Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of Notes

< >
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
< >
page |< < (268) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <pb o="268" file="0320" n="320" rhead="SUPPLEMENTA, §. I."/>
          <p>
            <s xml:space="preserve">12. </s>
            <s xml:space="preserve">An autem poſſint ſimul exiſtere, id vero pertinet ad
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0320-01" xlink:href="note-0320-01a" xml:space="preserve">Plura momen-
                <lb/>
              taejuſdem pun-
                <lb/>
              cti non poſſe
                <lb/>
              coexiſtere.</note>
            relationem, quam habent puncta loci cum momentis tempo-
              <lb/>
            ris, ſive ſpectetur unicum materiæ punctum, ſive plura. </s>
            <s xml:space="preserve">In-
              <lb/>
            primis plura momenta ejuſdem puncti materiæ coexiſtere non
              <lb/>
            poſſunt, ſed alia neceſſario poſt alia, ſic itidem bina puncta
              <lb/>
            localia ejuſdem puncti materiæ conjungi non poſſunt, ſed alia
              <lb/>
            jacere debent extra alia, atque id ipſum ex eorum natura, &</s>
            <s xml:space="preserve">,
              <lb/>
            ut ajunt, eſſentia.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">13. </s>
            <s xml:space="preserve">Deinde conſiderentur conjunctiones variæ punctorum Io-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0320-02" xlink:href="note-0320-02a" xml:space="preserve">Combinatio-
                <lb/>
              nes quatuor ſpa-
                <lb/>
              tii, & tempo-
                <lb/>
              ris pro unico
                <lb/>
              puncto mate-
                <lb/>
              riæ, quatuor
                <lb/>
              pro binis ma-
                <lb/>
              xime notabiles:
                <lb/>
              idea ſingularis
                <lb/>
              fpatii alterius
                <lb/>
              alibi poſiti.</note>
            ci, & </s>
            <s xml:space="preserve">momentorum. </s>
            <s xml:space="preserve">Quodvis punctum materiæ, ſi exiſtit,
              <lb/>
            conjungit aliquod punctum ſpatii cum aliquo momento tem-
              <lb/>
            poris. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam neceſſario alicubi exiſtit, & </s>
            <s xml:space="preserve">aliquando exiſtit;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">ac ſi ſolum etiam exiſtat, ſemper ſuum habet, & </s>
            <s xml:space="preserve">localem, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            temporarium exiſtendi modum, per quod, ſi aliud quodpiam
              <lb/>
            exiſtat, quod ſuos itidem habebit modos, diſtantiæ & </s>
            <s xml:space="preserve">localis,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">temporariæ relationem ad ipſum acquiret. </s>
            <s xml:space="preserve">Id ſaltem omni-
              <lb/>
            no accidet, ſi omnium, quæ exiſtunt, vel exiſtere poſſunt,
              <lb/>
            commune eſt ſpatium, ut puncta localia unius, punctis loca-
              <lb/>
            libus alterius perſecte congruant, ſingula ſingulis. </s>
            <s xml:space="preserve">Quid enim,
              <lb/>
            ſi alia ſint rerum genera, vel a noſtris diſſimilium, vel no-
              <lb/>
            ſtris etiam prorſus ſimilium, quæ aliud, ut ita dicam, infini-
              <lb/>
            tum ſpatium habeant, quod a noſtro itidem infinito non per
              <lb/>
            intervallum quoddam finitum, vel infinitum diſtet, ſed ita
              <lb/>
            alienum ſit, ita, ut ita dicam, alibi poſitum, ut nullum cum
              <lb/>
            hoc noſtro commercium habeat, nullam relationem diſtantiæ
              <lb/>
            inducat. </s>
            <s xml:space="preserve">Atque id ipſum de tempore etiam dici poſſet extra
              <lb/>
            omne noſtrum æternum tempus collocato. </s>
            <s xml:space="preserve">At id menti, ipſum
              <lb/>
            conanti concipere, vim ſummam infert, ac a cogitatione di-
              <lb/>
            recta admitti vel nullo modo poteſt, vel ſaltem vix poteſt. </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            Quamobrem iis rebus, vel rerum ſpatiis, & </s>
            <s xml:space="preserve">temporibus, quæ
              <lb/>
            ad nos nihil pertinere poſſent, prorſus omiſſis, agamus de no-
              <lb/>
            ftris hiſce. </s>
            <s xml:space="preserve">Si igitur primo idem punctum materiæ conjun-
              <lb/>
            gat idem punctum ſpatii, cum pluribus momentis temporis
              <lb/>
            aliquo a ſe invicem intervallo disjunctis; </s>
            <s xml:space="preserve">habebitur regreſſus
              <lb/>
            ad eundem locum. </s>
            <s xml:space="preserve">Si ſecundo id conjungat cum ſerie conti-
              <lb/>
            nua momentorum temporis continui; </s>
            <s xml:space="preserve">habebitur quies, quæ
              <lb/>
            requirit tempus aliquod continuum cum eodem loci puncto,
              <lb/>
            ſine qua conjunctione habetur continuus motus, ſuccedenti-
              <lb/>
            bus ſibi aliis, atque aliis loci punctis, pro aliis, atque aliis
              <lb/>
            momentis temporis. </s>
            <s xml:space="preserve">Si tertio idem punctum materiæ con-
              <lb/>
            jungat idem momentum temporis cum pluribus punctis loci a
              <lb/>
            ſe invicem diſtantibus aliquo intervallo; </s>
            <s xml:space="preserve">habebitur illa, quam
              <lb/>
            dicimus replicationem. </s>
            <s xml:space="preserve">Si quarto id conjungat cum ſerie con-
              <lb/>
            tinua punctorum loci aliquo intervallo continuo contentorum,
              <lb/>
            habebitur quædam quam plures Peripatetici admiſerunt, vir-
              <lb/>
            tualem appellantes extenſionem, qua indiviſibilis, & </s>
            <s xml:space="preserve">partibus
              <lb/>
            omnino deſtituta materiæ particula ſpatium diviſibile occupa-
              <lb/>
            ret. </s>
            <s xml:space="preserve">Sunt aliæ quatuor combinationes, ubi plura materiæ </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>