Vitruvius
,
De architectura libri decem
,
1567
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 174
[out of range]
>
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 174
[out of range]
>
page
|<
<
(291)
of 412
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
1
">
<
div
xml:id
="
echoid-div734
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
137
">
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s22041
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
291
"
file
="
514.01.323
"
n
="
323
"
rhead
="
NONVS.
"/>
prebenſain proprijs ſyderum motionibus, ideo non eſt illis concentricorum orbium ratio impertita. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22042
"
xml:space
="
preserve
">Verum st
<
lb
/>
recte ſciamus quibus progreßio, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22043
"
xml:space
="
preserve
">regreſſio detur, dicam debere nos animo du is line is effingere a centro du-
<
lb
/>
ci, ſedalteram in partem orientis, alteram in partem occiduam epicycli terminare, ita quatenus ad ſyderis
<
lb
/>
motum pertinet in epicyclo, quod ſydus arcum ſuperiorem contactui duarum linearum epicycli permeabit,
<
lb
/>
dicetur progredi, quoniam orientem uerſus defertur, ſed in parte inferiori permeando, dicetur regredi, quo-
<
lb
/>
niam in contrariam partem mouendo reuertetur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22044
"
xml:space
="
preserve
">Sed in prædictis contactuum punctis permanendo, moram
<
lb
/>
<
figure
xlink:label
="
fig-514.01.323-01
"
xlink:href
="
fig-514.01.323-01a
"
number
="
132
">
<
description
xml:id
="
echoid-description78
"
xml:space
="
preserve
">b k epicyclus.
<
lb
/>
b. centrum eius.
<
lb
/>
h. uigum.
<
lb
/>
n. Antijugum epicycli.
<
lb
/>
k. punctũ primœ morœ.
<
lb
/>
c. mundi centrum.
<
lb
/>
o. punctũ ſecundæ morœ.
<
lb
/>
h l k. arcus primœ mo
<
lb
/>
rœ.
<
lb
/>
k n o. arcus regreſſus-
<
lb
/>
o b k. arcus directio-
<
lb
/>
nis.</
description
>
<
variables
xml:id
="
echoid-variables90
"
xml:space
="
preserve
">L K A H B N O C</
variables
>
</
figure
>
facere, ac stare dicetur, nam in orientali puncto ex dire-
<
lb
/>
cto regrediens, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22045
"
xml:space
="
preserve
">in puncto occidentali eregrediente di-
<
lb
/>
rectum efficitur; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22046
"
xml:space
="
preserve
">quamuis in Sole, ac Luna bœc contrario
<
lb
/>
modo conſiderantur, quœ ratio circa progreſſus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22047
"
xml:space
="
preserve
">regreſ-
<
lb
/>
ſus ſatisfaceret, ſi ſydus nullum alium motũ haberet, quàm
<
lb
/>
eum, quem babet ab epicycli motu. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22048
"
xml:space
="
preserve
">Sed quoniam dum ſy-
<
lb
/>
dus in epicyclo mouetur, epicyclus etiam ab eccentrico ſer-
<
lb
/>
tur, quoniam apud contactus puncta ſydus licet in mora
<
lb
/>
ſit, quo ad epicycli berſationem, tamen ab eccentrico uer-
<
lb
/>
ſus orientem defertur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22049
"
xml:space
="
preserve
">Ideo neceſſe est ſtationum puncta
<
lb
/>
aliquanto inferiora eſſe punctis his, in quibus contactus fit
<
lb
/>
earum linearum in epicyclo, it a line œ illœ non tangendo, ſed
<
lb
/>
ſecando, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22050
"
xml:space
="
preserve
">diuidendo epicyclion in ſectionibus faciunt sta-
<
lb
/>
tiomon puncta, ideo neceſſe est ea puncta in ea circinatio-
<
lb
/>
nis epicycli parte collocari, ubi mot us ſyderis vegredientis
<
lb
/>
occaſum ab epicyclo fertur, tantundem epicyclus reſtitua-
<
lb
/>
tur a deferente orientem uerſus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22051
"
xml:space
="
preserve
">hoc modo ſydus æqua-
<
lb
/>
libus, ſed contrarijs motionibus delatum, ſtare, ac morari
<
lb
/>
uidetur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22052
"
xml:space
="
preserve
">ideo in puncto orientalis morœ, quœ prima statio
<
lb
/>
nominatur, incipit regredi, nam eo loco motus ſyderis in epicyclo incipit ſuperare motum epicycli in deferente,
<
lb
/>
ſed in puncto morœ occidentalis, quœ ſecunda ſtatio nominatur, ſydus progredi incipit, nam temperatur in epi-
<
lb
/>
cyclo ſyderis motus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22053
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22054
"
xml:space
="
preserve
">hœc ex ſuperioribus exemplis cognita ſunt.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22055
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22056
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Martis</
emph
>
uerò circiter ſexcenteſimo octogeſimo die ſyderum ſpatia peruagando peruenit eò, ex
<
lb
/>
quo initium faciendo curſum fecerat ante: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22057
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22058
"
xml:space
="
preserve
">in quibus ſignis celerius percurrit, cum ſtationem facit,
<
lb
/>
explet dierum numeri rationem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22059
"
xml:space
="
preserve
">Iouis autem placidioribus gradibus ſcandens contra mundi uerſa-
<
lb
/>
tionem, circiter trecentis ſexaginta quinque diebus ſingula ſigna permetitur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22060
"
xml:space
="
preserve
">conſiſtit perannos
<
lb
/>
undecim, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22061
"
xml:space
="
preserve
">dies trecentos ſexaginta tres, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22062
"
xml:space
="
preserve
">redit in id ſignum, in quo ante duodecim annos fuerat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22063
"
xml:space
="
preserve
">Saturni uerò menſibus undertriginta, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22064
"
xml:space
="
preserve
">amplius paucis diebus peruadens per ſigni ſpatium anno nono
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22065
"
xml:space
="
preserve
">uigeſimo, circiter diebus centum & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22066
"
xml:space
="
preserve
">ſexaginta, in quo ante triceſimo fuerat anno, in id reſtituitur; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22067
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
ex eoq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22068
"
xml:space
="
preserve
">quo minus ab extremo diſtat mundo, tanto maiorem circinationem rotæ percurrendo tar-
<
lb
/>
dius uidetur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22069
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s22070
"
xml:space
="
preserve
">Satis aperta est Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22071
"
xml:space
="
preserve
">mens hoc loco, ſed qua ratione (quœ ipſe dixit) nos intelligenda duxerimus, ex ſupe-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.323-02
"
xlink:href
="
note-514.01.323-02a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
rioribus ſpeculationibus innoteſcunt.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22072
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22073
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Hi</
emph
>
, autem qui ſupra Solis iter circinationes peragunt, maxime cum in trigono fuerint, quod is
<
lb
/>
inierit, tum non progrediuntur, ſed regreſſus facientes morantur, donec idem Sol de eo trigono in
<
lb
/>
aliud ſignum tranſitionem fecerit.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22074
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s22075
"
xml:space
="
preserve
">Videtur de aſpectibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22076
"
xml:space
="
preserve
">radijs loqui Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22077
"
xml:space
="
preserve
">deq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22078
"
xml:space
="
preserve
">occultationibus, dum de progreſſibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22079
"
xml:space
="
preserve
">ſtationibus ſermo
<
lb
/>
nem facit, ſuoq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22080
"
xml:space
="
preserve
">modo cauſam reddit, aliorumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22081
"
xml:space
="
preserve
">opiniones confutat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22082
"
xml:space
="
preserve
">Nos ſecundum propoſitam rationem hanc
<
lb
/>
partem abſoluemus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22083
"
xml:space
="
preserve
">quœ de his Aſtronomorum periti iudicarunt, aperiemus, inde ad Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22084
"
xml:space
="
preserve
">accedemus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22085
"
xml:space
="
preserve
">Conſideramus ergo Solem quatuor in locis prœcipuis ab horizonte, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22086
"
xml:space
="
preserve
">meridiano terminatis, ſcilicet in oriente,
<
lb
/>
in meridie, in occidente, in media nocte. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22087
"
xml:space
="
preserve
">cum igitur in oriente eſt Sol, ſi ſydus, uel ſtella in oriente ſuerit, ſta-
<
lb
/>
tum illum uocabimus matutinum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22088
"
xml:space
="
preserve
">Si in meridie meridianum, ſi in occaſu ueſpertinum, ſi ſub terra in orbe
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.323-03
"
xlink:href
="
note-514.01.323-03a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
noctis mediæ intempestum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22089
"
xml:space
="
preserve
">Ita ſyderis aut ſtellæ ſinguli ſitus ex quatuor, modis quaternis ad Solem com-
<
lb
/>
parabitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22090
"
xml:space
="
preserve
">Vnde ſexdecim habitudines Solis ad ſydera, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22091
"
xml:space
="
preserve
">ſtellas eliciemus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22092
"
xml:space
="
preserve
">e quibus meridiana quidem est,
<
lb
/>
ſed non cernitur, effulgens enim Sol lumen eripit, uel obſcurat ſyderum lumen, ideo uera non apparens habi-
<
lb
/>
tudo illa nominatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22093
"
xml:space
="
preserve
">Sed habitudo noctis intempeſtœ eſt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22094
"
xml:space
="
preserve
">ſemper apparet, prœterquã cum in medio cœli ſub
<
lb
/>
terra ſydus uel stella fuerit, nam quoniam nocte ſydus omnis, uel ſtella in horiZonte, uel ſupra terram cerni-
<
lb
/>
tur, ideo & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22095
"
xml:space
="
preserve
">ueram & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22096
"
xml:space
="
preserve
">apparentem fulſionem illam uocabimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22097
"
xml:space
="
preserve
">habitudo tandem matutina & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22098
"
xml:space
="
preserve
">veſpertina ſy-
<
lb
/>
deris ſupra terram, aut in horizonte eſt quidem, ſed non apparet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22099
"
xml:space
="
preserve
">nam Solis radius in Oriente eam eripit, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22100
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
fieri tamen poteſt ut uideatur, ſi Sol infra borizontem tantum fuerit, ut eius lux imbecilla adbuc, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22101
"
xml:space
="
preserve
">parum
<
lb
/>
uigens cedat stellæradio, tunc enim habitudo ſyderis aut prima, aut poſt ortum matutinum, apparens nomi-
<
lb
/>
natur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22102
"
xml:space
="
preserve
">igitur ſtellæ uel ſyderis ortus matutinus primum apparens, dicitur fulſio prima matutina, poſtremo uerò
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.323-04
"
xlink:href
="
note-514.01.323-04a
"
xml:space
="
preserve
">60</
note
>
apparens, poſtrema. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22103
"
xml:space
="
preserve
">ſimili ratione uiſionem & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22104
"
xml:space
="
preserve
">fulſionem primam, uel Postremam verfpertin am dicemus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s22105
"
xml:space
="
preserve
">ali-</
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>