Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
31 11
32 12
33 13
34 14
35 15
36 16
37 17
38 18
39 19
40 20
41 21
42 22
43 23
44 24
45 25
46 26
47 27
48 28
49 29
50 30
51 31
52 32
53 33
54 34
55 35
56 36
57 37
58 38
59 39
60 40
< >
page |< < (12) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div38" type="section" level="1" n="15">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s854" xml:space="preserve">
              <pb o="12" file="0032" n="32" rhead="GNOMONICES"/>
            lis, hoc eſt, contineat gradus 23. </s>
            <s xml:id="echoid-s855" xml:space="preserve">minuta 30. </s>
            <s xml:id="echoid-s856" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s857" xml:space="preserve">coniungatur recta M N, ſecans H I, in O. </s>
            <s xml:id="echoid-s858" xml:space="preserve">Quoniã
              <lb/>
            verò ductis rectis E M, E N, latera O E, E M, trianguli O E M, lateribus O E, E N, triãguli O E N,
              <lb/>
            ſunt æqualia, continentq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s859" xml:space="preserve">angulos ad centrum E, æquales, propterea quòd arcubus æqualibus
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0032-01" xlink:href="note-0032-01a" xml:space="preserve">27. tertij.
                <lb/>
              4. primi.</note>
            H M, H N, inſiſtant, erunt & </s>
            <s xml:id="echoid-s860" xml:space="preserve">baſes O M, O N, æquales, & </s>
            <s xml:id="echoid-s861" xml:space="preserve">anguli ad O, ac proinde recti. </s>
            <s xml:id="echoid-s862" xml:space="preserve">Si igitur
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0032-01" xlink:href="fig-0032-01a" number="10">
                <image file="0032-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0032-01"/>
              </figure>
            ex O, ad interuallũ O M, vel O N,
              <lb/>
            deſcribatur circulus M P N, ex-
              <lb/>
            tendaturq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s863" xml:space="preserve">recta I H, ad Q, erunt
              <lb/>
            arcus M P, P N, N Q, Q M, qua-
              <lb/>
            drantes, propterea quòd, cum ip-
              <lb/>
            ſis inſiſtant æquales anguli ad cen
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0032-02" xlink:href="note-0032-02a" xml:space="preserve">10</note>
            trum O, nẽpe recti, æquales ſint.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s864" xml:space="preserve">
              <note position="left" xlink:label="note-0032-03" xlink:href="note-0032-03a" xml:space="preserve">26. tertij.</note>
            Quod ſi ſinguli quadrãtes in ter-
              <lb/>
            nas partes æquales ſecentur (atq;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s865" xml:space="preserve">adeò totus circulus in partes 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s866" xml:space="preserve">
              <lb/>
            æquales, inſtar Zodiaci, qui in 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s867" xml:space="preserve">
              <lb/>
            ſigna æqualia diſtribuitur) in pun
              <lb/>
            ctis R, S, &</s>
            <s xml:id="echoid-s868" xml:space="preserve">c quorum bina à pun
              <lb/>
            ctis P, Q, æqualiter remota lineis
              <lb/>
            rectis iungantur (quæ quidem pa
              <lb/>
            rallelæ erunt & </s>
            <s xml:id="echoid-s869" xml:space="preserve">ipſi H I, & </s>
            <s xml:id="echoid-s870" xml:space="preserve">inter
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0032-04" xlink:href="note-0032-04a" xml:space="preserve">20</note>
            ſe, ex ijs, quæ in ſcholio propoſ.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s871" xml:space="preserve">27. </s>
            <s xml:id="echoid-s872" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s873" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s874" xml:space="preserve">Euclidis demonſtrata
              <lb/>
            ſunt à nobis) ſecantibus arcus
              <lb/>
            H M, H N in punctis, β, γ, δ, @,
              <lb/>
            erunt arcus H β, H γ, H δ, H @,
              <lb/>
            declinationibus reliquorũ ſigno-
              <lb/>
            rum Zodiaci inter ♋, & </s>
            <s xml:id="echoid-s875" xml:space="preserve">♑,
              <lb/>
            æquales, vt mox oſtendemus@</s>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s876" xml:space="preserve">IAM verò ſi his arcubus æquales arcus abſcindantur I θ, I λ, I μ, I ξ, I π, I ρ, ducanturq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s877" xml:space="preserve">rectæ
              <lb/>
            M θ, β λ, γ μ, δ ξ, ε π, N ρ, vel certè parallelæ X R, Y S, &</s>
            <s xml:id="echoid-s878" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s879" xml:space="preserve">producantur, (Nam & </s>
            <s xml:id="echoid-s880" xml:space="preserve">rectæ H I,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0032-05" xlink:href="note-0032-05a" xml:space="preserve">30</note>
            γ μ, β λ, M θ, parallelę ſunt, ex demonſcratis à nobis in ſcholio propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s881" xml:space="preserve">27. </s>
            <s xml:id="echoid-s882" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s883" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s884" xml:space="preserve">Euclidis, pro-
              <lb/>
            pter æqualitatem arcuum H γ, I μ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s885" xml:space="preserve">γ β, μ λ, &</s>
            <s xml:id="echoid-s886" xml:space="preserve">c.) </s>
            <s xml:id="echoid-s887" xml:space="preserve">erunt hæ, communes ſectiones parallelorũ
              <lb/>
            per initia ſignorum ductorum, ac Meridiani circuli. </s>
            <s xml:id="echoid-s888" xml:space="preserve">Sunt enim earum diſtantiæ à recta H I, com@
              <lb/>
            muni ſectione Aequatoris & </s>
            <s xml:id="echoid-s889" xml:space="preserve">Meridiani, proportionales diſtantijs ſectionum eorundem parallelo-
              <lb/>
            rum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s890" xml:space="preserve">Meridiani, in ipſo Meridiano; </s>
            <s xml:id="echoid-s891" xml:space="preserve">cum rectæ ex centro E, per puncta M, β, γ, &</s>
            <s xml:id="echoid-s892" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s893" xml:space="preserve">emiſſæ au-
              <lb/>
            ferant ex Meridiano circa idem centrum E, deſcripto arcus ſimiles arcubus H M, H β, H γ, &</s>
            <s xml:id="echoid-s894" xml:space="preserve">c.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s895" xml:space="preserve">ex ijs, quæ in commentarijs in Sphæram ſcripſimus ad finem primi capitis.</s>
            <s xml:id="echoid-s896" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s897" xml:space="preserve">SVNT autem rectæ E M, E β, E γ, &</s>
            <s xml:id="echoid-s898" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s899" xml:space="preserve">communes ſectiones Meridiani, atque Eclipticæ va-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0032-06" xlink:href="note-0032-06a" xml:space="preserve">Variæ poſitio-
                <lb/>
              nes Eclipticæ.</note>
            rias poſitiones obtinen tis in ipſo Meridiano. </s>
            <s xml:id="echoid-s900" xml:space="preserve">Nam EM, eſt eiuſmodi ſectio, cum principiũ ♋
              <lb/>
            in Meridiano fuerit poſitum: </s>
            <s xml:id="echoid-s901" xml:space="preserve">At E β, cum fuerit principium ♊ aut ♌ in Meridiano poſitũ
              <unsure/>
            :
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s902" xml:space="preserve">
              <note position="left" xlink:label="note-0032-07" xlink:href="note-0032-07a" xml:space="preserve">40</note>
            Et E γ, quando initium ♉, vel ♍ Meridianũ poſſederit, &</s>
            <s xml:id="echoid-s903" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s904" xml:space="preserve">vt conſtat, ſi Analemma in plano
              <lb/>
            Meridiani proprium intelligatur habere ſitum. </s>
            <s xml:id="echoid-s905" xml:space="preserve">quæ res perfacilis eſt etiam ex Sphæra materiali.</s>
            <s xml:id="echoid-s906" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s907" xml:space="preserve">HAS quoque rectas, cum de Horologiorum deſcriptionibus agemus, appellabimus radios
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0032-08" xlink:href="note-0032-08a" xml:space="preserve">Radij ſignerũ,
                <lb/>
              vel Zodiaci qui
                <lb/>
              ſint.</note>
            ſignorum, vel Zodiaci, quoniam Sole exiſtente in ſignorum initijs, referunt radios, quos in me-
              <lb/>
            ridie Sol per centrũ mundi E, proijcit. </s>
            <s xml:id="echoid-s908" xml:space="preserve">At verò rectæ M θ, β λ, γ μ, &</s>
            <s xml:id="echoid-s909" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s910" xml:space="preserve">diametri ſunt parallelo-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0032-09" xlink:href="note-0032-09a" xml:space="preserve">Diametri paral
                <lb/>
              lelorũ per pun-
                <lb/>
              cta Zodiaci du-
                <lb/>
              ctorum.</note>
            rum, qui per initia ſignorum Zodiaci incedunt, nempe H I, diameter Aequatoris; </s>
            <s xml:id="echoid-s911" xml:space="preserve">γ μ, diame-
              <lb/>
            ter paralleli ♉, & </s>
            <s xml:id="echoid-s912" xml:space="preserve">♍, &</s>
            <s xml:id="echoid-s913" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s914" xml:space="preserve">quemadmodum & </s>
            <s xml:id="echoid-s915" xml:space="preserve">B D, diameter eſt Horizontis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s916" xml:space="preserve">A D, Ver-
              <lb/>
            ticalis, &</s>
            <s xml:id="echoid-s917" xml:space="preserve">c.</s>
            <s xml:id="echoid-s918" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s919" xml:space="preserve">ALII has diametros M θ, β λ, &</s>
            <s xml:id="echoid-s920" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s921" xml:space="preserve">hac ratione ducunt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s922" xml:space="preserve">rectè quidem, meo iudicio, quia vna
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0032-10" xlink:href="note-0032-10a" xml:space="preserve">Alia deſcriptio
                <lb/>
              parallelorum
                <lb/>
              Aequatoris per
                <lb/>
              ſignorum ini-
                <lb/>
              tia tranſeun-
                <lb/>
              tium.</note>
            opera, vnoq́ue labore & </s>
            <s xml:id="echoid-s923" xml:space="preserve">declinationes parallelorum reperiunt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s924" xml:space="preserve">diametros eorundem rectę H I,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0032-11" xlink:href="note-0032-11a" xml:space="preserve">50</note>
            æquidiſtantes ducunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s925" xml:space="preserve">Sumptis arcubus H M, H N, I θ, I ρ, quorum quiſque maximæ Solis de-
              <lb/>
            clinationi æqualis ſit, coniungunt rectas M N, θ ρ, ſecantes rectam H I, in O, & </s>
            <s xml:id="echoid-s926" xml:space="preserve">e. </s>
            <s xml:id="echoid-s927" xml:space="preserve">Deinde ex O, & </s>
            <s xml:id="echoid-s928" xml:space="preserve">
              <lb/>
            e, deſcribunt circa diametros M N, θ ρ, ſe
              <unsure/>
            micirculos duntaxat M Q N, θ f ρ, quia vt ſupra de-
              <lb/>
            monſtratum eſt, recta M N, in O, atque adeo eadem ratione & </s>
            <s xml:id="echoid-s929" xml:space="preserve">θ ρ in e, ſecatur bifariam, & </s>
            <s xml:id="echoid-s930" xml:space="preserve">ad
              <lb/>
            angulos rectos. </s>
            <s xml:id="echoid-s931" xml:space="preserve">Diſtributis uerò his ſemicirculis in ſex partes æquales in punctis α, z, x, Y,
              <lb/>
            g, h, m, n, connectunt lineis rectis reſpondentia puncta, qualia ſunt M, θ Y, g; </s>
            <s xml:id="echoid-s932" xml:space="preserve">X, h, &</s>
            <s xml:id="echoid-s933" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s934" xml:space="preserve">Hæ enim
              <lb/>
            dabunt parallelorum diametros, vt prius, quia inter ſe parallelæ erunt, vt rectę Y S, X R, &</s>
            <s xml:id="echoid-s935" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s936" xml:space="preserve">cum
              <lb/>
            ſemicirculus θ f ρ
              <unsure/>
            , eundem ſitum habeat reſpectu ſemicirculi M Q N, quem ſemicirculus M P N,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0032-12" xlink:href="note-0032-12a" xml:space="preserve">Deſcriptio pa-
                <lb/>
              rall@lorum Ae-
                <lb/>
              quatoris per ſin
                <lb/>
              gulos grad
                <emph style="sub">9</emph>
              Ecli
                <lb/>
              pticæ ductorũ.</note>
            vt manifeſtum eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s937" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s938" xml:space="preserve">QVOD ſi ſinguli arcus Q X, X Y, &</s>
            <s xml:id="echoid-s939" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s940" xml:space="preserve">bifariam ſecentur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s941" xml:space="preserve">eadem fiant, quæ prius, habebun-
              <lb/>
            tur communes ſectiones parallelorum, qui per dimidia ſignorum, id eſt, per quindenos </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>