326M. VITRUVII P. DE ARCHITECTURA
rorum qui ejusmodi generis praecepta conſcripſerunt, leget, cum iis ſen-
tire non poterit, niſi his rebus a philoſophis ſuerit inſtitutus. Muſicen
autem ſciat oportet, uti canonicam rationem, et mathematicam, notam
habeat: praeterea baliſtarum, catapultarum, ſcorpionum temperaturas
poſſit recte ſacere. In capitulis enim dextra ac ſiniſtra, ſunt ſoramina
homotonorum , per quae tenduntur ergatis aut ſuculis et vectibus e nervo torti ſunes, qui non praecluduntur nec praeligantur, niſi ſonitus ad
artiſicis aures certos et aequales ſecerint. Brachia enim quae in eas ten-
ſiones includuntur, cum extenduntur, aequaliter et pariter utraque pla-
gam emittere debent. Quod ſi non homotona ſuerint, impedient dire-
ctam telorum miſſionem. Item in theatris vaſa aerea (quae in cellis
ſub gradibus mathematica ratione collocantur, et ſonituum diſcrimine)
quae Graeci ήχεῖα vocant, ad ſymphonias muſicas, ſive concentus, com-
ponuntur, diviſa circinatione in diateſſaron et diapente et diapaſon; uti
vox ſcenici ſonitus conveniens in diſpoſitionibus, tactu cum oſſenderit,
aucta cum incremento, clarior et ſuavior ad ſpectatorum perveniat aures.
Hydraulicas quoque machinas et cetera quae ſunt ſimilia his organis,
ſine muſicis rationibus eſſicere nemo poterit. Diſciplinam vero Medicinae
noviſſe oportet, propter inclinationes coeli, quae graeci χλίματα dicunt,
et aëres locorum, qui ſunt ſalubres aut peſtilentes, aquarumque uſus.
Sine his enim rationibus nulla ſalubris habitatio ſieri poteſt. Jura quoque
nota habeat oportet ea, quae neceſſaria ſunt aediſiciis communibus parie-
tum, ad ambitum ſtillicidiorum et cloacarum et luminum. Item aqua-
rum ductiones et cetera quae ejusmodi ſunt, nota oportet ſint archite-
ctis; uti ante caveant, quam inſtituant aediſicia, ne controverſiae, ſactis
operibus, patribus ſamiliarum relinquantur: et ut legibus ſcribendis pru-
dentia caveri poſſit et locatori et conductori; namque ſi lex perite ſuerit
1
tire non poterit, niſi his rebus a philoſophis ſuerit inſtitutus. Muſicen
autem ſciat oportet, uti canonicam rationem, et mathematicam, notam
habeat: praeterea baliſtarum, catapultarum, ſcorpionum temperaturas
poſſit recte ſacere. In capitulis enim dextra ac ſiniſtra, ſunt ſoramina
homotonorum , per quae tenduntur ergatis aut ſuculis et vectibus e nervo torti ſunes, qui non praecluduntur nec praeligantur, niſi ſonitus ad
artiſicis aures certos et aequales ſecerint. Brachia enim quae in eas ten-
ſiones includuntur, cum extenduntur, aequaliter et pariter utraque pla-
gam emittere debent. Quod ſi non homotona ſuerint, impedient dire-
ctam telorum miſſionem. Item in theatris vaſa aerea (quae in cellis
ſub gradibus mathematica ratione collocantur, et ſonituum diſcrimine)
quae Graeci ήχεῖα vocant, ad ſymphonias muſicas, ſive concentus, com-
ponuntur, diviſa circinatione in diateſſaron et diapente et diapaſon; uti
vox ſcenici ſonitus conveniens in diſpoſitionibus, tactu cum oſſenderit,
aucta cum incremento, clarior et ſuavior ad ſpectatorum perveniat aures.
Hydraulicas quoque machinas et cetera quae ſunt ſimilia his organis,
ſine muſicis rationibus eſſicere nemo poterit. Diſciplinam vero Medicinae
noviſſe oportet, propter inclinationes coeli, quae graeci χλίματα dicunt,
et aëres locorum, qui ſunt ſalubres aut peſtilentes, aquarumque uſus.
Sine his enim rationibus nulla ſalubris habitatio ſieri poteſt. Jura quoque
nota habeat oportet ea, quae neceſſaria ſunt aediſiciis communibus parie-
tum, ad ambitum ſtillicidiorum et cloacarum et luminum. Item aqua-
rum ductiones et cetera quae ejusmodi ſunt, nota oportet ſint archite-
ctis; uti ante caveant, quam inſtituant aediſicia, ne controverſiae, ſactis
operibus, patribus ſamiliarum relinquantur: et ut legibus ſcribendis pru-
dentia caveri poſſit et locatori et conductori; namque ſi lex perite ſuerit
1