Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
13
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg127
"/>
<
lb
/>
approbantes putant ſpectari ab Auerroë motionem ab arte factam; tum verò eſt effectio quæ
<
lb
/>
dam
<
expan
abbr
="
eaq́
">eaque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ratione magis eſt affinis efficientis quàm formę;
<
expan
abbr
="
ideoq́
">ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ab efficiente nuncupationem
<
lb
/>
ſumit. </
s
>
<
s
>atqui generatio quę eſt opus naturæ, eſt affectio & paſsio, quæ noteſcit ex termino ad
<
expan
abbr
="
quẽ
">quem</
expan
>
<
lb
/>
i. </
s
>
<
s
>quo motio finitur. </
s
>
<
s
>Veruntamen quia tam in arte quàm in natura idem re ſunt,
<
expan
abbr
="
rationeq́
">rationeque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ſola
<
lb
/>
actio & paſsio diſiunguntur; ex hoc efficitur, vt nullum nominationis diſcrimen intercedere de
<
lb
/>
beat inter motus naturales & eos qui fiunt ab arte. </
s
>
<
s
>Obſeruant alij formas artis à formis natu
<
lb
/>
ræ diſcrepare, quòd in artis materia nulla poteſtas eſt formæ efficiendæ, neque perfecta, neque
<
lb
/>
imperfecta: formis verò naturalibus poteſtates in materia ſupponitur. </
s
>
<
s
>Idcirco quoniam forma
<
lb
/>
artis tota naſcitur ab externo, & proinde motus eius naturalis forma non item, ob
<
expan
abbr
="
eamq́
">eamque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>rem ne
<
lb
/>
que generatio forma artis eſt magis è genere efficientis: contrà verò forma naturalis ex genere
<
lb
/>
finis. </
s
>
<
s
>proptereà motio quæ fit ab arte, nuncupatur ab efficiente, à fine verò motio naturalis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Et ſanè proximè accedit ad verum hæc explicatio. </
s
>
<
s
>niſi quòd genus videtur acceptum fuiſſe li
<
lb
/>
centius. </
s
>
<
s
>Neque enim mouens & motus in genere conueniunt, vt dictum eſt. </
s
>
<
s
>Et eſſentia motus
<
lb
/>
magis termino ad quem, quàm efficiente completur, vt aliàs oſtendemus. </
s
>
<
s
>Alij nectunt alias
<
lb
/>
cauſſas, atque illas quidem ſatis iuſtas, quia ſcilicet efficiens naturale conuenit in nomine cum re
<
lb
/>
facienda, artifex verò minimè. </
s
>
<
s
>hinc fit, vt nomen motus in arte diuerſum queat accipi à nomine
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg128
"/>
<
lb
/>
finis, in natura non item. </
s
>
<
s
>Verum monſtrat id licere tantummodo, non tamen docet, cur non
<
lb
/>
accipiatur à fine: quando etiam motus illius eſſentia fine completur. </
s
>
<
s
>debuit enim ſic efficere no
<
lb
/>
menclator; vt cùm ſuccurreret finis, vnde nominatio ſumeretur in arte, imitando naturam, à fine
<
lb
/>
pariter motum nuncuparet. </
s
>
<
s
>Poſtrema cauſſa, quia mouens in arte conſpicuum eſt ſingulare &
<
lb
/>
ſenſile: naturale autem ſubſtantia quæ inſenſilis eſt. </
s
>
<
s
>illud eſt notum; hoc ignotum: à notiore
<
lb
/>
verò nominatio ſumitur. </
s
>
<
s
>At qui hæc profitetur, non videt etiam formam, à qua nuncupatur mo
<
lb
/>
tus, eſſe
<
expan
abbr
="
ſubſtantiã
">ſubſtantiam</
expan
>
;
<
expan
abbr
="
ideoq́
">ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>inſenſilem eſſe & ignotam, vt ergo ab efficiente ignoto non erat acci
<
lb
/>
pienda nuncupatio: ſic neque à fine, quòd eſſet ignotus. </
s
>
<
s
>Neque perſpicit is, qui hæc dicit, eo
<
lb
/>
dem modo eſſe ſingulare & ſenſile efficiens in natura ſicut in arte. </
s
>
<
s
>Prætereà, ſi hæc cum Auer
<
lb
/>
roë dicuntur; niſi turpem repugnantiam inter eius ſententias, quod iſti nefas arbitrantur, incul
<
lb
/>
care velint, ea legant quæ idem auctor ſcripſit,
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
vbi reſtatur ſe cauſſam hanc in phyſicis expli
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg129
"/>
<
lb
/>
caſſe, talem eſſe docet; quaſi ſit eadem quam modo tractamus. </
s
>
<
s
>“quòd permutatio eſt ge
<
lb
/>
nus rei, ad quam permutatur virtus: & hæc eſt contrarium pluſquam genus rei ad quam permu
<
lb
/>
tatur. </
s
>
<
s
>virtus
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
in eis eſt manifeſta magis, quàm in ea, à qua fit permutatio.” Modò videant iſti,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg130
"/>
<
lb
/>
num hęc congruant cum iis, quæ narrantur è 2. Phyſ. tùm etiam cum cauſsis ante allatis. </
s
>
<
s
>Equi
<
lb
/>
dem, vt fateor in his verbis, aut nullam contineri ſententiam, aut eam maximè latêre; vt etiam cer
<
lb
/>
tò credo nihil hęc conuenire cum iis, quæ ſcribuntur 2. Phyſ. ſic opinor vera ſenſiſſe Auerroem
<
lb
/>
& tralatorum culpa loca hæc fuiſſe conſpurcata;
<
expan
abbr
="
faxitq́
">faxitque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>Deus, ne alia permulta in tam graui ſcri
<
lb
/>
ptore ſint hiſce conſimilia, ne tantam iacturam philoſophi facerent. </
s
>
<
s
>hæc certè talia ſunt, vt nullus
<
lb
/>
fortè ſenſus ex eius verbis elici valeat. </
s
>
<
s
>Cùm igitur ij, quos ego viderim, nihil afferant quo ſatis
<
lb
/>
commodè tueantur Auerroëm; nec eius ſententiam fortè aſſequantur; audeo quoque dicere,
<
lb
/>
neque liceat vllam colligere; auguremur hîc nos; & ſimul cauſſam diſcriminis illius denomina
<
lb
/>
tionum certiorem conemur afferre; & cum verbis Auerrois componere ſtudeamus. </
s
>
<
s
>Mihi au
<
lb
/>
tem videtur eiuſmodi varietatis cauſſam ex Philopono colligi poſſe quæ nititur duobus funda
<
lb
/>
mentis; & primo quidem. </
s
>
<
s
>Artificem non facere ſibi ſimile, quemadmodum facit natura.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Quamobrem finis & efficiens idem nomen non habent in arte, ſicut habent in natura. </
s
>
<
s
>Deinde
<
lb
/>
verò. </
s
>
<
s
>In arte efficiens apparêre, & eſſe conſpicuum; finem verò non extare. </
s
>
<
s
>quod euenire puto
<
lb
/>
in medicina; cum ſit ex eo genere artium, quę coniectura vtuntur, in quarum poteſtate finis non
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg131
"/>
<
lb
/>
eſt poſitus, & ſæpe fallit (loquor nunc de fine motionis, non autem de propoſito, quod eſt in
<
lb
/>
mente artificis: etenim hic ſemper obiicitur; & initium eſt vniuerſarum actionum, nec fallit vn
<
lb
/>
quam.) Ex his efficitur, vt nomen motionis in arte poſsit ſumi diuerſum à nomine finis, &
<
expan
abbr
="
idẽ
">idem</
expan
>
<
lb
/>
ab efficiente tanquam noto deduci. </
s
>
<
s
>Fortè igitur hęc, vt Gręcorum fuit expreſſor Auerroës, ſi
<
lb
/>
gnificare volebat, quæ nos locum lapſus aliis iudicantes, audacius. </
s
>
<
s
>nunc veritatis ergo immuta
<
lb
/>
uimus. </
s
>
<
s
>Nam quod dicitur, permutationem eſſe genus rei, ad quam virtus permutatur, genus
<
lb
/>
exponimus, quòd habeat cognationem, ac virtutem
<
foreign
lang
="
grc
">δύναμιν</
foreign
>
.i. poteſtatem materiæ ſignificari di
<
lb
/>
cimus: cognationem verò dicimus eſſe permutationis cum forma, ad quam materia tendit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Cùm ſubiicitur. </
s
>
<
s
>Virtus eſt contrarium magis quàm genus rei, ad quam virtus permutatur. </
s
>
<
s
>Vir
<
lb
/>
tutem hîc eodem nomine
<
foreign
lang
="
grc
">δύναμιν</
foreign
>
intelligo facultatem efficiendi,
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quam ſtatuo magis contra
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg132
"/>
<
lb
/>
rium, hoc eſt, diuerſum, quam genus rei, ad quam virtus, quę eſt materia, permutatur .i. </
s
>
<
s
>quam for
<
lb
/>
ma & finis; vbi noto diſcrimen inter finem & formam in arte, de quo dictum eſt ſupra, & hanc
<
lb
/>
virtutem notiorem eſſe fateor, quàm eam, in quam fit permutatio, quæ eſt finis. </
s
>
<
s
>Sic paucis voci
<
lb
/>
bus immutatis colligo ſenſum è verbis Auerrois, quem item
<
expan
abbr
="
cõtineri
">contineri</
expan
>
arbitror in 2. Phyſ. & quod
<
lb
/>
dicitur tanquam per diſiunctionem prolatum, aut famoſum, atque exponitur, quia ſic videatur; </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>