Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
page
|<
<
(273)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
pb
o
="
273
"
file
="
0325
"
n
="
325
"
rhead
="
SUPPLEMENTA. §. II.
"/>
</
div
>
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
head
xml:space
="
preserve
">§. II.</
head
>
<
head
style
="
it
"
xml:space
="
preserve
">De Spatio, & Tempore, ut a nobis
<
lb
/>
cognoſcuntur.</
head
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">18. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">DIximus in ſuperiore Supplemento de ſpatio, ac
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0325-01
"
xlink:href
="
note-0325-01a
"
xml:space
="
preserve
">Nos nec modos
<
lb
/>
exiſtendi loca.
<
lb
/>
les poſſe abſo.
<
lb
/>
lute cognoſce-
<
lb
/>
re, nec abſo-
<
lb
/>
lutas diſtantias,
<
lb
/>
& magnitudi-
<
lb
/>
nes.</
note
>
tempore, ut ſunt in ſe ipſis: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſupereſt, ut illud at-
<
lb
/>
tingam, quod pertinet ad ipſa, ut cognoſcuntur. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Nos nequa-
<
lb
/>
quam immediate cognoſcimus per ſenſus illos exiſtendi modos
<
lb
/>
reales, nec diſcernere poſſumus alios ab aliis. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Sentimus quidem
<
lb
/>
a diſcrimine idearum, quæ per ſenſus excitantur in animo, re-
<
lb
/>
lationem determinatam diſtantiæ, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">poſitionis, quæ e binis qui-
<
lb
/>
buſque localibus exiſtendi modis exoritur, ſed eadem idea oriri
<
lb
/>
poteſt ex innumeris modorum, ſive punctorum realium loci bi-
<
lb
/>
nariis, quæ inducant relationes æqualium diſtantiarum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſimi-
<
lb
/>
lium poſitionum tam inter ſe, quam ad noſtra organa, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ad
<
lb
/>
reliqua circumjacentia corpora. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Nam bina materiæ puncta, quæ
<
lb
/>
alicubi datam habent diſtantiam, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">poſitionem inductam a bi-
<
lb
/>
nis quibuſdam exiſtendi modis, alibi poſſunt per alios binos exi-
<
lb
/>
ſtendi modos habere relationem diſtantiæ æqualis, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">poſitionis
<
lb
/>
ſimilis, diſtantiis nimirum ipſis exiſtentibus parallelis. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Si illa
<
lb
/>
puncta, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">nos, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">omnia circumjacentia corpora mutent loca
<
lb
/>
realia, ita tamen, ut omnes diſtantiæ æquales maneant, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">prio-
<
lb
/>
ribus parallelæ nos eaſdem prorſus habebimus ideas, quin imo
<
lb
/>
eaſdem ideas habebimus; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſi manentibus diſtantiarum magnitudi-
<
lb
/>
nibus, directiones omnes in æquali angulo converterentur, adeo-
<
lb
/>
que æque ad ſe invicem inclinarentur, ac prius. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Et ſi minue-
<
lb
/>
rentur etiam diſtantiæ illæ omnes, manentibus angulis, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ma-
<
lb
/>
nente illarum ratione ad ſe invicem, vires autem ex ea diſtan-
<
lb
/>
tiarum mutatione non mutarentur, rite mutata virium ſcala il-
<
lb
/>
la, nimirum curva illa linea, per cujus ordinatas ipſæ vires ex-
<
lb
/>
primuntur; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">nullam nos in noſtris ideis mutationem haberemus.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">19. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Hinc autem conſequitur illud, ſi totus hic Mundus no-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0325-02
"
xlink:href
="
note-0325-02a
"
xml:space
="
preserve
">Motum com.
<
lb
/>
munem nobis,
<
lb
/>
& Mundo non
<
lb
/>
poſſe a nobis
<
lb
/>
cognoſci, nec
<
lb
/>
ſi ipſe in qua-
<
lb
/>
vis ratione au-
<
lb
/>
geatur, vel mi-
<
lb
/>
nuatur totus.</
note
>
bis conſpicuus motu parallelo promoveatur in plagam quamvis,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſimul in quovis angulo convertatur, nos illum motum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
converſionem ſentire non poſſe. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Sic ſi cubiculi, in quo ſu-
<
lb
/>
mus, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">camporum, ac montium tractus omnis motu aliquo
<
lb
/>
Telluris communi ad ſenſum ſimul convertatur; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">motum ejuſ-
<
lb
/>
modi ſentire non poſſumus: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ideæ enim eædem ad ſenſum exci-
<
lb
/>
tantur in animo. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Fieri autem poſſet, ut totus itidem Mundus
<
lb
/>
nobis conſpicuus in dies contraheretur, vel produceretur, ſcala
<
lb
/>
virium tantundem contracta, vel producta: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quod ſi fieret; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">nul-
<
lb
/>
la in animo noſtro idearum mutatio haberetur, adeoque nullus
<
lb
/>
ejuſmodi mutationis ſenſus.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">20. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Ubi vel objecta externa, vel noſtra organa mutant
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0325-03
"
xlink:href
="
note-0325-03a
"
xml:space
="
preserve
">Mutata poſi-
<
lb
/>
tione noſtra,</
note
>
illos ſuos exiſtendi modos ita, ut prior illa æqualitas, </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>