Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
61 24
62 25
63 26
64 27
65 28
66 29
67 30
68 31
69 32
70 33
71 34
72 35
73 36
74 37
75 38
76 39
77 40
78 41
79 42
80 43
81 44
82 45
83 46
84 47
85 48
86 49
87 50
88 51
89 52
90 53
< >
page |< < (296) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div627" type="section" level="1" n="211">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s12457" xml:space="preserve">
              <pb o="296" file="332" n="333" rhead="Comment. in II. Cap. Sphæræ"/>
            ferentia longitudinum cõtinet ſemicirculum, hoc eſt, grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s12458" xml:space="preserve">180. </s>
            <s xml:id="echoid-s12459" xml:space="preserve">eundem obti-
              <lb/>
            nere poſſunt Meridianum, etiã Geometrice loquendo. </s>
            <s xml:id="echoid-s12460" xml:space="preserve">Quæ cum ita ſint, vo-
              <lb/>
            luit fortaſſe Proclus Meridianum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12461" xml:space="preserve">ex conſequenti Horizontem ab ortu in
              <lb/>
            occaſum ſenſibiliter variari in ſpatio 300. </s>
            <s xml:id="echoid-s12462" xml:space="preserve">ſtadiorum, quod nimirum attinet
              <lb/>
            ad ortum & </s>
            <s xml:id="echoid-s12463" xml:space="preserve">occaſum ſiderum: </s>
            <s xml:id="echoid-s12464" xml:space="preserve">At vero Horizontem à polo ad polum uaria-
              <lb/>
            tionem ſenſibilem ſuſcipere, quod attinet ad eleuationem poli, in ſpatio 400.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s12465" xml:space="preserve">ſtadiorum. </s>
            <s xml:id="echoid-s12466" xml:space="preserve">Nam una & </s>
            <s xml:id="echoid-s12467" xml:space="preserve">eadem eleuatio poli inſeruire poteſt tanto ſpatio in
              <lb/>
            terra, ut oſtendunt horologia ſol aria. </s>
            <s xml:id="echoid-s12468" xml:space="preserve">Verumtamen neque in mutatione Me-
              <lb/>
            ridianorũ, neque Horizontum, quomodocunque loquamur, certa lex præſcri
              <lb/>
            bi poteſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s12469" xml:space="preserve">Nam iuxta æquatorem mutatio unius gradus, uel duo rum in eleua
              <lb/>
            tione poli, quæ fit ex mutatione Horizontum à polo ad polum, nullum ſen-
              <lb/>
            fibilem errorem inducit, quancũ ad incrementũ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12470" xml:space="preserve">decrementum dierum, no-
              <lb/>
            ctiumq́.</s>
            <s xml:id="echoid-s12471" xml:space="preserve">, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12472" xml:space="preserve">uarietatem umbrarũ: </s>
            <s xml:id="echoid-s12473" xml:space="preserve">At iuxta polos, unius tantũmodo gradus mu-
              <lb/>
            tatio maximam inducit differentiam in phænomenis Aſtronomorum. </s>
            <s xml:id="echoid-s12474" xml:space="preserve">Idemq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s12475" xml:space="preserve">
              <lb/>
            proportione quadam dices de Meridianis, qui mutantur ab ortu in occaſum. </s>
            <s xml:id="echoid-s12476" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Verum hæc omnia Geometricè poſſunt demonſtrari ex ſphæricis elementis
              <lb/>
            Theodoſij, ac Menelai, eademque certiſſime docet calculus ſinuum.</s>
            <s xml:id="echoid-s12477" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s12478" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Proclvs</emph>
            , Albertus magnus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12479" xml:space="preserve">plerique alij ſcriptores duplicem Hori-
              <lb/>
            zontem conſtituunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s12480" xml:space="preserve">Dicunt enim unum eſſe ratione perceptum, quem ap-
              <lb/>
            pellant Rationalem, Naturalemve: </s>
            <s xml:id="echoid-s12481" xml:space="preserve">Alterum ſenſu eſſe perceptum, quem uo-
              <lb/>
            cant Senſibilem, Apparentemve. </s>
            <s xml:id="echoid-s12482" xml:space="preserve">Rationalis eſt, qui diuidit totum cœlum in
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-332-01" xlink:href="note-332-01a" xml:space="preserve">Horizon
                <lb/>
              Rationalis
                <lb/>
              quid.</note>
            duo hemiſphæria æqualia, ſegregatq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s12483" xml:space="preserve">partem cœli uiſam à nõ uiſa, cuius poli
              <lb/>
            in ſphæra ſunt uertex capitis, ſeu Zenith, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12484" xml:space="preserve">pũctu m oppoſitum, quod Nadit
              <lb/>
            appellant; </s>
            <s xml:id="echoid-s12485" xml:space="preserve">centrum uero idem quod centrum terræ. </s>
            <s xml:id="echoid-s12486" xml:space="preserve">Nam quod vulgo dici ſo-
              <lb/>
            let, Horizontem, de quo Aſtronomi diſputant, eſſe planam ſuperficiẽ circula-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-332-01" xlink:href="fig-332-01a" number="85">
                <image file="332-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/332-01"/>
              </figure>
            rem incumbentem ſu-
              <lb/>
            perficiei terræ, attingen
              <lb/>
            temq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s12487" xml:space="preserve">cœlum undique,
              <lb/>
            ita ut diuidat ipſum in
              <lb/>
            duas partes æquales; </s>
            <s xml:id="echoid-s12488" xml:space="preserve">in-
              <lb/>
            telligendũ eſt duntaxat
              <lb/>
            ſecundum iudicium ſen
              <lb/>
            ſuum. </s>
            <s xml:id="echoid-s12489" xml:space="preserve">Geometricè enim
              <lb/>
            loquendo, huiuſmodi
              <lb/>
            ſuperficies non diuidit
              <lb/>
            cœlum bifariã, cum non
              <lb/>
            tranſeat per eius cen-
              <lb/>
            trum: </s>
            <s xml:id="echoid-s12490" xml:space="preserve">Tamen quia di-
              <lb/>
            ſtantia à ſuperficie ter-
              <lb/>
            ræ uſque ad centrũ eius
              <lb/>
            tanta non eſt, quæ effi-
              <lb/>
            cere poſſit, ut oculus in
              <lb/>
            terræ globo cõſtitutus,
              <lb/>
            ſublatis alijsimpedimen
              <lb/>
            tis, montium uidelicer,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s12491" xml:space="preserve">uallium, mediam par
              <lb/>
            tem cœli non conſpiciat; </s>
            <s xml:id="echoid-s12492" xml:space="preserve">Immo fieri poteſt, ut quis in excelſo aliquo monte
              <lb/>
            exiſtens plus, quàm mediã partem cœli conſpiciat: </s>
            <s xml:id="echoid-s12493" xml:space="preserve">factum eſt, ut ſuperficies </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>