Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

List of thumbnails

< >
221
221 (184)
222
222 (185)
223
223 (186)
224
224 (187)
225
225 (188)
226
226 (189)
227
227 (190)
228
228 (191)
229
229 (192)
230
230 (193)
< >
page |< < (280) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div604" type="section" level="1" n="205">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s11721" xml:space="preserve">
              <pb o="280" file="316" n="317" rhead="Comment. in II. Cap. Sphæræ"/>
            lis in Ecliptica ad diem propoſitum, eiusq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s11722" xml:space="preserve">declinationẽ ex tabula ſuprap oſita.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s11723" xml:space="preserve">Nám Solis declinatio, ſi fuerit Borealis, vt quando Sol in ſignis Borealibus
              <lb/>
            ♈, ♉, ♊, ♋, ♌, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11724" xml:space="preserve">♍, exiſtit, detrahenda erit ab altitudine meridiana Solis,
              <lb/>
            vt habeatur altitudo A equatoris, ſeu@ (quod idẽ eſt) altitudo meridiana Solis,
              <lb/>
            quam haberet in æquinoctijs: </s>
            <s xml:id="echoid-s11725" xml:space="preserve">Hac enim dempta ex 90. </s>
            <s xml:id="echoid-s11726" xml:space="preserve">grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s11727" xml:space="preserve">relinquetur eleuæ
              <lb/>
            tio poli. </s>
            <s xml:id="echoid-s11728" xml:space="preserve">Vt Romæ anno M D L X I X. </s>
            <s xml:id="echoid-s11729" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s11730" xml:space="preserve">die XX. </s>
            <s xml:id="echoid-s11731" xml:space="preserve">Iulij, exiſtente Sole in grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s11732" xml:space="preserve">
              <lb/>
            6. </s>
            <s xml:id="echoid-s11733" xml:space="preserve">min. </s>
            <s xml:id="echoid-s11734" xml:space="preserve">40. </s>
            <s xml:id="echoid-s11735" xml:space="preserve">♌, quæ quidem declinant in Boream ab Aequatore grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s11736" xml:space="preserve">18. </s>
            <s xml:id="echoid-s11737" xml:space="preserve">min. </s>
            <s xml:id="echoid-s11738" xml:space="preserve">
              <lb/>
            39. </s>
            <s xml:id="echoid-s11739" xml:space="preserve">ut ex tabula declinationum cõ@tat; </s>
            <s xml:id="echoid-s11740" xml:space="preserve">inueni in meridie altitudinem Solis cõ
              <lb/>
            tinere grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s11741" xml:space="preserve">66. </s>
            <s xml:id="echoid-s11742" xml:space="preserve">min. </s>
            <s xml:id="echoid-s11743" xml:space="preserve">39. </s>
            <s xml:id="echoid-s11744" xml:space="preserve">De traho ex hac declinationem, nempe gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s11745" xml:space="preserve">18. </s>
            <s xml:id="echoid-s11746" xml:space="preserve">min. </s>
            <s xml:id="echoid-s11747" xml:space="preserve">39. </s>
            <s xml:id="echoid-s11748" xml:space="preserve">
              <lb/>
            remanent 48. </s>
            <s xml:id="echoid-s11749" xml:space="preserve">gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s11750" xml:space="preserve">pro altitudine Aequatoris, qua ablata ex 90. </s>
            <s xml:id="echoid-s11751" xml:space="preserve">grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s11752" xml:space="preserve">relinquitur
              <lb/>
            altitudo poli gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s11753" xml:space="preserve">42. </s>
            <s xml:id="echoid-s11754" xml:space="preserve">Si vero declinatio Solis fuerit Auſtralis, ut quando Sol
              <lb/>
            ſigna Auſtralia ♎, ♏, ♐, ♑, ♒, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11755" xml:space="preserve">♓, percurrit, eritea adijcienda altitudini
              <lb/>
            Solis meridianæ, ut inueniatur altitudo Aequatoris; </s>
            <s xml:id="echoid-s11756" xml:space="preserve">Nam hac ablata ex 90. </s>
            <s xml:id="echoid-s11757" xml:space="preserve">
              <lb/>
            grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s11758" xml:space="preserve">remanebit eleuatio poli, ut prius. </s>
            <s xml:id="echoid-s11759" xml:space="preserve">Vt Romæ eadem anno M D L X I X. </s>
            <s xml:id="echoid-s11760" xml:space="preserve">ac
              <lb/>
            die XXI. </s>
            <s xml:id="echoid-s11761" xml:space="preserve">Nouembris, Sole commorante in grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s11762" xml:space="preserve">9. </s>
            <s xml:id="echoid-s11763" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s11764" xml:space="preserve">min. </s>
            <s xml:id="echoid-s11765" xml:space="preserve">20. </s>
            <s xml:id="echoid-s11766" xml:space="preserve">♐, quæ diſcedunt
              <lb/>
            ab Aequatore in Auſtrum, ut docet tabula declinationum, gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s11767" xml:space="preserve">21. </s>
            <s xml:id="echoid-s11768" xml:space="preserve">min. </s>
            <s xml:id="echoid-s11769" xml:space="preserve">54. </s>
            <s xml:id="echoid-s11770" xml:space="preserve">de-
              <lb/>
            prehendi altitudinem Solis meridianam grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s11771" xml:space="preserve">26. </s>
            <s xml:id="echoid-s11772" xml:space="preserve">min. </s>
            <s xml:id="echoid-s11773" xml:space="preserve">6. </s>
            <s xml:id="echoid-s11774" xml:space="preserve">cui ſi addatur declinæ
              <lb/>
            tio, puta grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s11775" xml:space="preserve">21. </s>
            <s xml:id="echoid-s11776" xml:space="preserve">min. </s>
            <s xml:id="echoid-s11777" xml:space="preserve">54. </s>
            <s xml:id="echoid-s11778" xml:space="preserve">colligetur altitudo Aequatoris grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s11779" xml:space="preserve">48. </s>
            <s xml:id="echoid-s11780" xml:space="preserve">ex qua iterũ
              <lb/>
            inuenitur ele@a tio poli 42. </s>
            <s xml:id="echoid-s11781" xml:space="preserve">grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s11782" xml:space="preserve">Aliam rationem inueniendæ altitudinis poli
              <lb/>
            ex Analemmate quolibet die, etiamſi declinatio Solis ignota ſit, tradidi in ſe-
              <lb/>
            cundo ſcholio. </s>
            <s xml:id="echoid-s11783" xml:space="preserve">propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s11784" xml:space="preserve">28. </s>
            <s xml:id="echoid-s11785" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s11786" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s11787" xml:space="preserve">Gnomonices.</s>
            <s xml:id="echoid-s11788" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s11789" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvoniam</emph>
            vero, ut recte inueniatur altitudo poli, præciſe in puncto
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-316-01" xlink:href="note-316-01a" xml:space="preserve">Meridiana
                <lb/>
              linea, qua
                <lb/>
              arte inue
                <lb/>
              niat@r.</note>
            meridiei accipienda eſt altitudo Solis, quòd tum demum fiet, cum umbra
              <lb/>
            gnomonis præciſe in lineam meridianam proijcietur, nõ abs re fuerit, paucis
              <lb/>
            indicare, qua arte linea meridiana indagari debeat: </s>
            <s xml:id="echoid-s11790" xml:space="preserve">quoniam ad multas obſer-
              <lb/>
            uationes Aſtronomorum neceſſaria eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s11791" xml:space="preserve">In plano igitur ad libellam cõſtructo,
              <lb/>
            quod nimirum Horizonti ſit parallelum, deſcribantur plurimi circuli ex eo-
              <lb/>
            dem cẽtro E, in quo erigatur ſtylus, ſeu gnomon E F, ad angulos rectos, quod
              <lb/>
            tum fiet, quando eius cacumen F, æqualiter remotum fuerit à circunferentia
              <lb/>
            cuiuslibet circuli in plano propoſito ex centro E, deſcripti. </s>
            <s xml:id="echoid-s11792" xml:space="preserve">Erit aurem æqua-
              <lb/>
            liter remotũ, ſi à tribus ſaltem punctis circumferentiæ æqualiter diſtiterit, ut
              <lb/>
            lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s11793" xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:id="echoid-s11794" xml:space="preserve">Gnomonices propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s11795" xml:space="preserve">12. </s>
            <s xml:id="echoid-s11796" xml:space="preserve">demonſtrauimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s11797" xml:space="preserve">Deinde ante meridiem obſer-
              <lb/>
            uetur extremitas umbræ, donec ad amuſſim circumferentiam alicuius circuli
              <lb/>
            tãgat, qualis eſt umbra E G, cuius extremitas præciſe in circumferentiam ter-
              <lb/>
            tij circuli cadit. </s>
            <s xml:id="echoid-s11798" xml:space="preserve">Rurſus poſt meridiem notetur umbræ extremitas, donec in
              <lb/>
            circumferentiam eiuſdem circuli cadat præciſe, cuiuſmodi eſt umbra E H.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s11799" xml:space="preserve">Vt autem ſcias, qua hora poſt meridiem umbræ extremitas circumferentiam
              <lb/>
            eiuſdem circuli @angere poſſit, (ne fruſtra ad Solem accedas) obſeruandæ
              <lb/>
            erunttot horæ poſt meridiem, quot horis ante meridiem umbram notaſti. </s>
            <s xml:id="echoid-s11800" xml:space="preserve">Nã
              <lb/>
            @i v. </s>
            <s xml:id="echoid-s11801" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s11802" xml:space="preserve">tertia hora ante meridiem extremitas umbræ tang it pręciſe circunferẽ-
              <lb/>
            tiã alicuius circuli, neceſſe eſt, ut tertia hora poſt meridiem eiuſdem circuli
              <lb/>
            circumferentiã contingat umbræ extremitas. </s>
            <s xml:id="echoid-s11803" xml:space="preserve">Quod quidẽ multo certius ſcies
              <lb/>
            hac ratione. </s>
            <s xml:id="echoid-s11804" xml:space="preserve">Quãdo umbræ extremum cadit ante meridiẽ præciſe in circum-
              <lb/>
            ferentiam alicuius circuli, inueſtigetur aliquo inſtrumento altitudo Solis@ quę
              <lb/>
            diligenter notata, quando poſt meridiem eandem Sol obtinebit altitudinem,
              <lb/>
            certiſſime tibi perſuadeas, tunc umbrã extremã eiuſdem circuli circumferen-
              <lb/>
            tiam attingere: </s>
            <s xml:id="echoid-s11805" xml:space="preserve">Quoniam eadem proportione poſt meridiem altitudo Solis di
              <lb/>
            minuitur, qua accreſcit ante meridiẽ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s11806" xml:space="preserve">idcirco qua proportione umbra </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>