Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
271 219
272 220
273 221
274 222
275 223
276 224
277 225
278 226
279 227
280 228
281 229
282 230
283 231
284 232
285 233
286 234
287 235
288 236
289 237
290 238
291 239
292 240
293 241
294 242
295 243
296 244
297 245
298 246
299 247
300 248
< >
page |< < (273) of 389 > >|
325273SUPPLEMENTA. §. II.
§. II.
De Spatio, & Tempore, ut a nobis
cognoſcuntur.
18. DIximus in ſuperiore Supplemento de ſpatio, ac
11Nos nec modos
exiſtendi loca.
les poſſe abſo.
lute cognoſce-
re, nec abſo-
lutas diſtantias,
& magnitudi-
nes.
tempore, ut ſunt in ſe ipſis:
ſupereſt, ut illud at-
tingam, quod pertinet ad ipſa, ut cognoſcuntur.
Nos nequa-
quam immediate cognoſcimus per ſenſus illos exiſtendi modos
reales, nec diſcernere poſſumus alios ab aliis.
Sentimus quidem
a diſcrimine idearum, quæ per ſenſus excitantur in animo, re-
lationem determinatam diſtantiæ, &
poſitionis, quæ e binis qui-
buſque localibus exiſtendi modis exoritur, ſed eadem idea oriri
poteſt ex innumeris modorum, ſive punctorum realium loci bi-
nariis, quæ inducant relationes æqualium diſtantiarum, &
ſimi-
lium poſitionum tam inter ſe, quam ad noſtra organa, &
ad
reliqua circumjacentia corpora.
Nam bina materiæ puncta, quæ
alicubi datam habent diſtantiam, &
poſitionem inductam a bi-
nis quibuſdam exiſtendi modis, alibi poſſunt per alios binos exi-
ſtendi modos habere relationem diſtantiæ æqualis, &
poſitionis
ſimilis, diſtantiis nimirum ipſis exiſtentibus parallelis.
Si illa
puncta, &
nos, & omnia circumjacentia corpora mutent loca
realia, ita tamen, ut omnes diſtantiæ æquales maneant, &
prio-
ribus parallelæ nos eaſdem prorſus habebimus ideas, quin imo
eaſdem ideas habebimus;
ſi manentibus diſtantiarum magnitudi-
nibus, directiones omnes in æquali angulo converterentur, adeo-
que æque ad ſe invicem inclinarentur, ac prius.
Et ſi minue-
rentur etiam diſtantiæ illæ omnes, manentibus angulis, &
ma-
nente illarum ratione ad ſe invicem, vires autem ex ea diſtan-
tiarum mutatione non mutarentur, rite mutata virium ſcala il-
la, nimirum curva illa linea, per cujus ordinatas ipſæ vires ex-
primuntur;
nullam nos in noſtris ideis mutationem haberemus.
19. Hinc autem conſequitur illud, ſi totus hic Mundus no-
22Motum com.
munem nobis,
& Mundo non
poſſe a nobis
cognoſci, nec
ſi ipſe in qua-
vis ratione au-
geatur, vel mi-
nuatur totus.
bis conſpicuus motu parallelo promoveatur in plagam quamvis,
&
ſimul in quovis angulo convertatur, nos illum motum, &
converſionem ſentire non poſſe.
Sic ſi cubiculi, in quo ſu-
mus, &
camporum, ac montium tractus omnis motu aliquo
Telluris communi ad ſenſum ſimul convertatur;
motum ejuſ-
modi ſentire non poſſumus:
ideæ enim eædem ad ſenſum exci-
tantur in animo.
Fieri autem poſſet, ut totus itidem Mundus
nobis conſpicuus in dies contraheretur, vel produceretur, ſcala
virium tantundem contracta, vel producta:
quod ſi fieret; nul-
la in animo noſtro idearum mutatio haberetur, adeoque nullus
ejuſmodi mutationis ſenſus.
20. Ubi vel objecta externa, vel noſtra organa mutant
33Mutata poſi-
tione noſtra,
illos ſuos exiſtendi modos ita, ut prior illa æqualitas,

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index