Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Page concordance

< >
Scan Original
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N1194D" level="2" n="2" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N130F7" level="3" n="4" type="chapter" type-free="capitulum">
              <pb chead="Prime partis" file="0033" n="33"/>
              <p xml:id="N13206">
                <s xml:id="N13207" xml:space="preserve">Tertia ſuppoſitio. </s>
                <s xml:id="N1320A" xml:space="preserve">Oēs proportiões
                  <lb/>
                ſūt eq̈les quarū denoīationes ſunt eq̈les et illa ma­
                  <lb/>
                ior cuiꝰ denoīatio ē maior: et illa mīor: cuiꝰ denoīa­
                  <lb/>
                tio mīor. </s>
                <s xml:id="N13213" xml:space="preserve">Illa autem denoīatio dicitur maior / que
                  <lb/>
                ſumitur a maiori numero cū fractione vel ſine: vel
                  <lb/>
                ab vnitate cū maiori fractione.
                  <note position="left" xlink:href="note-0033-01a" xlink:label="note-0033-01" xml:id="N1323F" xml:space="preserve">Ior. ſcḋo
                    <lb/>
                  ele.</note>
                </s>
                <s xml:id="N1321F" xml:space="preserve">Hec nõ demõſtra-
                  <lb/>
                tur / q2 diffinitio eſt / et a iordauo petitur in princi-
                  <lb/>
                pio ſecūdi elemētoꝝ. </s>
                <s xml:id="N13226" xml:space="preserve">Exemplū / vt ꝓportio que eſt
                  <lb/>
                8. ad .4. eſt equalis ꝓportioni que eſt .2. ad .1. quia
                  <lb/>
                vtra illarū denominatur dupla. </s>
                <s xml:id="N1322D" xml:space="preserve">Sexquialtera
                  <lb/>
                autē maior eſt ſexquitertia: q2 denominatio eius
                  <lb/>
                maior eſt: denominatur em̄ ab vnitate cū medieta­
                  <lb/>
                te: altera vero ab vnitate cum tertia. </s>
                <s xml:id="N13236" xml:space="preserve">Modo plus
                  <lb/>
                eſt vnitas cū medietate quã cū tertia.</s>
              </p>
              <p xml:id="N13247">
                <s xml:id="N13248" xml:space="preserve">Quarta ſuppoſitio. </s>
                <s xml:id="N1324B" xml:space="preserve">Omne totum ex
                  <lb/>
                quantolibet minori eo cõponitur: et diſtribuat ly
                  <lb/>
                quãtolibet pro generibus ſingnloꝝ. </s>
                <s xml:id="N13252" xml:space="preserve">Probat̄̄ hec
                  <lb/>
                ſuppoſitio / q2 quãtūlibet minus aliquo maiori eo
                  <lb/>
                eſt pars illius: ergo ex quãtolibet tali cõponitur.
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N1325A" xml:space="preserve">Probatur antecedens / q2 capto vno pedali: quã-
                  <lb/>
                talibet mīor quãtitas pedali eſt ꝑs eiꝰ / vt ptꝫ ex ſe.</s>
              </p>
              <p xml:id="N1325F">
                <s xml:id="N13260" xml:space="preserve">Quinta ſuppoſitio. </s>
                <s xml:id="N13263" xml:space="preserve">Omne cõpoſitū
                  <lb/>
                ex duobus equalibus adequate: eſt preciſe duplū
                  <lb/>
                ad vtrū illoꝝ: et omne cõpoſitū ex tribus equali-
                  <lb/>
                bus adequate eſt triplum ad quodlibet illoꝝ: et ex
                  <lb/>
                quattuor quadruplū: et ex quin quintuplum .etc̈.
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N1326F" xml:space="preserve">Patet hec ſuppoſitio ex diffinitione dupli, tripli
                  <lb/>
                quadrupli, et ſic ſine termino.</s>
              </p>
              <p xml:id="N13274">
                <s xml:id="N13275" xml:space="preserve">Sexta ſuppoſitio. </s>
                <s xml:id="N13278" xml:space="preserve">Omne cõpoſituꝫ
                  <lb/>
                ex duobus inequalibus eſt maius quã duplum ad
                  <lb/>
                minꝰ illoꝝ: et minus quã duplū ad maius illoꝝ: et
                  <lb/>
                ſi cõponatur ex tribus inequalibus: eſt maius quã
                  <lb/>
                triplū ad minimū illoꝝ: et minꝰ quã triplū ad ma-
                  <lb/>
                ximū: et ſi ex quattuor eſt maius quã quadruplum
                  <lb/>
                ad minimū illoꝝ: et minus quã quadruplū ad ma­
                  <lb/>
                ximū: et ſic conſequēter: ſi cõponatur ex quin, ex
                  <lb/>
                ſex .etc̈. </s>
                <s xml:id="N1328B" xml:space="preserve">Probatur prima pars: q2 illud cõpoſitum
                  <lb/>
                continet minus illorū duorū bis: et aliquid vltra:
                  <lb/>
                ergo eſt maius quã duplū ad illud. </s>
                <s xml:id="N13292" xml:space="preserve">Cõſequētia eſt
                  <lb/>
                nota: et antecedens ꝓbatur: q2 ſi ↄ̨tineret minꝰ bis
                  <lb/>
                adequate iam illud eſſet ſua medietas: et per con-
                  <lb/>
                ſequens reſiduū etiã eſſet medietas: et ſic illa duo
                  <lb/>
                eſſent equalia / quod eſt contra hypotheſim. </s>
                <s xml:id="N1329D" xml:space="preserve">Alia
                  <lb/>
                pars huius partis ſimiliter ꝓbatur / q2 ſi eſſet du-
                  <lb/>
                plū ad maius illoꝝ / iã illud eſſet ſua medietas / qḋ
                  <lb/>
                modo eſt īpugnatū. </s>
                <s xml:id="N132A6" xml:space="preserve">Secūda pars probatur / quia
                  <lb/>
                illud cõpoſitū continet minimū illoꝝ triū ter et a-
                  <lb/>
                liquid vltra: ergo eſt pluſquã triplū ad illud. </s>
                <s xml:id="N132AD" xml:space="preserve">Con­
                  <lb/>
                ſequētia patet et antecedens ꝓbatur / q2 ſi cõtineret
                  <lb/>
                eū ter adequate iã illud eſſet vna tertia eius / vt ptꝫ
                  <lb/>
                ex ſe et ꝑ cõſequēs alie due partes eſſent due tertie /
                  <lb/>
                et ſic aggregatū ex eis eſſet dupluꝫ ad illud mini-
                  <lb/>
                mū: ſed hoc eſt falſum: q2 alterū illoꝝ duoꝝ eſt ma­
                  <lb/>
                ius iſto minimo: et aliud equale vel maius / vt con-
                  <lb/>
                ſtat: igitur aggregatū ex iſtis duobꝰ eſt maiꝰ quã
                  <lb/>
                duplū ad illud minimū. </s>
                <s xml:id="N132C0" xml:space="preserve">Alia pars huius partis
                  <lb/>
                ꝓbatur / q2 maximū illoꝝ triū eſt maius quã tertia /
                  <lb/>
                ergo cõpoſitū ex illis eſt minꝰ quã triplū ad illud.
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N132C8" xml:space="preserve">Cõſequentia patet et antecedens ꝓbatur / q2 ſi eſſet
                  <lb/>
                adeq̈te tertia iã alie due ꝑtes eſſent due tertie: et ſic
                  <lb/>
                aggregatū ex eis eſſet duplū ad illud / qḋ eſt falſuꝫ /
                  <lb/>
                q2 aggregatū ex aliis duobus componitur ex vno
                  <lb/>
                minori illo: et alio equali vel minori: igitur aggre­
                  <lb/>
                gatū ex eis nõ eſt duplū ad illud. </s>
                <s xml:id="N132D5" xml:space="preserve">Et ſic ꝓbabis ali­
                  <lb/>
                as partes. </s>
                <s xml:id="N132DA" xml:space="preserve">Patet igitur ſuppoſitio.</s>
              </p>
              <p xml:id="N132DD">
                <s xml:id="N132DE" xml:space="preserve">Septima ſuppoſitio. </s>
                <s xml:id="N132E1" xml:space="preserve">Quãdo aliqua
                  <lb/>
                latitudo ſiue exceſſus additur alicui maiorē ꝓpor­
                  <cb chead="Capitulū ſequartū."/>
                tionē acquirit quã quãdo eidē additur minor ex-
                  <lb/>
                ceſſus ſiue latitudo: vt quando quaternario addi­
                  <lb/>
                tur quaternarius maiorē ꝓportionē acquirit quã
                  <lb/>
                quando ei additur binarius: </s>
                <s xml:id="N132EF" xml:space="preserve">Et ex conſequenti ſe-
                  <lb/>
                quitur /  quãdo aliq̇d deperdit aliquã latitudinē
                  <lb/>
                ſiue quantitatē maiorē ꝓportionē deperdit quaꝫ
                  <lb/>
                quando deperdit minorē latitudinē. </s>
                <s xml:id="N132F8" xml:space="preserve">Hec ſuppoſi­
                  <lb/>
                tio cū ſuo correlario propter ſui euidentiã nõ pro­
                  <lb/>
                batur: ſed ſimpliciter petitur.</s>
              </p>
              <p xml:id="N132FF">
                <s xml:id="N13300" xml:space="preserve">Octaua ſuppoſitio. </s>
                <s xml:id="N13303" xml:space="preserve">Quãdocū idē
                  <lb/>
                exceſſus ſiue latitudo additur maiori et mīori: ma­
                  <lb/>
                iorē ꝓportionē acquirit minꝰ quã maius. </s>
                <s xml:id="N1330A" xml:space="preserve">Et cum
                  <lb/>
                maius et minus deperdūt eandē latitudinē ſiue ex­
                  <lb/>
                ceſſum maiorē ꝓportionē deperdit minus quã ma­
                  <lb/>
                ius: vt ſi quaternarius et octonarius perdant bi-
                  <lb/>
                nariū maiorē ꝓportionē deperdit quaternarius
                  <lb/>
                quã octonarius. </s>
                <s xml:id="N13317" xml:space="preserve">Quaternarius em̄ perdit ꝓpor-
                  <lb/>
                tionē duplã: octonarius vero ſexquitertiã: vt con-
                  <lb/>
                ſtat. </s>
                <s xml:id="N1331E" xml:space="preserve">Et ſi binarius et ſenarius binariū acquirant
                  <lb/>
                binariꝰ eadē ratione maiorē ꝓportionē acquirit
                  <lb/>
                quam ſenarius: vt cõſtat. </s>
                <s xml:id="N13325" xml:space="preserve">Probatur / ſint a.b. due
                  <lb/>
                quantitates ſine numeri ſiue que vis alie latitudi-
                  <lb/>
                nes a. maior et b. minor que ſe habeant in ꝓporti-
                  <lb/>
                one f. et acquirat tam a. quã b.d. exceſſum ſiue lati-
                  <lb/>
                tudinē: tunc dico /  b. maiorē ꝓportionē acquirit
                  <lb/>
                quã a. </s>
                <s xml:id="N13332" xml:space="preserve">Quod ſic ꝓbatur: et volo /  quãdo a. acqui-
                  <lb/>
                rit d. antea quã b. acquirat ipſum d. acquirat vnã
                  <lb/>
                quantitatē ad quã d. ſe habet in ꝓportione f. et ſit
                  <lb/>
                illa quantitas e. / et arguitur ſic / a. et b. ſe habent in
                  <lb/>
                ꝓportione f. et quantitas acquiſita ipſi a ſe habet
                  <lb/>
                etiã in eadē ꝓportione ad quantitatē acquiſitam
                  <lb/>
                ipſi b. / ergo continuo a. et b. manent in eadē ꝓpor-
                  <lb/>
                tione f. in qua ſe habebant ante talē acquiſitionē.
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N13344" xml:space="preserve">Patet hec cõſequentia ex quīto correlario quīte
                  <lb/>
                concluſionis ſecūdi capitis huiꝰ: et per cõſequens
                  <lb/>
                tantã ꝓportionē acquiſiuit b. ſupra ſe quantam a
                  <lb/>
                ſupra ſe. </s>
                <s xml:id="N1334D" xml:space="preserve">Si em̄ b. acquiſiuiſſet minorē iã ꝓportio
                  <lb/>
                inter a. et b. fuiſſet augmentata: et ſi maiorem iam
                  <lb/>
                fuiſſet diminuta: qm̄ quantã ꝓportionē acquirit
                  <lb/>
                numerus minor vltra numeꝝ maiorē tantã deꝑdit
                  <lb/>
                ꝓportio inter illos numeros: et quantã numerus
                  <lb/>
                maior acquirit vltra minorē tãtã acq̇rit ꝓportio
                  <lb/>
                inṫ illos nūeros ſiue q̄uis alia latitudo: vt ↄ̨ſtat ex
                  <lb/>
                ſuꝑioribꝰ et ex ↄ̨ñti quantã ꝓportionē acq̇ſiuit b. ꝑ
                  <lb/>
                acquiſitionē e. latitudinis tantã adequate acqui-
                  <lb/>
                ſiuit a. per additionē d. latitudinis et eocõtra. </s>
                <s xml:id="N13362" xml:space="preserve">igit̄̄
                  <lb/>
                quando b. acquirit d. maiorē latitudinē quã ſit e.
                  <lb/>
                maiorē ꝓportionē acquirit: et per cõſequens ma-
                  <lb/>
                iorē ꝓportionē acquirit b: acquirendo d. quam a.
                  <lb/>
                acquirendo d. / quod fuit probandū. </s>
                <s xml:id="N1336D" xml:space="preserve">Patet tamen
                  <lb/>
                conſequentia ex ſeptima ſuppoſitione huiꝰ capi-
                  <lb/>
                tis. </s>
                <s xml:id="N13374" xml:space="preserve">Et ſic patet prima pars: et ſecunda facile ꝓba-
                  <lb/>
                tur / qm̄ ſi quando a. et b. acquirūt d. latitudinē ma­
                  <lb/>
                iorē ꝓportionē acquirit b. quã a. / ſequitur /  cū de­
                  <lb/>
                perdunt eandē d. latitudinē maiorē ꝓportionem
                  <lb/>
                deperdit b. quã a. </s>
                <s xml:id="N1337F" xml:space="preserve">Nam adequate perdit illã quã
                  <lb/>
                acquiſiuit et maiorē acquiſiuit: ergo maiorem de-
                  <lb/>
                perdit. </s>
                <s xml:id="N13386" xml:space="preserve">Et ſic patet ſuppoſitio.</s>
              </p>
              <p xml:id="N13389">
                <s xml:id="N1338A" xml:space="preserve">His iactis fundamentis ſit prima cõ­
                  <lb/>
                cluſio. </s>
                <s xml:id="N1338F" xml:space="preserve">Oīs ꝓportio multiplex, multiplex ſuꝑpar-
                  <lb/>
                ticularis, vel multiplex ſuprapartiens eſt maior
                  <lb/>
                ꝓportione ſuperparticulari vel ſuprapartiente.
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N13397" xml:space="preserve">Probatur: q2 cuiuſlibet ꝓportionis multiplicis,
                  <lb/>
                multiplicis ſuꝑparticularis, vel multiplicis ſu-
                  <lb/>
                prapartiens, denominatio eſt maior quã alicu-
                  <lb/>
                ius ſuperparticularis vel ſuprapartientis: igitur
                  <lb/>
                quelibet ꝓportio multiplex, aut multiplex ſuper-
                  <lb/>
                particularis, aut multiplex ſuprapartiēs, eſt ma­ </s>
              </p>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>