Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001205
">
<
pb
pagenum
="
384
"
xlink:href
="
016/01/033.jpg
"/>
rum, quæ leui excipiuntur igne facilè perdiſ
<
lb
/>
ces. </
s
>
<
s
id
="
s.001206
">Nam quæ vehementi igne indigent, om
<
lb
/>
nes ſiccant vehementer, plerunque etiam
<
lb
/>
excalefaciunt.
<
arrow.to.target
n
="
marg121
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.001207
">
<
margin.target
id
="
marg121
"/>
An ſit poſſi
<
lb
/>
bile facere
<
lb
/>
aquam quæ
<
lb
/>
in multa ſe
<
lb
/>
cula vitam
<
lb
/>
proroget.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001208
">Ergo hîc rurſus dubitatio alia oritur, an
<
lb
/>
aquam liceat facere temperatam, quam
<
lb
/>
quintam vocant eſſentiam? </
s
>
<
s
id
="
s.001209
">Erit autem hæc
<
lb
/>
( vt docebo
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
æther, id eſt, ſubſtantia te
<
lb
/>
nuiſſima mobilis, & quæ motu calorem
<
lb
/>
temperatum retinet, & tamen plurimum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001210
">Hæc igitur vires omnes conſeruare poteſt,
<
lb
/>
& vitam producere. </
s
>
<
s
id
="
s.001211
">Nam cum tenuiſſima
<
lb
/>
ſit, miſcet ſe humido primo, penetrans ſo
<
lb
/>
lida, ac excrementa ſeparat, quæ in illo
<
lb
/>
continentur. </
s
>
<
s
id
="
s.001212
">Qui verò calidi plurimum ha
<
lb
/>
bet, eiicit impurum quicquid eſt, natura
<
lb
/>
lémque ob id calorem inſtaurat. </
s
>
<
s
id
="
s.001213
">Nihil enim
<
lb
/>
aliud eſt ſenectus, quam naturalis caloris
<
lb
/>
imminutio: imminuitur verò, quia motus
<
lb
/>
prohibetur, vt de igne dixi: ſimilis eſt enim
<
lb
/>
huius ad illum ratio. </
s
>
<
s
id
="
s.001214
">Motus verò prohibe
<
lb
/>
tur ob terræ ſubſtantiæ abundantiam: quo
<
lb
/>
niam ſola terra plurimam habet materiam,
<
lb
/>
& motu omninò caret. </
s
>
<
s
id
="
s.001215
">Ergo aqua illa calo
<
lb
/>
re cùm ſit temperato, nec cor vexabit, nec
<
lb
/>
iecori infeſta erit. </
s
>
<
s
id
="
s.001216
">Itaque ſola hæc, iſta quæ
<
lb
/>
diximus præſtare poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001217
">Referunt in Bonic
<
lb
/>
ca inſula, quæ ab Hiſpaniola orbis noui M.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001218
">C C. paſſuum millibus diſtat, fontem in
<
lb
/>
vertice montis eſſe qui ſenes reſtituat, non
<
lb
/>
tamen canos mutet, nec tollat iam contra
<
lb
/>
ctas rugas. </
s
>
<
s
id
="
s.001219
">Cuius rei præter perſeuerantem
<
lb
/>
famam, locuples teſtis Petrus Martyr An
<
lb
/>
gerius Mediolanenſis, à ſecretis Regis olim
<
lb
/>
Hiſpaniarum, in ſuis decadibus orbis nuper
<
lb
/>
inuenti. </
s
>
<
s
id
="
s.001220
">Sed Ouiedus conſtanter negat. </
s
>
<
s
id
="
s.001221
">Nos
<
lb
/>
eſſe poſſe non dubitamus, eſſe haud fatemur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001222
">Tum minus id credendum, quòd breui, &
<
lb
/>
paucis diebus id fieri dicunt. </
s
>
<
s
id
="
s.001223
">At homo an
<
lb
/>
norum multitudine ſeneſcit, non igitur iu
<
lb
/>
ueneſcere poteſt, niſi annorum ſpatio:
<
lb
/>
quamobrem id tentare atque experiri diffi
<
lb
/>
cillimum. </
s
>
<
s
id
="
s.001224
">In ac̈re bono, aqua optima eſſe
<
lb
/>
debet: aër autem optimus (vt dixi) in mon
<
lb
/>
tium iugis: ibi autem incommoda multa
<
lb
/>
hominibus, quare paucis vſu euenit vt à
<
lb
/>
natura auxilium hoc aſſequantur. </
s
>
<
s
id
="
s.001225
">Ergo vt
<
lb
/>
ad rem reuertar, ne tam longè petatur, cùm
<
lb
/>
ardens aqua diuturno circulationis motu te
<
lb
/>
nuitatem retinens, caliditatem, acumén
<
lb
/>
que ſaporis ác odoris exuerit, æther eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001226
">At
<
lb
/>
tamen primùm fragrat. </
s
>
<
s
id
="
s.001227
">Eſt enim nil aliud
<
lb
/>
odor frangans, quam acutus, cum modera
<
lb
/>
tus extiterit. </
s
>
<
s
id
="
s.001228
">Indicio eſt, quòd piper non
<
lb
/>
fragrat, nec zingiber, quia immodicè ſint
<
lb
/>
acuta, parua tamen quantitas benè olet. </
s
>
<
s
id
="
s.001229
">At
<
lb
/>
quæ bene olent contraria ratione, cinamo
<
lb
/>
mum, amomum, crocus, garyophyli, li
<
lb
/>
lia, moſchus; moderatè acuta ſunt: & ſi
<
lb
/>
plurimum ex his naribus ſuppoſueris, vt
<
lb
/>
piper, cerebrum feriunt, nec bene olere
<
lb
/>
videntur. </
s
>
<
s
id
="
s.001230
">Allia & cepæ, quòd humorem
<
lb
/>
habeant putredinis haud expertem, etſi acu
<
lb
/>
ta ſint, tamen etiam quia moderata non
<
lb
/>
ſunt, fœtent. </
s
>
<
s
id
="
s.001231
">Igitur ardentem aquam, ſi
<
lb
/>
ad temperamentum redierit, tenuitate re
<
lb
/>
tenta neceſſe eſt fragrantem fieri: & ſi fra
<
lb
/>
grans fiat, neceſſe eſt viciſſim in æthera
<
lb
/>
eſſe conuerſam. </
s
>
<
s
id
="
s.001232
">Fit & quæ iuuentutem in
<
lb
/>
ſtauret aqua cum tyri carne, fit & cum hel
<
lb
/>
leboro, qualem apud patrem meum vidi:
<
lb
/>
ſed hæ diuexant corpora, & iuuentutis ima
<
lb
/>
ginem fucatam redimunt, non præſtant iu
<
lb
/>
uentutem. </
s
>
<
s
id
="
s.001233
">Æther verò veram præſtat, cùm
<
lb
/>
eam retineat diu quam habent, & exornet.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001234
">Sed nunquid ſemper? </
s
>
<
s
id
="
s.001235
">Non, ſed cùm non fue
<
lb
/>
rit prohibens: prohibens autem materia
<
lb
/>
multa. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001236
">Rurſus ne igne, qui calidiſſimus eſt, te
<
arrow.to.target
n
="
marg122
"/>
<
lb
/>
nuior æther? </
s
>
<
s
id
="
s.001237
">Certè ſic, nam cœlo conti
<
lb
/>
guus, ideóque leuiſſimus: impreſſam enim
<
lb
/>
ab aſtris caliditatem circulatione modera
<
lb
/>
tur tenuitate retenta? </
s
>
<
s
id
="
s.001238
">atque eodem modo
<
lb
/>
hæc aqua calore ignis ad ſummam redacta
<
lb
/>
tenuitatem, motu ipſo refrigeratur, ac tem
<
lb
/>
periem acquirit. </
s
>
<
s
id
="
s.001239
">Itaque & hæc, & æther,
<
lb
/>
medium quaſi ſunt inter mortalia, immor
<
lb
/>
taliáque. </
s
>
<
s
id
="
s.001240
">Locum enim cùm habeat ac tem
<
lb
/>
periem, tum ſubſtantiam cœlo proximam,
<
lb
/>
corrumpi nequit. </
s
>
<
s
id
="
s.001241
">Dum verò infrà impelli
<
lb
/>
tur, refrigeratur, atque ſic poſt multa ſecu
<
lb
/>
la corrumpitur. </
s
>
<
s
id
="
s.001242
">Itaque medium eſt quaſi
<
lb
/>
mortalis, ac immortalis, cuius generis Stoi
<
lb
/>
ci animam humanam eſſe credunt. </
s
>
<
s
id
="
s.001243
">Sed quòd
<
lb
/>
hîc ex ardente aqua æther elaboratur, cùm
<
lb
/>
à calore attenuetur, à motu non cogatur,
<
lb
/>
non parum tenuius euadit. </
s
>
<
s
id
="
s.001244
">Itaque ſimili ra
<
lb
/>
tione vtrunque afficitur. </
s
>
<
s
id
="
s.001245
">Sic verò quæcun
<
lb
/>
que calore ignis permutantur, euidentem ca
<
lb
/>
liditatem & ſiccitatem acquirunt: vt calx
<
lb
/>
& cinis. </
s
>
<
s
id
="
s.001246
">Sed differunt, quia in calce calor
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg123
"/>
<
lb
/>
non finitur, in cinere iam exhauſtus fermè
<
lb
/>
totus eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001247
">Ob id qui eſcharotica componunt
<
lb
/>
ex calce & cinere medicamenta, à calce præ
<
lb
/>
cipuè caliditatem quærunt, à cinere ſiccita
<
lb
/>
tem. </
s
>
<
s
id
="
s.001248
">Sic qui aquam qua metalla ſeparantur,
<
lb
/>
educunt. </
s
>
<
s
id
="
s.001249
">Fit autem hoc modo: Halinitri
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg124
"/>
<
lb
/>
partem vnam, liquidi aluminis, quod ro
<
lb
/>
chæ vocant, partes tres, arenæ mediam,
<
lb
/>
ſiccata diligenter, & purgata igne diſtillan
<
lb
/>
tur vitreis vaſis. </
s
>
<
s
id
="
s.001250
">Colligitur autem ſeorſum
<
lb
/>
quod priùs effluit, cùm crocea demum vi
<
lb
/>
detur vaſis facies: actis ignibus alia ſucce
<
lb
/>
dit, quæ priore excipitur plerunque: & ta
<
lb
/>
men ſi aquam fontis excipias, adhuc adeò
<
lb
/>
acris eſt, vt nihilominus argentum diſſol
<
lb
/>
uat, & ipſum ab auro ſeparet. </
s
>
<
s
id
="
s.001251
">Separatur
<
lb
/>
autem ſic: Aqua extractæ partem modicam
<
lb
/>
accipe, cui argenti puriſſimi pondus oboli,
<
lb
/>
id eſt, XII. granorum impone, ac impoſi
<
lb
/>
tam cineribus tamdiu permitte, donec diſ
<
lb
/>
ſoluatur argentum. </
s
>
<
s
id
="
s.001252
">Hæc purgamenta calci
<
lb
/>
tenui ſimilia in imum vaſis demittet, qui
<
lb
/>
bus ſublatis quod reliquum eſt aquæ purio
<
lb
/>
ris, toti aquæ à qua iam detraxeras addes,
<
lb
/>
quæ ſimili exemplo & ipſa purgamenta illis
<
lb
/>
ſimilia in imum demittet, quibus ſublatis
<
lb
/>
a quam totam puriſſimam, ac magis habe
<
lb
/>
bis ad argentum ac cætera metalla, præter
<
lb
/>
aurum, diſſoluendum efficacem. </
s
>
<
s
id
="
s.001253
">Cùm verò
<
lb
/>
facilè euaneſcat, vaſe vitreo diligenter oc
<
lb
/>
cluſa tenetur. </
s
>
<
s
id
="
s.001254
">Vires autem æſtimanti quan
<
lb
/>
tas habeat, quæ excepta ( vt dixi ) aqua pu
<
lb
/>
tei, etiam ſine igne in horis 24. argentum
<
lb
/>
in aquam redigat, modico autem cinerum
<
lb
/>
calore in duabus aut tribus horis, non eſt
<
lb
/>
qui miram vim vaporibus illis extremis, ac
<
lb
/>
aquæ in quam vertuntur, imò incredibi
<
lb
/>
lem non tribuat. </
s
>
<
s
id
="
s.001255
">Eiuſdem generis eſt, quæ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg125
"/>
<
lb
/>
fit ſalibus ammoniaco, nitróque, tum cal-</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>