Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
Scan
Original
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
12
"/>
eius partis, quæ finis eſt totius motionis; ideò nominis notio reſoluetur in formam ſimpliciter.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
arrow.to.target
n
="
marg115
"/>
<
lb
/>
Itaque cum cætera per formam ſignificentur, & vt reſpiciunt formam quæ item eſt finis, rectè
<
lb
/>
dicitur
<
expan
abbr
="
vnumquodq.
">vnumquodque</
expan
>
à forma & fine ſuum nomen ſumere. </
s
>
<
s
>Quapropter animal animam quę
<
lb
/>
forma eſt, præcipuè ſignificat. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Signo illud eſt, quòd non prius animal appellatur,
<
expan
abbr
="
q̃
">quae</
expan
>
acceſſe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg116
"/>
<
lb
/>
rit anima, ſed embryon, aut ſemen. </
s
>
<
s
>imò non ex forma ſimpliciter ducitur nomen, ſed vbi iam ex
<
lb
/>
tirit actus ſecundus, id Ariſtotele docentes 5. de Gen. anim. </
s
>
<
s
>Idem
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
in arte contingit, quan
<
lb
/>
do non prius appellatur ſcamnum, quàm ipſi
<
expan
abbr
="
extremã
">extremam</
expan
>
<
expan
abbr
="
manũ
">manum</
expan
>
artifex impoſuerit, ſed lignum,
<
lb
/>
proximè nomen ſignificat
<
expan
abbr
="
cõpoſitum
">compoſitum</
expan
>
, & pari quidem ratione in natura & arte. </
s
>
<
s
>Et rationi
<
expan
abbr
="
cõ-ſentaneum
">con
<
lb
/>
ſentaneum</
expan
>
eſt ens (vtar
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
liberius hac voce, quàm politiores hactenus declinarunt, quia lege
<
lb
/>
rim eam à C. Iulio Cæſare fuiſſe receptam) ens, inquàm, primùm ſignificare ſubſtantiam,
<
lb
/>
& inter ſubſtantiæ parteis ipſam formam, ob eam
<
expan
abbr
="
cauſsã
">cauſsam</
expan
>
, quam nuper attulimus, quòd tum ve
<
lb
/>
rè
<
expan
abbr
="
quippiã
">quippiam</
expan
>
ſit non animal. </
s
>
<
s
>aut equus, ſed ens ſimpliciter, vbi formam obtinuerit. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Conſimiliq́ue
">Conſimilique</
expan
>
<
lb
/>
modo reliqua prædicamenta dicimus primùm notare formam, tum deinde compoſitum. </
s
>
<
s
>poſ
<
lb
/>
ſumus item nominationis huiuſce originem altius aliquantò repetere, vim prædicamentorum
<
lb
/>
ſpectantes: quippe quae duas habitudines præſeferant: alteram, qua ſubiecta reſpiciunt, in quo
<
lb
/>
rum ratione inſunt: atque alteram, qua ſubſtantia concipitur. </
s
>
<
s
>neque
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
ſola qualitas hac voce
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg117
"/>
<
lb
/>
notatur, ſed ſubſtantia qualis: ſiquidem accidens ab Ariſtotele ponatur inſeparabile,
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
nec ens
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg118
"/>
<
lb
/>
ſimpliciter, ſed ens aliquid, vel aliquo modo & velut aliud quid exiſtens, quia videlicet non ſit
<
lb
/>
albedo, ſed album quod eſt ſubſtantia. </
s
>
<
s
>Vt igitur quantum & quale ſunt talia propter formam:
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
ideòq́
">ideòque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>nomen ſignificat primo formam accidentis, deinde compoſitum in ſuo
<
expan
abbr
="
quodq.
">quodque</
expan
>
genere
<
lb
/>
(conſtat enim ſingula prædicamenta ex poteſtate & actu proportione)
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
ſic etiam, vt entia
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg119
"/>
<
lb
/>
quæ reſpiciunt
<
expan
abbr
="
ſubſtantiã
">ſubſtantiam</
expan
>
, probabile eſt ita dici propter formam, quia ſic dicuntur propter ſub
<
lb
/>
ſtantiam, hæc verò eſt ens propter formam. </
s
>
<
s
>Ab eadem forma dicitur quoque compoſitum,
<
lb
/>
vt efficiens. (Nam compoſitum eſſe id quod efficit propriè, docebitur in progreſſu) ſi vniuo
<
lb
/>
cum fuerit, vt pleraque eſſe ſolent, de quibus regulæ traduntur in methodis: tum quòd habet
<
lb
/>
in ſeipſo formam per quam agit, tum quia gratia formæ operatur, & efficiendo tribuit
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Materia quoque aſſecuta eſt appellationem
<
expan
abbr
="
ſuã
">ſuam</
expan
>
à forma; quandoquidem talis poteſtate dicitur,
<
lb
/>
quale eſt actu
<
expan
abbr
="
cõpoſitum
">compoſitum</
expan
>
, in quo ineſt forma, vt poteſtate
<
expan
abbr
="
ſubſtãtia
">ſubſtantia</
expan
>
, poteſtate
<
expan
abbr
="
quantũ
">quantum</
expan
>
, & quale.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Atque hoc quidem in natura & arte commune eſt, licèt efficientis denominatio non
<
expan
abbr
="
eodẽ
">eodem</
expan
>
ſem
<
lb
/>
per modo procedat, vt mox apparebit. </
s
>
<
s
>Etenim libet prius ordinis noſtri cauſſam reddere, ne vi
<
lb
/>
deamur cum Ariſtotele pugnare. </
s
>
<
s
>quandò nos materiam efficienti poſtpoſuimus & compoſito,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg120
"/>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
ſimulq́
">ſimulque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>compoſitum cum efficiente collocauimus. </
s
>
<
s
>Ariſtoteles autem proximè à forma poſuit
<
lb
/>
materiam, in extremo verò recenſuit efficiens. </
s
>
<
s
>Atqui nos ordinem nominationis ſpectauimus
<
lb
/>
& efficiens cum compoſito numerauimus, vt partem eius. </
s
>
<
s
>Ariſtoteles autem in phyſicis ordi
<
lb
/>
nem principij reſpiciens, quia materia foret
<
expan
abbr
="
principiũ
">principium</
expan
>
, compoſito ipſam præpoſuit. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
in prima
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg121
"/>
<
lb
/>
verò philoſophia motui ſubiecit efficiens,
<
emph
type
="
sup
"/>
e
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quia cætera ad rei conſtitutionem pertinerent mul
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg122
"/>
<
lb
/>
tò interius; efficiens externum eſſet, & à rei ſubſtantia remotum. </
s
>
<
s
>Reſtat vnus motus qui com
<
lb
/>
plectitur
<
expan
abbr
="
ortũ
">ortum</
expan
>
& interitum
<
expan
abbr
="
quẽ
">quem</
expan
>
item ab Ariſtotele demonſtratur
<
emph
type
="
sup
"/>
f
<
emph.end
type
="
sup
"/>
à fine in natura
<
expan
abbr
="
nũcupationẽ
">nuncupationem</
expan
>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg123
"/>
<
lb
/>
ſumere. </
s
>
<
s
>tametſi aliter in arte ac natura
<
expan
abbr
="
quandoq.
">quandoque</
expan
>
contingat. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
g
<
emph.end
type
="
sup
"/>
(neque enim id perpetuum pu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg124
"/>
<
lb
/>
to, vt nonnulli, neque id in Ariſtotelici contextus explanatione neceſſarium,
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
id neceſſariò
<
lb
/>
monſtrant verba ipſius Ariſtotelis) ſiquidem in arte nominatio motus ab efficiente
<
expan
abbr
="
nonnunq̃
">nonnunquam</
expan
>
<
lb
/>
ſumatur; in natura non ab efficiente; ſed, vt reliqua, à fine. </
s
>
<
s
>Verùm
<
expan
abbr
="
vtcunq.
">vtcunque</
expan
>
ſe res habeat, cauſ
<
lb
/>
ſam libet indagare, cur ab efficiente, non à fine motus in arte qui eſt effectio, nuncupetur, præci
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg125
"/>
<
lb
/>
puè propter Auerroëm qui lib. 4. Collectaneorum rationem quandam reddit, ex nobiliore lo
<
lb
/>
co, vt potè è 2. Phyſ. repetitam cui plurimum tribuit. </
s
>
<
s
>Ea verò talis eſt. </
s
>
<
s
>Motum ſumere no
<
lb
/>
men ab eo, cum quo magis conuenit genere. </
s
>
<
s
>Sed motus in arte cum genere efficientis conue
<
lb
/>
nit magis. </
s
>
<
s
>Et motus igitur in arte ſumit nomen ab efficiente. </
s
>
<
s
>Nunc explicandum eſt, quem
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg126
"/>
<
lb
/>
admodum effectio cum genere efficientis potius quàm materiæ, ſeu formæ conueniat: quandò
<
lb
/>
terminetur forma, & ab ea tanquam
<
expan
abbr
="
cõplemento
">complemento</
expan
>
contineatur & materia fundetur, in
<
expan
abbr
="
eaq́
">eaque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>per
<
lb
/>
ducatur ad ſummum, ab efficiente verò ſegregetur. </
s
>
<
s
>& videndum quid verba ſonent Auerrois.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Cauſſæ
<
expan
abbr
="
cõplures
">complures</
expan
>
eius differentiæ ſolent afferri;
<
expan
abbr
="
variiſq.
">variiſque</
expan
>
modis Auerrois verba capiuntur ab eius
<
lb
/>
patronis. </
s
>
<
s
>etenim
<
expan
abbr
="
quidã
">quidam</
expan
>
ait id ab Auerroë non fuiſſe verè aſſeueratum motus ab arte factos eſſe
<
lb
/>
ex eodem genere cum efficientibus, quo enim pacto medicatio & ædificatio ſunt eiuſdem gene
<
lb
/>
ris cum medico & ædificatore? </
s
>
<
s
>ſiquidem medicus & ædificator, ſeu medicina & ars ædificandi
<
lb
/>
ſint habitus: medicatio verò & ædificatio ſint paſsiones (& hîc etiam liceat ea voce vti, quam
<
lb
/>
M. Varro non eſt aſpernatus) vbi pro forma fluente ſumantur: intellige nunc formam fluen
<
lb
/>
tem eam quæ ab imperfecto ad perfectum promouetur, vt albedinem ſecundi gradus quæ ad
<
lb
/>
quartum eſt deducenda. </
s
>
<
s
>proptereà ſubiunxiſſe Auerroëm, aut ſaltem ita videri. </
s
>
<
s
>Verùm eſto id.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>At oportebat etiam reddere cauſſam, cur ita videretur. </
s
>
<
s
>Itaque alij Diui Thomę explanationem </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>