Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
page |< < (267) of 389 > >|
319267SUPPLEMENTA §. I. diſcrimen, quod hic ductus in ſpatio fieri poterit, non in uni-
ca directione tantum per lineam, ſed in infinitis per planum,
quod concipietur ductu continuo in latus lineæ jam conceptæ,
&
iterum in infinitis per ſolidum, quod concipietur ductu
continuo plani jam concepti, in tempore autem unicus du-
ctus durationis habebitur, quod idcirco ſoli lineæ erit ana-
logum, &
dum ſpatii imaginarii extenſio habetur triplex in lon-
gum, latum, &
profundum, temporis habetur unica in longum,
vel diuturnum tantummodo.
In triplici tamen ſpatii, & uni-
co temporis genere, punctum, ac momentum erit principium
quoddam, a quo ductu illo ſuo hæc ipſa generata intelligentur.
11. Illud jam hic diligenter notandum: non ſolum ubi duo
11Quodvis pun-
ctum materiæ
habere inte-
grum ſpatium,
ac tempusima-
ginarium ſuum:
quid ſit compe-
netratio.
puncta materiæ exiſtunt, &
aliquam diſtantiam habent, exi-
ſtere duos modos, qui relationis illius diſtantiæ fundamentum
præbeant, &
ſint bina diverſa puncta loci realia, quorum poſ-
ſibilitas a nobis concepta exhibeat bina puncta ſpatii imagina-
rii, adeoque inſinitis numero poſſibilibus materiæ punctis re-
ſpondere infinitos numero poſſibiles exiſtendi modos, ſed cui-
vis puncto materiæ reſpondere itidem infinitos poſſibiles exi-
ſtendi modos, qui ſint omnia ipſius puncti poſſibilia loca.
Hæc
omnia ſatis ſunt ad totum ſpatium imaginarium habendum,
&
quodvis materiæ punctum habet ſuum ſpatium imaginarium
immobile, infinitum, continuum, quæ tamen omnia ſpatia
pertinentia ad omnia puncta ſibi invicem congruunt, &
ha-
bentur pro unico.
Nam ſi aſſumatur unum punctum reale loci
ad unum materiæ punctum pertinens, &
conferatur cum omni-
bus punctis realibus loci pertinentibus ad aliud punctum ma-
teriæ;
eſt unum inter hæc poſteriora, quod ſi cum illo prio-
re coexiſtat, relationem inducet diſtantiæ nullius, quam com-
penetrationem appellamus.
Unde patet punctorum, quæ exi-
ſtunt, diſtantiam nullam non eſſe nihil, ſed relationem indu-
ctam a binis quibuſdam exiſtendi modis.
Reliquorum quivis
cum illo eodem priore induceret relationem aliam, quam di-
cimus cujuſdam determinatæ diſtantiæ, &
poſitionis. Porro
illa loci puncta, quæ nullius diſtantiæ relationem inducunt,
pro eodem accipimus, &
quenvis ex infinitis hujuſmodi pun-
ctis ad infinita puncta materiæ pertinentibus pro eodem accipi-
mus, ac ejuſdem loci nomine intelligimus.
Ea autem haberi
debere pro quovis punctorum binario, ſic patet.
Si tertium
punctum ubicunque collocetur, habebit aliquam diſtantiam,
&
poſitionem reſpectu primi. Summoto primo, poterit ſecun-
dum collocari ita, ut habeat eandem illam diſtantiam, &
po-
ſitionem, reſpectu tertii, quam habebat primum.
Igitur mo-
dus hic, quoexiſtit, pro eodem habetur, ac modus, quo exi-
ſtebat illud primum, &
ſi hi bini modi ſimul exiſterent, nul-
lius diſtantiæ relationem inducerent inter primum, ac ſecun-
dum:
& hæc pariter, quæ hic de ſpatii punctis dicta ſunt,
æque temporis momentis conveniunt.

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index