Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Table of figures

< >
[Figure 311]
[Figure 312]
[Figure 313]
[Figure 314]
[Figure 315]
[Figure 316]
[Figure 317]
[Figure 318]
[Figure 319]
[Figure 320]
[Figure 321]
[Figure 322]
[Figure 323]
[Figure 324]
[Figure 325]
[Figure 326]
[Figure 327]
[Figure 328]
[Figure 329]
[Figure 330]
[Figure 331]
[Figure 332]
[Figure 333]
[Figure 334]
[Figure 335]
[Figure 336]
[Figure 337]
[Figure 338]
[Figure 339]
[Figure 340]
< >
page |< < (300) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1024" type="section" level="1" n="254">
          <pb o="300" file="0316" n="316" rhead="GNOMONICES"/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s20210" xml:space="preserve">ALITER idem horologium declinans conſtruemus, ad ſimilitudinem horologii horizon-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0316-01" xlink:href="note-0316-01a" xml:space="preserve">Alia deſcriptio
                <lb/>
              horologii decli
                <lb/>
              nantis à Verti-
                <lb/>
              cali, ex altitudi-
                <lb/>
              ne poli ſupra
                <lb/>
              planum decli-
                <lb/>
              nans, & inclina
                <lb/>
              tione Meridia-
                <lb/>
              ni propr@@ eiuſ-
                <lb/>
              dem plani
                <unsure/>
              decli
                <lb/>
              nan@@s ad Meri
                <lb/>
              dianum Hori-
                <lb/>
              zonus.</note>
            talis, in hunc modum. </s>
            <s xml:id="echoid-s20211" xml:space="preserve">Per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s20212" xml:space="preserve">29. </s>
            <s xml:id="echoid-s20213" xml:space="preserve">primi libri inueniatur altitudo poli ſupra planum horolo-
              <lb/>
            gij declinantis, tanquam Horizontem aliquem; </s>
            <s xml:id="echoid-s20214" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s20215" xml:space="preserve">per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s20216" xml:space="preserve">30. </s>
            <s xml:id="echoid-s20217" xml:space="preserve">eiuſdem libri, inclinatio pro-
              <lb/>
            prii Meridiani plani horologii declinantis (Voco Meridianum huius plani, circulum maximum
              <lb/>
            per polos mundi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20218" xml:space="preserve">polos plani declinantis ductum, qui nimirum ad planum declinans rectus eſt,
              <lb/>
            metiturq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s20219" xml:space="preserve">altitudinem poli inuentam ſupra ipſum, inſtar Meridiani cuiuſdam reſpectu Horizon-
              <lb/>
            tis) ad Meridianum Horizontis, ſeu loci, in quo horologium conſtruitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s20220" xml:space="preserve">Deinde ad altitudinẽ
              <lb/>
            poli inuentam, habita tamen ratione inclinationis dictorum Meridianorum inuentæ, conſtituatur
              <lb/>
            horologium horizontale, vt docuimus propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s20221" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s20222" xml:space="preserve">ſuperioris libri, exceptis paucis, quæ mutanda
              <lb/>
            hic ſunt, propter dictorum Meridianorum inclinationem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20223" xml:space="preserve">ſitum plani declinantis, prout ſcili-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0316-02" xlink:href="note-0316-02a" xml:space="preserve">10</note>
              <figure xlink:label="fig-0316-01" xlink:href="fig-0316-01a" number="217">
                <image file="0316-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0316-01"/>
              </figure>
            cet ad auſtrum, vel ad boream ſpectat. </s>
            <s xml:id="echoid-s20224" xml:space="preserve">Quod
              <lb/>
            qua ratione fieri debeat, ita planum faciemus.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s20225" xml:space="preserve">Conſtituatur primum figura omnino ſimilis
              <lb/>
            priori figuræ propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s20226" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s20227" xml:space="preserve">ſuperioris libri, nempe
              <lb/>
            portio Analemmatis, in qua contineantur ſe-
              <lb/>
            ctiones communes Meridiani proprii ipſius
              <lb/>
            plani declinantis cum Horizonte, Verticali, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20228" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Aequatore, &</s>
            <s xml:id="echoid-s20229" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s20230" xml:space="preserve">(circulus autem maximus, cui
              <lb/>
            planum horologij declinantis ęquidiſtat, vices
              <lb/>
            gerit Horizontis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20231" xml:space="preserve">alius circulus maximus ad
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0316-03" xlink:href="note-0316-03a" xml:space="preserve">20</note>
            illum rectus, tranſiensq́ue per communes ſe-
              <lb/>
            ctiones Aequatoris, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20232" xml:space="preserve">dicti Horizontis, mune-
              <lb/>
            re Verticalis circuli fungitur) ita vt arcus C E,
              <lb/>
            metiatur altitudinem poli ſupra planum decli
              <lb/>
            nans inuentã, &</s>
            <s xml:id="echoid-s20233" xml:space="preserve">recta D G, æqualis ſit ſtylo ho-
              <lb/>
            rologii declinantis cuiuſuis magnitudinis, &</s>
            <s xml:id="echoid-s20234" xml:space="preserve">c.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s20235" xml:space="preserve">In noſtro exemplo arcus CE, complectitur gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s20236" xml:space="preserve">
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0316-04" xlink:href="note-0316-04a" xml:space="preserve">Quanta ſit alti
                <lb/>
              tudo poli ſupra
                <lb/>
              planum propo-
                <lb/>
              ſiu horologii
                <lb/>
              @eclinanus à
                <lb/>
              Verticali.</note>
            40. </s>
            <s xml:id="echoid-s20237" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s20238" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s20239" xml:space="preserve">Tanta enim ferè eſt altitudo poli inuenta ſupra planum propoſiti horologij declinan-
              <lb/>
            tis, (Eodem enim nunc plano vtimur, quo prius) & </s>
            <s xml:id="echoid-s20240" xml:space="preserve">recta D G, ſumpta eſt æqualis ſtylo I K, eiuſ-
              <lb/>
            dem horologii, ne cogamur nouam figuram pro hac deſcriptione inſtituere. </s>
            <s xml:id="echoid-s20241" xml:space="preserve">Poſſemus tamen pro
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0316-05" xlink:href="note-0316-05a" xml:space="preserve">30</note>
            arbitrio noſtro ſtylum aſſumere cuiuſuis longitudinis.</s>
            <s xml:id="echoid-s20242" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s20243" xml:space="preserve">POST hęc in recta C N, ducta vtcunque in plano quopiam, qualis in ſuperiori deſcriptione
              <lb/>
            eſt linea indicis, abſcindatur rectę H I, quæ Horizonti æquidiſtat in portione Analemmatis, recta
              <lb/>
            C G, æqualis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20244" xml:space="preserve">rurſus rectæ D I, ex eadem portione Analemmatis accipiatur æqualis G L; </s>
            <s xml:id="echoid-s20245" xml:space="preserve">atque
              <lb/>
            per G, ad C N, ducatur perpendicularis G H. </s>
            <s xml:id="echoid-s20246" xml:space="preserve">Erit C N, tanquam linea meridiana plani declinan-
              <lb/>
            tis, ſi pro Horizonte aliquo acciperetur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20247" xml:space="preserve">G H, veluti linea æquinoctialis, vt in horizontali horo-
              <lb/>
            logio propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s20248" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s20249" xml:space="preserve">ſuperioris libri, rectæ HE, F K. </s>
            <s xml:id="echoid-s20250" xml:space="preserve">Deſcripto autem ex L, circulo cuiuſuis magnitu-
              <lb/>
            dinis, diuidemus eum in partes 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s20251" xml:space="preserve">æquales, vt in eodem horizontali horologio, hac vna re exce-
              <lb/>
            pta, quòd diuiſio hæc circuli inchoanda hic non eſt à recta C N, vt ibi à recta H E; </s>
            <s xml:id="echoid-s20252" xml:space="preserve">(quia C N, nõ
              <lb/>
            eſt communis ſectio plani horologii declinantis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20253" xml:space="preserve">Meridiani, ſeu circuli horæ 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s20254" xml:space="preserve">ſed alterius cu
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0316-06" xlink:href="note-0316-06a" xml:space="preserve">40</note>
            iuſdam circuli maximi, qui altitudinem poli ſupra planum declinans metitur, tranſitq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s20255" xml:space="preserve">per polos
              <lb/>
            mundi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20256" xml:space="preserve">per polos plani declinantis, inſtar Meridiani reſpectu Horizontis. </s>
            <s xml:id="echoid-s20257" xml:space="preserve">In horologio verò
              <lb/>
            horizontali recta H E, eſt ſectio plani horologii, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20258" xml:space="preserve">Meridiani, ſiue circuli horæ 12.) </s>
            <s xml:id="echoid-s20259" xml:space="preserve">verum à pun-
              <lb/>
            cto N, numeranda eſt inclinatio circuli maximi altitudinem poli ſupra planum declinans me-
              <lb/>
            tientis, inſtar proprii eius Meridiani, ad Meridianum Horizontis, ſeuloci, in quo horologium
              <lb/>
            declinans deſcribitur; </s>
            <s xml:id="echoid-s20260" xml:space="preserve">quam quidem inclinationem in propoſito exemplo inuenimus eſſe grad.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s20261" xml:space="preserve">40. </s>
            <s xml:id="echoid-s20262" xml:space="preserve">Min. </s>
            <s xml:id="echoid-s20263" xml:space="preserve">48. </s>
            <s xml:id="echoid-s20264" xml:space="preserve">ferè. </s>
            <s xml:id="echoid-s20265" xml:space="preserve">A puncto enim, quod numerationẽ hanc claudit, diuiſio inchoanda eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s20266" xml:space="preserve">Vt au
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0316-07" xlink:href="note-0316-07a" xml:space="preserve">Quanta ſit in-
                <lb/>
              clinatio Meri-
                <lb/>
              diani plani de-
                <lb/>
              clinãtis ad Me-
                <lb/>
              ridianum Ho-
                <lb/>
              rizontis.</note>
            tem ſciamus, in quamnam partem numeratio iſta inſtituenda ſit, conſiderabimus prius, an planũ
              <lb/>
            horologii à meridie declinet, an à ſeptentrione. </s>
            <s xml:id="echoid-s20267" xml:space="preserve">Deinde vtrum in ortum vergat, an in occaſum.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s20268" xml:space="preserve">Nam ſi deflectat à meridie in ortum, numerãda erit dicta inclinatio à puncto N, ſiniſtram verſus,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0316-08" xlink:href="note-0316-08a" xml:space="preserve">50</note>
            hoc eſt, ad occidentales partes verſus A, vſque ad punctum O, in noſtro exemplo @ quoniam cum
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0316-09" xlink:href="note-0316-09a" xml:space="preserve">In quam partẽ
                <lb/>
              numerauda ſit
                <lb/>
              inclinatio Me-
                <lb/>
              ridiani plani@
                <lb/>
              declinantis ad
                <lb/>
              Meridianũ Ho
                <lb/>
              rizontis, in cir-
                <lb/>
              culo ex L, de-
                <lb/>
              ſcripto.</note>
            cum polus plani Verticalis propriè dicti ſit punctum Horizontis, vbi à Meridiano ſecatur, erit po
              <lb/>
            lus cuiuſcunque alterius Verticalis ab illo in ortum declinantis ex parte meridiei in quadrante
              <lb/>
            Horizontis auſtrali & </s>
            <s xml:id="echoid-s20269" xml:space="preserve">orientali, vt ex ſphæra materiali apparere poteſt: </s>
            <s xml:id="echoid-s20270" xml:space="preserve">omnes enim Verticales
              <lb/>
            circuli polos habent in Horizonte; </s>
            <s xml:id="echoid-s20271" xml:space="preserve">nam cum ipſi per polos Horizontis ducantur, tranſibit viciſ-
              <lb/>
            ſim Horizon per illorum polos, vt in ſcholio propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s20272" xml:space="preserve">15. </s>
            <s xml:id="echoid-s20273" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s20274" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s20275" xml:space="preserve">Theod. </s>
            <s xml:id="echoid-s20276" xml:space="preserve">demonſtrauimus.) </s>
            <s xml:id="echoid-s20277" xml:space="preserve">Quare
              <lb/>
            circulus maximus per polos mundi, & </s>
            <s xml:id="echoid-s20278" xml:space="preserve">per polos plani declinantis ductus, tanquam proprius eius
              <lb/>
            Meridianus ſecabit Aequatorem ſupra Horizontem in quadrante orientali, adeò vt Meridianus
              <lb/>
            Horizontis in Aequatoris ſemicirculo ſupra Horizontem ſit occidẽtalior, quàm Meridianus pro-
              <lb/>
            prius plani declinantis. </s>
            <s xml:id="echoid-s20279" xml:space="preserve">Vnde inclinatio hæc Meridianorum numeranda erit à puncto N, Me-
              <lb/>
            ridiani proprii ipſius plani declinantis, verſus occidentem, hoc eſt, ad ſiniſtram rectæ C N, </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>