1eſſet, & fraudulenti, vt qui (quantum ad me
attinet ) permitterem tot horas perire ho
minibus in perlegendis tam inutilibus nu
gis. Itaque vt veritati non deſim, pro infini
tis calumniis, quas in me confinxit, ſolùm
quaſis ſit tribus verbis oſtendam. Imperitiſ
ſimus, ſtultus, malus. Quòd imperitiſſimus ſit
oſtenditur, quoniam iam vbicumque artium
præcepta tractat, aut mathematicæ, aut me
dicinæ, vel naturalis Philoſophiæ, ne vel il
larum prima elementa quidem attigiſſe de
prehenditur, ſed ſolùm verſatur in dialecti
cis, primaque Philoſophia, & Grammatica
quadam à ſe confecta. Stultus, qui vbi de
prehendi poſſe certò ſciebat, non tacuerit,
qui nouem annos in calumnia ſola vnius li
bri, nec antiqui, conſumpſerit: quique nouo
omninò exemplo ſingulis chartis quater, aut
quinquies, ſi generali ratione computatio
ineatur, ſe laudet. Malus, qui tot verè in
uenta, lectu iucunda, vſu mortalibus com
moda conetur delere, ſenſum peruertendo
fucis rhetoricis, ſophiſticis argumentis, de
primendo, mentiendo, maledictis, iniuriis
criminationibus, etiam de impietate accu
ſando, cùm tamen ipſe pro his, quæ de ſtruere
nititur, nihil ſubſtituat. Inde etiam ſuborna
uit ſycophantam, qui pro illo de me male
diceret, vt vnus hiſtrio duorum ſcurrarum
perſonas ageret: peſſimo adeò exemplo, vt
ad huius hominis importunitatem nihil ad
di poſſit. Demirórque Gallos, tum magiſtra
tus eum ferre, quanquam de Gallis fatea
tur, tam benè ſe acceptum, quàm miles à ru
ſticis, apud quos hybernat: nec intelligit ſe
illos non damnare, ſed ſuos ſe prodere mo
res. Medicus enim ni omninò peſſimus vir
ſit, omnibus præterquàm apud alios medi
cos, apud quos inuidia laborare conſueuit,
maximè acceptus eſt. Adeò vt nos qui acer
ba natura ſumus, quique inuidia non leui
laborauimus, nihil tamen præter offenſio
nem ex verbis clandeſtinè prolatis, & non
negatis, ſed non oblatis ſpontè honoribus
ab his expertus ſim: cùm aliis autem non
ſolùm omninò ſine iniuria, ſed etiam gratio
ſus vixerim.
attinet ) permitterem tot horas perire ho
minibus in perlegendis tam inutilibus nu
gis. Itaque vt veritati non deſim, pro infini
tis calumniis, quas in me confinxit, ſolùm
quaſis ſit tribus verbis oſtendam. Imperitiſ
ſimus, ſtultus, malus. Quòd imperitiſſimus ſit
oſtenditur, quoniam iam vbicumque artium
præcepta tractat, aut mathematicæ, aut me
dicinæ, vel naturalis Philoſophiæ, ne vel il
larum prima elementa quidem attigiſſe de
prehenditur, ſed ſolùm verſatur in dialecti
cis, primaque Philoſophia, & Grammatica
quadam à ſe confecta. Stultus, qui vbi de
prehendi poſſe certò ſciebat, non tacuerit,
qui nouem annos in calumnia ſola vnius li
bri, nec antiqui, conſumpſerit: quique nouo
omninò exemplo ſingulis chartis quater, aut
quinquies, ſi generali ratione computatio
ineatur, ſe laudet. Malus, qui tot verè in
uenta, lectu iucunda, vſu mortalibus com
moda conetur delere, ſenſum peruertendo
fucis rhetoricis, ſophiſticis argumentis, de
primendo, mentiendo, maledictis, iniuriis
criminationibus, etiam de impietate accu
ſando, cùm tamen ipſe pro his, quæ de ſtruere
nititur, nihil ſubſtituat. Inde etiam ſuborna
uit ſycophantam, qui pro illo de me male
diceret, vt vnus hiſtrio duorum ſcurrarum
perſonas ageret: peſſimo adeò exemplo, vt
ad huius hominis importunitatem nihil ad
di poſſit. Demirórque Gallos, tum magiſtra
tus eum ferre, quanquam de Gallis fatea
tur, tam benè ſe acceptum, quàm miles à ru
ſticis, apud quos hybernat: nec intelligit ſe
illos non damnare, ſed ſuos ſe prodere mo
res. Medicus enim ni omninò peſſimus vir
ſit, omnibus præterquàm apud alios medi
cos, apud quos inuidia laborare conſueuit,
maximè acceptus eſt. Adeò vt nos qui acer
ba natura ſumus, quique inuidia non leui
laborauimus, nihil tamen præter offenſio
nem ex verbis clandeſtinè prolatis, & non
negatis, ſed non oblatis ſpontè honoribus
ab his expertus ſim: cùm aliis autem non
ſolùm omninò ſine iniuria, ſed etiam gratio
ſus vixerim.
At video quid tandem dicturi ſint non
nulli, errauit improbus: ſit licet optimè te
tueris, nulla illi ſupereſt ſpes præmij tanti
laboris, barbarè loquitur, cauſam non ha
buit contradicendi, omnia tibi & plura
quàm velis condonamus: ſed tamen ille te
cum diſputat, te vrget, te interim rhetorem
ex philoſopho agis, nihil ad obiecta reſpon
des? Omitte igitur alia omnia, & tuere tua,
ne videantur mortales à te decepti. Quid
agam, obtemporabone? cùm tanta temporis
iactura? an omninò obdureſcam, atque ſi
lebo? nihil curans famam, nihil autoritatem
conſcriptorum librorum, nihili faciens, quòd
multi tanquam conſtanti exemplo ineptia
rum mearum, etiam librorum aliorum le
ctionem ſint neglecturi? Ita ſumus (vt dici ſo
let ) inter Scyllam & Charybdim. Sed con
donemus aliquid occaſioni, faueamus nobis,
faueamus gloriæ, ſi quà eſt noſtræ, conſula
mus hominum vtilitati, conſuetudini tri
buamus aliquid: ſic agamus vt ſi gloriam
contemnimus, illud tamen effugiamus, ne
videamur totum mortalium genus voluiſſe
decipere, quòd impoſtor hic nobis palàm
adſcribit. Nec exiſtiment noſtræ authorita
ti nimium tribuere rationibus, errare illum
oſtendamus. Sic etiam exemplo in poſterum
conſultum erit, vt ſi quis eis ſimilis quiſ
piam tale auſus fuerit, homines dicere poſ
ſint. Si hic viueret, tu nullus eſſes, neque
adeò te iactares. Vidimus alios, qui multò
maiore conatu idem aggreſſi cum nihil pro
fecerint, etiam vituperationem non leuem
apud homines conſecuti ſunt. Difficile eſt
contra veritatem pugnare ſi ille viueret, vt
olim aduerſus alios modico labore omnia
hæc, quàm ſint falſa oſtenderet. Denique ne
hunc hominem, quamuis nihil ob ſuam im
probitatem mali non meritum, contemnere
videamur, qui tanta ſpe ſcripſit, tantiſque
laboribus, qui vel hoc ipſo dignus eſt, vt &
reſcribas, quòd dignatus eſt, tuum opus di
ligentiſſimè legere, nec ſemel, ſed ſæpius:
&: qui, quamuis iurgiis àgat contra te ( po
tius forſan profeſſorum Grammaticæ con
ſuetudine, vel etiam natura propria, quam
licet furca expellas, inde recurret, quàm li
uore, vel improbitate vlla inductus eſt ) ni
hilominus effecit, quantum per ipſum eſt (vt
vulgò dici ſolet) vt vel viuas dupliciter, & in
tuis, & in ſuis ſcriptis, aut ſaltem in alteris
eorum. Vincat ergo hæc opinio apud me
nunc, quamuis non leui incommodo, ſed il
lud minuemus certa ratione. Primùm abſti
nebimus ab omni iurgio ac contumelia, ne
illum imitemur, ſufficiat ſolùm inuidiæ hu
ius viri admonuiſſe Lectores, qui potius vo
luerit neſcire, quàm neſcierit: quod exem
plum adeò frequens eſt in illo, vt vix vlla
pagina ab hac labe ſit immunis. Abſtinebi
mus & ab his, quæ in ſecunda editione,
quàm iam tot annis antequam librum ederet
videre potuit, emendata & commutata ſunt:
in quem errorem ſcio multos eſſe puerulos,
qui non incidiſſent. Præteribo & ea in qui
bus actionem cum re commutat, vt in quar
ta exercitatione: nam vt eius verbis vtar,
Condenſatio & rarefactio motus ſunt loca
les, igitur denſitas, & raritas ab actione ad
rem. Talia ſunt abſque numero. Cauebo etiam
ne quod ſemel reprehenſum eſt pro exem
plo, vbi in ſimilem lapſum incidat, amplius
reprehendat, nam (vt dixi) doctis & ſtudioſis,
non aliis ſcribo, quibus vnum exemplum
pro omnibus, in quibus eodem lapſu decidit,
ſufficiet, abſtinebo & à defenſione Latini
tatis, cum ipſe barbarè adeò loquatur, vt pu
deat ſcriptoris cauſarum linguæ Latinæ. Ab
hiſtoriis omnibus ſuis, quoniam neque ve
ræ, neque falſæ dici poſſunt, cùm neque ſe
vidiſſe affirmet, neque rationes adducat,
neque à quo acceperit, cauebo etiam ne
in ſimilem errorem ſuo incidam: ſed non
eſt omnino ſimilis. Ille reprehendit, quæ
non intelligit: nos reprehenderemus, quæ
non dicit: neque dicere exiſtimamus, cùm an
ſint vera non doceat. At neque de his conten
demus, quæ ex ſacra pagina oppugnat: tur
pius enim illi eſt in alieno foro litigare, quàm
mihi non reſpondere, Relinquam & ſcom
mata, & ſales ſuos non Æthiopicos ſanè, ſed
ex fimarchia potius. Et quæ contra alios diſ-
nulli, errauit improbus: ſit licet optimè te
tueris, nulla illi ſupereſt ſpes præmij tanti
laboris, barbarè loquitur, cauſam non ha
buit contradicendi, omnia tibi & plura
quàm velis condonamus: ſed tamen ille te
cum diſputat, te vrget, te interim rhetorem
ex philoſopho agis, nihil ad obiecta reſpon
des? Omitte igitur alia omnia, & tuere tua,
ne videantur mortales à te decepti. Quid
agam, obtemporabone? cùm tanta temporis
iactura? an omninò obdureſcam, atque ſi
lebo? nihil curans famam, nihil autoritatem
conſcriptorum librorum, nihili faciens, quòd
multi tanquam conſtanti exemplo ineptia
rum mearum, etiam librorum aliorum le
ctionem ſint neglecturi? Ita ſumus (vt dici ſo
let ) inter Scyllam & Charybdim. Sed con
donemus aliquid occaſioni, faueamus nobis,
faueamus gloriæ, ſi quà eſt noſtræ, conſula
mus hominum vtilitati, conſuetudini tri
buamus aliquid: ſic agamus vt ſi gloriam
contemnimus, illud tamen effugiamus, ne
videamur totum mortalium genus voluiſſe
decipere, quòd impoſtor hic nobis palàm
adſcribit. Nec exiſtiment noſtræ authorita
ti nimium tribuere rationibus, errare illum
oſtendamus. Sic etiam exemplo in poſterum
conſultum erit, vt ſi quis eis ſimilis quiſ
piam tale auſus fuerit, homines dicere poſ
ſint. Si hic viueret, tu nullus eſſes, neque
adeò te iactares. Vidimus alios, qui multò
maiore conatu idem aggreſſi cum nihil pro
fecerint, etiam vituperationem non leuem
apud homines conſecuti ſunt. Difficile eſt
contra veritatem pugnare ſi ille viueret, vt
olim aduerſus alios modico labore omnia
hæc, quàm ſint falſa oſtenderet. Denique ne
hunc hominem, quamuis nihil ob ſuam im
probitatem mali non meritum, contemnere
videamur, qui tanta ſpe ſcripſit, tantiſque
laboribus, qui vel hoc ipſo dignus eſt, vt &
reſcribas, quòd dignatus eſt, tuum opus di
ligentiſſimè legere, nec ſemel, ſed ſæpius:
&: qui, quamuis iurgiis àgat contra te ( po
tius forſan profeſſorum Grammaticæ con
ſuetudine, vel etiam natura propria, quam
licet furca expellas, inde recurret, quàm li
uore, vel improbitate vlla inductus eſt ) ni
hilominus effecit, quantum per ipſum eſt (vt
vulgò dici ſolet) vt vel viuas dupliciter, & in
tuis, & in ſuis ſcriptis, aut ſaltem in alteris
eorum. Vincat ergo hæc opinio apud me
nunc, quamuis non leui incommodo, ſed il
lud minuemus certa ratione. Primùm abſti
nebimus ab omni iurgio ac contumelia, ne
illum imitemur, ſufficiat ſolùm inuidiæ hu
ius viri admonuiſſe Lectores, qui potius vo
luerit neſcire, quàm neſcierit: quod exem
plum adeò frequens eſt in illo, vt vix vlla
pagina ab hac labe ſit immunis. Abſtinebi
mus & ab his, quæ in ſecunda editione,
quàm iam tot annis antequam librum ederet
videre potuit, emendata & commutata ſunt:
in quem errorem ſcio multos eſſe puerulos,
qui non incidiſſent. Præteribo & ea in qui
bus actionem cum re commutat, vt in quar
ta exercitatione: nam vt eius verbis vtar,
Condenſatio & rarefactio motus ſunt loca
les, igitur denſitas, & raritas ab actione ad
rem. Talia ſunt abſque numero. Cauebo etiam
ne quod ſemel reprehenſum eſt pro exem
plo, vbi in ſimilem lapſum incidat, amplius
reprehendat, nam (vt dixi) doctis & ſtudioſis,
non aliis ſcribo, quibus vnum exemplum
pro omnibus, in quibus eodem lapſu decidit,
ſufficiet, abſtinebo & à defenſione Latini
tatis, cum ipſe barbarè adeò loquatur, vt pu
deat ſcriptoris cauſarum linguæ Latinæ. Ab
hiſtoriis omnibus ſuis, quoniam neque ve
ræ, neque falſæ dici poſſunt, cùm neque ſe
vidiſſe affirmet, neque rationes adducat,
neque à quo acceperit, cauebo etiam ne
in ſimilem errorem ſuo incidam: ſed non
eſt omnino ſimilis. Ille reprehendit, quæ
non intelligit: nos reprehenderemus, quæ
non dicit: neque dicere exiſtimamus, cùm an
ſint vera non doceat. At neque de his conten
demus, quæ ex ſacra pagina oppugnat: tur
pius enim illi eſt in alieno foro litigare, quàm
mihi non reſpondere, Relinquam & ſcom
mata, & ſales ſuos non Æthiopicos ſanè, ſed
ex fimarchia potius. Et quæ contra alios diſ-
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib