Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

Table of figures

< >
[Figure 161]
[Figure 162]
[Figure 163]
[Figure 164]
[Figure 165]
[Figure 166]
[Figure 167]
[Figure 168]
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <pb pagenum="673" xlink:href="016/01/320.jpg"/>
            <figure id="id.016.01.320.1.jpg" xlink:href="016/01/320/1.jpg" number="163"/>
            <p type="main">
              <s id="s.014335">
                <emph type="center"/>
              ACTIO PRIMA,
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.014336">
                <emph type="center"/>
              IN CALVMNIATOREM
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.014337">
                <emph type="center"/>
              LIBRORVM DE SVBTILITATE,
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.014338">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              AD FRANCISCVM ABVNDIVM
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.014339">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              S. </s>
              <s id="s.014340">Abundij Commendatarium Perpetuum.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.014341">RECTE quidem ac iure me­
                <lb/>
              ritò exiſtimaſſe videtur
                <lb/>
              Empedocles, duo eſſe re­
                <lb/>
              rum naturalium princi­
                <lb/>
              pia, quorum alterum bo­
                <lb/>
              num, & ad conſtruen dum
                <lb/>
              accommodatum, quóque
                <lb/>
              omnia repararentur ac florerent: alterum
                <lb/>
              malum, ad deſtruendum ſolùm paratum
                <lb/>
              atque idoneum. </s>
              <s id="s.014342">Namque id tam apertè in
                <lb/>
              cunctis rebus humanis, & naturalibus con­
                <lb/>
              ſpicitur, vt ſtudiose inter ſe hæc principia
                <lb/>
              certare perpetuò videantur. </s>
              <s id="s.014343">Etenim aſſiduè
                <lb/>
              ortum, & interitum, incolumitatem, &
                <lb/>
              morbum, lætitiam atque triſtitiam, ſere­
                <lb/>
              nitatem, & nubes, abundantiam ac penu­
                <lb/>
              riam, ſexcentáque huiuſmodi in dies ſin­
                <lb/>
              gulos ſuccedere ſibi inuicem alterna vice
                <lb/>
              videmus. </s>
              <s id="s.014344">Iam modò florebant artes, bo­
                <lb/>
              næ literæ maximum ſuſceperant incremen­
                <lb/>
              tum, honos magnus eruditis ac ſtudioſis
                <lb/>
              habebatur: tot rerum inſignium notitia ac­
                <lb/>
              ceſſerat, vt aurea ætas reſtituta videretur,
                <lb/>
              poſſéntque maiores noſtri, pueri ad præſen­
                <lb/>
              tes collati iuſtè appellari: cùm ecce ſubitò
                <lb/>
              verſa rerum omnium facies, ac cuncta ſi­
                <lb/>
              mul relabi cœperunt, non honos ſtudio­
                <lb/>
              ſis, non præmia eruditis, non cultus ar­
                <lb/>
              tium ac diſciplinarum, non quies vlla à ve­
                <lb/>
              xationibus conceditur. </s>
              <s id="s.014345">Quin falſa veris,
                <lb/>
              infima ſummis miſceantur, atque idem exi­
                <lb/>
              ſtimatur, eſſe, & haberi verba, & res ip­
                <lb/>
              ſæ, diſciplinæ, & artes, reconditæque
                <lb/>
              ſcientiæ, cum ſophiſticis argutiolis ac ca­
                <lb/>
              uillationibus. </s>
              <s id="s.014346">Id factum ex non tam bel­
                <lb/>
              lorum horum implacabilium importunita­
                <lb/>
              te, quàm ambitione eorum, qui ſurgentem
                <lb/>
              vndique lucem diuini numeris conantur
                <lb/>
              extinguere. </s>
              <s id="s.014347">Atque exemplo Heroſtrati,
                <lb/>
              qui templum illud deleuit, cuius ne mini­
                <lb/>
              mum quidem angulum ædificare ſufficiens
                <lb/>
              fuiſſet, hi egregij viri ingenium, doctri­
                <lb/>
              nam, deorum dona, ac hominum com­
                <lb/>
              modis deſtinata, ad euertenda benè inuen­
                <lb/>
              ta dirigunt. </s>
              <s id="s.014348">Nam cùm quædam artes, imò
                <lb/>
              potiùs diſciplinæ ſint, quæ hoc præcipuè
                <lb/>
              obtineant, vt de omnibus aliis artibus ſa­
                <lb/>
              tis benè atque ornatè dicere poſſunt, vt pri­
                <lb/>
              ma Philoſophia, & Grammatica, verùm
                <lb/>
              principaliter Dialectica atque Rhetorica:
                <lb/>
              quidam in his iuſtè plus, quàm deceat exer­
                <lb/>
              citati, non ſecùs, ac qui meſſoria falce ad iu­
                <lb/>
              gulandos homines vtitur, ad inutiles diſpu­
                <lb/>
              tationes, contentioſáſque calumnias, quas
                <lb/>
              Galenus toties, ac tam acerbè inſectatur, nec
                <lb/>
              tamen quantum ipſa res merebatur, præſtare
                <lb/>
              potuit, incommodo magno ac iactura bona­
                <lb/>
              rum diſciplinarum abutuntur. </s>
              <s id="s.014349">Vt non abſur­
                <lb/>
              dè dubitaret ipſe Rhetoricæ ac Eloquentiæ
                <lb/>
              pater Cicero, an facundia plus commodi ac
                <lb/>
              incommodi ciuitatibus afferret? </s>
              <s id="s.014350">ſcilicet quòd
                <lb/>
              cognoſceret, has artes, quæ in nullo proprio
                <lb/>
              verſantur ſubiecto, nihilque aliud, quàm diſ­
                <lb/>
              ceptare efficaciùs docent, non ſecùs ac con­
                <lb/>
              dimenta, ſal, oleum, acetum, moderatè qui­
                <lb/>
              dem adhibita cibos efficere ſuauiores, at
                <lb/>
              ſi immodicè immiſceantur, nihil eſſe nocen­
                <lb/>
              tius. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.014351">Ergo hac confidentia fretus calumniator
                <lb/>
              quidam, dum moliri ſuo marte nihil quàm
                <lb/>
              audet, opus noſtrum de Subtilitate demoliri
                <lb/>
              aggreſſus eſt, ſperans (vt reor) futurum, vt
                <lb/>
              mutuis altercationibus hominibus incla­
                <lb/>
              reſceret. </s>
              <s id="s.014352">Neque enim video ſi aliquid le­
                <lb/>
              ctu dignum ſua induſtria, & quod homi­
                <lb/>
              nibus eſſe vtile, ac ſine contentionis pe­
                <lb/>
              riculo, ſine liuoris ſuſpicione, & abſque metu
                <lb/>
              infamiæ, cur non tot horas potiùs (quas val­
                <lb/>
              dè multas conſumpſiſſe haud dubium eſt )
                <lb/>
              quandoquidem maior (vt dici ſolet) appendix
                <lb/>
              ſit principali, aliquo in præclaro ſubiecto
                <lb/>
              collocauerit. </s>
              <s id="s.014353">Quinetiam audiui ipſum hoc
                <lb/>
              virulentiæ genere vſum eſſe, vt primùm li­
                <lb/>
              bros de Futilitate inſcripſerit, quanquam
                <lb/>
              poſtmodum mutato conſilio, aut amicorum
                <lb/>
              ſuaſu propriam inſcriptionem reſtituerit.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.014354">Itaque vtut res ſe habuerit, vel non admo­
                <lb/>
              dum iudicio valuit, vel liuore quodam victus
                <lb/>
              eſt, vel vt tantus non ſit, quantum ſui illi
                <lb/>
              gnathones ferunt in re literaria, neceſſa­
                <lb/>
              rium eſt. </s>
              <s id="s.014355">Sed ego omnia malim in melius in­
                <lb/>
              terpretari, ſit diligens, acutus, eruditus ſanè
                <lb/>
              per me licet, hæc bono etiam animo, & reip.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.014356">literariæ iuuandæ ſtudio iſta conſcripſerit
                <lb/>
              (quanquam ego non adeò acuti ingenij me
                <lb/>
              eſſe fatear, vt omnia hæc ſimul eſſe poſ­
                <lb/>
              ſe videam ) quid illum adegit rogo, vt ca­
                <lb/>
              lumniis ac criminationibus, tum maledi­
                <lb/>
              ctis abſque offenſa, imò etiam abſque co­
                <lb/>
              gnitione hominis vlla me inceſſeret? </s>
              <s id="s.014357">aut in </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>