Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of contents

< >
[21.] PHILOSOPHIÆ NATURALIS THEORIA PARS I. Theoriæ expoſitio , analytica deductio , & vindicatio.
[22.] PARS II Theoriæ applicatio ad Mechanicam.
[23.] PARS III Applicatio Theoriæ ad Phyſicam.
[24.] APPENDIX Ad Metaphyſicam pertinens DE ANIMA, & DEO
[25.] §. I. De Spatio, ac Tempore (a).
[26.] §. II. De Spatio, & Tempore, ut a nobis cognoſcuntur.
[27.] §. III. Solutio analytica Problematis determinantis naturam Legis Virium.
[28.] § IV. Contra vires in minimis diſtantiis attractivas, & excreſcentes in infinitum.
[29.] § V. De Æquilibrio binarum maſſarum connexarum invicem per bina alia puncta
[30.] §. VI. EPISTOLA AUCTORIS AD P. CAROLUM SCHERFFER. SOCIETATIS JESU.
[31.] FINIS.
[32.] CATALOGUS OPERUM P. ROGERII JOSEPHI BOSCOVICH S. J. impreſſorum uſque ad initium anni 1763. Opera, & opuſcula iuſtæ molis.
[33.] Adnotationes in aliorum Opera.
[34.] Diſſertationes impreſſæ pro exercitationibus annuis, & publice propugnatæ: omnes in 4.
[35.] Inſerta.
[36.] In Monumentis Acad. Bononienſis.
[37.] In Romano Litteratorum diario vulgo Giornale de' Lette-rati appreſſo i Fratelli Pagliarini.
[38.] In aliis Monumentis.
[39.] Poetica.
[40.] MONITUM.
< >
page |< < (264) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <pb o="264" file="0316" n="316" rhead="SUPPLEMENTA"/>
        </div>
        <div type="section" level="0" n="0">
          <head style="it" xml:space="preserve">§. I.
            <lb/>
          De Spatio, ac Tempore (a).</head>
          <p>
            <s xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:space="preserve">E Go materiæ extenſionem prorſus continuam non admitto,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0316-01" xlink:href="note-0316-01a" xml:space="preserve">Argumentuſſn:
                <lb/>
              quæ ſpatii attri.
                <lb/>
              buta.</note>
            ſed eam conſtituo punctis prorſus indiviſibilibus, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            inextenſis a ſe invicem disjunctis aliquo intervallo, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            connexis per vires quaſdam jam attractivas, jam repulſivas pen-
              <lb/>
            dentes a mutuis ipſorum diſtantiis. </s>
            <s xml:space="preserve">Videndum hic, quid mihi
              <lb/>
            ſit in hac ſententia ſpatium, ac tempus, quomodo utrum-
              <lb/>
            que dici poſſit continuum, diviſibile in infinitum, æternum,
              <lb/>
            immenſum, immobile, neceſſarium, licet neutrum, ut in ipſa
              <lb/>
            adnotatione oſtendi, ſuam habeat naturam realem ejuſmodi
              <lb/>
            proprietatibus præditam.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:space="preserve">Inprimis illud mihi videtur evidens, tam eos, qui ſpa-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0316-02" xlink:href="note-0316-02a" xml:space="preserve">Neceſſario ab
                <lb/>
              omnibus ad-
                <lb/>
              mitti debere
                <lb/>
              reales modos
                <lb/>
              exiſtendi loca-
                <lb/>
              les, & tempo-
                <lb/>
              rarios.</note>
            tium admittunt abſolutum, natura ſua reali, continuum, æter-
              <lb/>
            num, immenſum, tam eos, qui cum Leibnitianis, & </s>
            <s xml:space="preserve">Carteſia-
              <lb/>
            nis ponunt ſpatium ipſum in ordine, quem habent inter ſe
              <lb/>
            res, quæ exiſtunt, præter ipſas res, quæ exiſtunt, debere ad-
              <lb/>
            mittere modum aliquem non pure imaginarium, ſed realem
              <lb/>
            exiſtendi, per quem ibi ſint, ubi ſunt, & </s>
            <s xml:space="preserve">qui exiſtat tum,
              <lb/>
            cum ibi ſunt, pereat cum ibi eſſe deſierint, ubi erant. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam
              <lb/>
            admiſſo etiam in prima ſententia ſpatio illo, ſi hoc, quod eſt,
              <lb/>
            eſſe rem aliquam in ea parte ſpatii, haberetur tantummodo
              <lb/>
            per rem, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſpatium; </s>
            <s xml:space="preserve">quotieſcunque exiſteret res, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſpatium,
              <lb/>
            haberetur hoc, quod eſt rem illam in ea ſpatii parte collocari.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Rurſus ſi in poſteriore ſententia ordo ille, qui locum conſti-
              <lb/>
            tuit, haberetur per ipſas tantummodo res, quæ ordinem il-
              <lb/>
            lum habent, quotieſcunque res illæ exiſterent, eodem ſem-
              <lb/>
            per exiſterent ordine illo, nec proinde unquam locum muta-
              <lb/>
            rent. </s>
            <s xml:space="preserve">Atque id, quod de loco dixi, dicendum pariter de
              <lb/>
            tempore.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:space="preserve">Neceſſario igitur admittendus eſt realis aliquis exiſtendi
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0316-03" xlink:href="note-0316-03a" xml:space="preserve">Quocunque is
                <lb/>
              modus nomine
                <lb/>
              appelletur.</note>
            modus, per quem res eſt ibi, ubi eſt, & </s>
            <s xml:space="preserve">tum, cum eſt. </s>
            <s xml:space="preserve">Sive
              <lb/>
            is modus dicatur res, ſive modus rei, ſive aliquid, ſive non-
              <lb/>
            nihil; </s>
            <s xml:space="preserve">is extra noſtram imaginationem eſſe debet, & </s>
            <s xml:space="preserve">res ipſum
              <lb/>
            mutare poteſt, habens jam alium ejuſmodi exiſtendi modum,
              <lb/>
            jam alium.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:space="preserve">Ego igitur pro ſingulis materiæ punctis, ut de his
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0316-04" xlink:href="note-0316-04a" xml:space="preserve">Modi reales,</note>
              <note position="foot" xlink:label="note-0316-05" xlink:href="note-0316-05a" xml:space="preserve">(a) Hic, & ſequens paragrapbus babentur in Supplementis tomi I.
                <lb/>
              Philoſophiæ Recentioris Benedicti Stay § 6, & 7.</note>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>