Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
291 239
292 240
293 241
294 242
295 243
296 244
297 245
298 246
299 247
300 248
301 249
302 250
303 251
304 252
305 253
306 254
307 255
308 256
309 257
310 258
311 259
312 260
313 261
314 262
315 263
316 264
317 265
318 266
319 267
320 268
< >
page |< < (266) of 389 > >|
318266SUPPLEMENTA. §. I. aliud haberi poterit majus, utcunque id fuerit parvum, ſem-
per aliud haberi poterit minus, ſine ullo limite, &
fine.
8. Hinc ultra, & inter bina loci puncta realia quæcunque
11Exiſtentia
puncta ſpatii
ſemper fore fi-
nita numero,
& in finitis di-
ſtantiis: in poſ-
ſibilibus nul-
lum finem.
alia loci puncta realia poſſibilia ſunt, quæ ab iis recedant,
vel ad ipſa accedant ſine ullo limite determinato, &
diviſibi-
litas realis intervalli inter duo puncta in infinitum eſt, ut ita
dicam, interſeribilitas punctorum realium ſine ullo fine.
Quo-
tieſcunque illa puncta loci realia interpoſita fuerint, interpoſi-
tis punctis materiæ realibus, finitus erit eorum numerus, fini-
tus intervallorum numerus illo priore interceptorum, &
ipſi ſi-
mul æqualium:
at numerus ejuſmodi partium poſſibilium fi-
nem habebit nullum.
Illorum ſingulorum magnitudo certa erit,
ac finita:
horum magnitudo minuetur ultra quoſcunque limi-
tes, ſine ullo determinato hiatu, qui adjectis novis intermediis
punctis imminui adhuc non poſſit;
licet nec poſſit actuali di-
viſione, ſive interpoſitione exhauriri.
9. Hinc vero dum concipimus poſſibilia hæc loci puncta,
22Quomodo inde
ſpatium infini-
tum, continu-
um, neceſſari-
um, æternum,
immobile per
cognitionem
præciſivam.
ſpatii infinitatem, &
continuitatem habemus, cum diviſibilita-
te in infinitum.
In exiſtentibus limes eſt ſemper certus, cer-
tus punctorum numerus, certus intervallorum:
in poſſibili-
bus nullus eſt finis.
Poſſibilium abſtracta cognitio, excludens
limitem a poſſibili augmento intervalli, &
diminutione, ac hia-
tu, infinitatem lineæ imaginariæ, &
continuitatem conſtituit,
quæ partes actu exiſtentes non habet, ſed tantummodo poſſi-
biles.
Cumque ea poſſibilitas & æterna ſit, & neceſſaria, ab
æterno enim, &
neceſſario verum fuit, poſſe illa puncta cum
illis modis exiſtere;
ſpatium hujuſmodi imaginarium conti-
nuum, infinitum, ſimul etiam æternum fuit, &
neceſſarium,
ſed non eſt aliquid exiſtens, ſed aliquid tantummodo potens
exiſtere, &
a nobis indefinite conceptum: immobilitas autem
ipſius ſpatii a ſingulorum punctorum immobilitate orietur.
10. Atque hæc omnia, quæ hucuſque de loci punctis ſunt
33In momentis
eadem, quæ
in punctis: poſt
primum nul-
lum ſecundum,
aut ultimum:
ſed in tempo-
re unica di-
menſio, in ſpa-
tio triplex.
dicta, ad temporis momenta eodem modo admodum facile
transferuntur, inter quæ ingens quædam habetur analogia, Nam
&
punctum a puncto, & momentum a momento quovis de-
terminato certam diſtantiam habet, niſi coeunt, qua major,
&
minor haberi alia poteſt ſine ullo limite. In quovis inter-
vallo ſpatii imaginarii, ac temporis adeſt primum punctum,
vel momentum, &
ultimum, ſecundum vero, & penultimum
habetur nullum:
quovis enim aſſumpto pro ſecundo, vel pe-
nultimo, cum non coeat cum primo, vel ultimo, debet ab eo
diſtare, &
in eo intervallo alia itidem poſſibilia puncta vel
momenta interjacent.
Nec punctum continuæ lineæ, nec mo-
mentum continui temporis, pars eſt, ſed limes &
terminus.
Linea continua, & tempus continuum generari intelligentur
non repetitione puncti, vel momenti, ſed ductu continuo,
in quo intervalla alia aliorum ſint partes, non ipſa puncta,
vel momenta, quæ continuo ducuntur.
Illud unicum

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index