">unum eſſe alio melius, & </s>
            <s xml:space="preserve">eſſe melius creare potius unum,
              <lb/>
            quam aliud. </s>
            <s xml:space="preserve">Illud primum habetur ubique, hoc ſecundum
              <lb/>
            nuſquam, ſed æque bonum eſt creare, vel non creare quod-
              <lb/>
            cunque, quod phy ſicam bonitatem quancunque habeat, ut-
              <lb/>
            cunque majorem, vel minorem alio quovis omiſſo: </s>
            <s xml:space="preserve">ſolum enim
              <lb/>
            Divinæ libertatis exercitium infinities perfectius eſt quavis per-
              <lb/>
            fectione creata, quæ idcirco nullum poteſt offerre Divinæ li-
              <lb/>
            bertati meritum determinativum ad ſe creandum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">557. </s>
            <s xml:space="preserve">Cum ea infinita libertate Divina componitur tamen
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0314-03" xlink:href="note-0314-03a" xml:space="preserve">Media tamen
                <lb/>
              idonea neceſ-
                <lb/>
              ſario eligi ab
                <lb/>
              ipſo Auctore
                <lb/>
              Naturæ ad fi-
                <lb/>
              nes ſibi pro-
                <lb/>
              poſitos: quan-
                <lb/>
              tum illi debea-
                <lb/>
              mus.</note>
            illud, quod ad ſapientiam pertinet, ut ad eos fines, quos ſibi
              <lb/>
            pro liberrimo ſuo arbitrio præfixit Deus, media ſemper apta
              <lb/>
            debeat ſeligere, quæ finem propoſitum ſruſtrari non ſinant.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Porro hæc media etiam in noſtrum bonum ſelegit plurima,
              <lb/>
            dum totam Naturam conderet, quod quem a nobis exigat
              <lb/>
            beneficiorum memorem, & </s>
            <s xml:space="preserve">gratum animum, quem etiam </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>