3327OPTICAE LIBER II.
duntur ſecundum iſtam ordinationem, oportet, ut forma perueniens ad quodlibet punctum ſuper
ficiei glacialis, ſemper extendatur ſuper eandem uerticationem ad idem punctum loci nerui com-
munis, ad quod peruenit forma: ſed tamẽ forma perueniens ad quodlibet punctum ſuperficiei gla-
cialis, peruenit ſemper ad idem punctum ſuperficiei uitrei. Et ſequitur ex hoc, ut ex omnibus duo-
bus punctis conſimilis ſitus in reſpectu duorum oculorum, extendantur duæ formæ ad idem pun-
ctum in neruo communi: & etiam ſequitur ex hoc, ut corpus ſentiens, quod eſt in cõcauo nerui, ſit
aliquantulum diaphanum, ut appareant in eo formæ lucis & coloris. Et etiam ſequitur, ut ſit eius
diaphanitas ſimilis diaphanitati humoris uitrei, ut nõ refringantur formæ apud peruentum earum
ad ultimam ſuperficiem uitrei, uicinantem concauo nerui: quoniam quando diaphanitas duorum
corporum fuerit conſimilis, non refringentur formæ. Et non eſt poſsibile, ut formæ refringantur
apud iſtam ſuperficiem: quoniam iſta ſuperficies eſt ſphærica. Si autem formæ refringerẽtur ab iſta
ſuperficie, non elongarentur ab ea, niſi modicùm, & fierent ſtatim monſtruoſæ. Refractio ergo for-
marum non poteſt eſſe apud iſtam ſuperficiem. Et cum diaphanitas corporis ſentientis, quod eſt in
concauo nerui, non ſit diuerſa à diaphanitate humoris uitrei: non faciet contingere iſta diuerſitas
aliquam diuerſitatem in forma. Et quamuis forma extendatur cum extenſione ſenſus: diaphanitas
tamen corporis ſentientis, quod eſt in concauo nerui, nõ eſt diuerſa à diaphanitate corporis uitrei.
Diaphanitas autem iſta iſtius corporis non eſt, niſi ut extendantur formæ in eo ſecundum uertica-
tiones, quas exigit diaphanitas, & ut recipiat formas lucis & coloris, & ut appareãt in eo: quoniam
corpus non recipit lucem & colorem, neque pertranſeuntin eo formæ lucis & coloris, niſi ſit dia-
phanum, aut fuerit in eo aliquid diaphanitatis. Et nõ apparet lux & color in corpore diaphano, niſi
ſit in eius diaphanitate aliquid ſpiſsitudinis: & propter hoc non eſt glacialis in fine diaphanitatis,
neque in ſine ſpiſsitudinis. Corpus ergo ſentiens, quod eſt in concauo nerui, eſt diaphanum, & in
eo eſt inſuper aliquid ſpiſsitudinis. Forma autem pertranſit in iſto corpore cũ eo, quod eſt in eo de
diaphanitate: & apparent in eo formæ uirtuti ſenſitiuæ cũ eo, quod eſt in eo de ſpiſsitudine. Et ſen-
tiens ultimum non comprehendit formas lucis & coloris, niſi ex formis peruenientibus ad iſtud
corpu apud peruentum earum ad neruum communem: & comprehẽdit lucem ex illuminatione
iſtius corporis, & colorem ex coloratione. Secũdum ergo hunc modum erit peruentus formarum
ad ultimum ſentiens, & comprehenſio ultimi ſentientis quò ad illas.
ficiei glacialis, ſemper extendatur ſuper eandem uerticationem ad idem punctum loci nerui com-
munis, ad quod peruenit forma: ſed tamẽ forma perueniens ad quodlibet punctum ſuperficiei gla-
cialis, peruenit ſemper ad idem punctum ſuperficiei uitrei. Et ſequitur ex hoc, ut ex omnibus duo-
bus punctis conſimilis ſitus in reſpectu duorum oculorum, extendantur duæ formæ ad idem pun-
ctum in neruo communi: & etiam ſequitur ex hoc, ut corpus ſentiens, quod eſt in cõcauo nerui, ſit
aliquantulum diaphanum, ut appareant in eo formæ lucis & coloris. Et etiam ſequitur, ut ſit eius
diaphanitas ſimilis diaphanitati humoris uitrei, ut nõ refringantur formæ apud peruentum earum
ad ultimam ſuperficiem uitrei, uicinantem concauo nerui: quoniam quando diaphanitas duorum
corporum fuerit conſimilis, non refringentur formæ. Et non eſt poſsibile, ut formæ refringantur
apud iſtam ſuperficiem: quoniam iſta ſuperficies eſt ſphærica. Si autem formæ refringerẽtur ab iſta
ſuperficie, non elongarentur ab ea, niſi modicùm, & fierent ſtatim monſtruoſæ. Refractio ergo for-
marum non poteſt eſſe apud iſtam ſuperficiem. Et cum diaphanitas corporis ſentientis, quod eſt in
concauo nerui, non ſit diuerſa à diaphanitate humoris uitrei: non faciet contingere iſta diuerſitas
aliquam diuerſitatem in forma. Et quamuis forma extendatur cum extenſione ſenſus: diaphanitas
tamen corporis ſentientis, quod eſt in concauo nerui, nõ eſt diuerſa à diaphanitate corporis uitrei.
Diaphanitas autem iſta iſtius corporis non eſt, niſi ut extendantur formæ in eo ſecundum uertica-
tiones, quas exigit diaphanitas, & ut recipiat formas lucis & coloris, & ut appareãt in eo: quoniam
corpus non recipit lucem & colorem, neque pertranſeuntin eo formæ lucis & coloris, niſi ſit dia-
phanum, aut fuerit in eo aliquid diaphanitatis. Et nõ apparet lux & color in corpore diaphano, niſi
ſit in eius diaphanitate aliquid ſpiſsitudinis: & propter hoc non eſt glacialis in fine diaphanitatis,
neque in ſine ſpiſsitudinis. Corpus ergo ſentiens, quod eſt in concauo nerui, eſt diaphanum, & in
eo eſt inſuper aliquid ſpiſsitudinis. Forma autem pertranſit in iſto corpore cũ eo, quod eſt in eo de
diaphanitate: & apparent in eo formæ uirtuti ſenſitiuæ cũ eo, quod eſt in eo de ſpiſsitudine. Et ſen-
tiens ultimum non comprehendit formas lucis & coloris, niſi ex formis peruenientibus ad iſtud
corpu apud peruentum earum ad neruum communem: & comprehẽdit lucem ex illuminatione
iſtius corporis, & colorem ex coloratione. Secũdum ergo hunc modum erit peruentus formarum
ad ultimum ſentiens, & comprehenſio ultimi ſentientis quò ad illas.
7. Axis pyramidis opticæ ſol{us} ad perpendiculum eſt cõmuni ſectioni cryſtallinæ & uitreæ
ſphærarum. 24 p 3.
ſphærarum. 24 p 3.
ET poſtquam declaratum eſt, quòd formæ refringãtur apud ſuperficiem uitrei:
dicamus quòd
axis pyramidis radialis nõ poteſt eſſe declinans ſuper iſtam ſuperficiem, neq; poteſt eſſe alia
linea perpendicularis ſuper ipſam. Quoniam ſi axis fuerit declinans ſuper iſtam ſuperficiem,
quando formæ peruenirent ad iſtam ſuperficiem, diuerſificarentur in ordinatione, & mutarentur
ipſarum diſpoſitiones. Formæ autem non poſſunt peruenire in ſuperficiem uitrei ſecundum ſuum
eſſe, niſi fuerit axis pyramidis ſuper iſtam ſuperficiem perpendicularis. Quoniam quãdo uiſus fue-
rit oppoſitus alicui rei uiſæ, & peruenerit axis radialis ſuper iſtam ſuperficiem iſtius rei uiſæ: per-
ueniet forma illius rei uiſæ in ſuperficiem glacialis ordinata ſecundum ordinationem partium ſu-
perſiciei rei uiſæ, & perueniet forma puncti, quod eſt apud extremitatem axis ſuperficiei rei uiſæ,
ad punctum, quod eſt ſuper axem in ſuperficie glacialis [per 18 n 1] & peruenient formæ omnium
punctorum ſuperficiei rei uiſæ, quorũ remotio à puncto, quod eſt apud extremitatẽ axis, eſt æqua-
lis, ad puncta formarum, quæ ſunt in ſuperficie glacialis, quorum remotio à puncto, quod eſt ſuper
axem, æqualis eſt: quoniam omnia puncta peruenientia ad ſuperficiem glacialis, ſunt ſuper lineas
radiales extenſas à centro uiſus ad ſuperficiem uiſus, & axis radialis eſt perpendicularis ſuper ſu-
perficiem glacialis. Omnes ergo ſuperficies planæ exeuntes ab axe, & ſecantes ſuperficiem glacia-
lis, erunt [per 18 p 11] perpendiculares ſuper iſtam ſuperficiem. Et iam declaratum eſt [3 n] quòd
ſuperficies humoris uitrei, aut eſt plana, aut eſt ſphærica, & centrum eius non eſt centrum uiſus. Si
ergo axis radialis eſt declinans ſuper iſtam ſuperficiem, & nõ eſt perpendicularis ſuper ipſam: non
exibit ab axe ſuperficies plana perpendicularis ſuper iſtam ſuperficiẽ, niſi una ſuperficies tantùm,
& omnes ſuperficies reſiduæ exeuntes ab axe erunt declinãtes ſuper ipſam: quoniam hæc eſt pro-
prietas linearũ declinantium ſuper ſuperficies planas & ſphæricas. Imaginemur igitur ſuperficiem
a b c d, exeuntem ab axe a c, & perpendicula-
8[Figure 8]a b d h g e f i c riter ſuper ſuperficiem uitrei f g e extendi: ſe-
cabit ergo ſuperficiem uitrei & ſuperficiẽ gla-
cialis, & ſignabit in eis duas differentias com-
munes: in glaciali quidem b d, in uitreo uerò
e f: & imaginemur ſuper differẽtiam commu-
nem, quæ eſt communis huic ſuperficiei & ſu-
perficiei glacialis, duo puncta b, d: & ſint re-
mota à puncto a, quod eſt ſuper axem, æquali-
ter: & imaginemur duas lineas exeuntes à cen
tro glacialis, quod eſt c, uſq; ad iſta duo pũcta
b, d, & ſint c b, c d. Erũt ergo [per 1 p 11] hę duæ
axis pyramidis radialis nõ poteſt eſſe declinans ſuper iſtam ſuperficiem, neq; poteſt eſſe alia
linea perpendicularis ſuper ipſam. Quoniam ſi axis fuerit declinans ſuper iſtam ſuperficiem,
quando formæ peruenirent ad iſtam ſuperficiem, diuerſificarentur in ordinatione, & mutarentur
ipſarum diſpoſitiones. Formæ autem non poſſunt peruenire in ſuperficiem uitrei ſecundum ſuum
eſſe, niſi fuerit axis pyramidis ſuper iſtam ſuperficiem perpendicularis. Quoniam quãdo uiſus fue-
rit oppoſitus alicui rei uiſæ, & peruenerit axis radialis ſuper iſtam ſuperficiem iſtius rei uiſæ: per-
ueniet forma illius rei uiſæ in ſuperficiem glacialis ordinata ſecundum ordinationem partium ſu-
perſiciei rei uiſæ, & perueniet forma puncti, quod eſt apud extremitatem axis ſuperficiei rei uiſæ,
ad punctum, quod eſt ſuper axem in ſuperficie glacialis [per 18 n 1] & peruenient formæ omnium
punctorum ſuperficiei rei uiſæ, quorũ remotio à puncto, quod eſt apud extremitatẽ axis, eſt æqua-
lis, ad puncta formarum, quæ ſunt in ſuperficie glacialis, quorum remotio à puncto, quod eſt ſuper
axem, æqualis eſt: quoniam omnia puncta peruenientia ad ſuperficiem glacialis, ſunt ſuper lineas
radiales extenſas à centro uiſus ad ſuperficiem uiſus, & axis radialis eſt perpendicularis ſuper ſu-
perficiem glacialis. Omnes ergo ſuperficies planæ exeuntes ab axe, & ſecantes ſuperficiem glacia-
lis, erunt [per 18 p 11] perpendiculares ſuper iſtam ſuperficiem. Et iam declaratum eſt [3 n] quòd
ſuperficies humoris uitrei, aut eſt plana, aut eſt ſphærica, & centrum eius non eſt centrum uiſus. Si
ergo axis radialis eſt declinans ſuper iſtam ſuperficiem, & nõ eſt perpendicularis ſuper ipſam: non
exibit ab axe ſuperficies plana perpendicularis ſuper iſtam ſuperficiẽ, niſi una ſuperficies tantùm,
& omnes ſuperficies reſiduæ exeuntes ab axe erunt declinãtes ſuper ipſam: quoniam hæc eſt pro-
prietas linearũ declinantium ſuper ſuperficies planas & ſphæricas. Imaginemur igitur ſuperficiem
a b c d, exeuntem ab axe a c, & perpendicula-
8[Figure 8]a b d h g e f i c riter ſuper ſuperficiem uitrei f g e extendi: ſe-
cabit ergo ſuperficiem uitrei & ſuperficiẽ gla-
cialis, & ſignabit in eis duas differentias com-
munes: in glaciali quidem b d, in uitreo uerò
e f: & imaginemur ſuper differẽtiam commu-
nem, quæ eſt communis huic ſuperficiei & ſu-
perficiei glacialis, duo puncta b, d: & ſint re-
mota à puncto a, quod eſt ſuper axem, æquali-
ter: & imaginemur duas lineas exeuntes à cen
tro glacialis, quod eſt c, uſq; ad iſta duo pũcta
b, d, & ſint c b, c d. Erũt ergo [per 1 p 11] hę duæ
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib