333296Comment. in II. Cap. Sphæræ
ferentia longitudinum cõtinet ſemicirculum, hoc eſt, grad.
180.
eundem obti-
nere poſſunt Meridianum, etiã Geometrice loquendo. Quæ cum ita ſint, vo-
luit fortaſſe Proclus Meridianum, & ex conſequenti Horizontem ab ortu in
occaſum ſenſibiliter variari in ſpatio 300. ſtadiorum, quod nimirum attinet
ad ortum & occaſum ſiderum: At vero Horizontem à polo ad polum uaria-
tionem ſenſibilem ſuſcipere, quod attinet ad eleuationem poli, in ſpatio 400.
ſtadiorum. Nam una & eadem eleuatio poli inſeruire poteſt tanto ſpatio in
terra, ut oſtendunt horologia ſol aria. Verumtamen neque in mutatione Me-
ridianorũ, neque Horizontum, quomodocunque loquamur, certa lex præſcri
bi poteſt. Nam iuxta æquatorem mutatio unius gradus, uel duo rum in eleua
tione poli, quæ fit ex mutatione Horizontum à polo ad polum, nullum ſen-
fibilem errorem inducit, quancũ ad incrementũ, & decrementum dierum, no-
ctiumq́. , & uarietatem umbrarũ: At iuxta polos, unius tantũmodo gradus mu-
tatio maximam inducit differentiam in phænomenis Aſtronomorum. Idemq́;
proportione quadam dices de Meridianis, qui mutantur ab ortu in occaſum.
Verum hæc omnia Geometricè poſſunt demonſtrari ex ſphæricis elementis
Theodoſij, ac Menelai, eademque certiſſime docet calculus ſinuum.
nere poſſunt Meridianum, etiã Geometrice loquendo. Quæ cum ita ſint, vo-
luit fortaſſe Proclus Meridianum, & ex conſequenti Horizontem ab ortu in
occaſum ſenſibiliter variari in ſpatio 300. ſtadiorum, quod nimirum attinet
ad ortum & occaſum ſiderum: At vero Horizontem à polo ad polum uaria-
tionem ſenſibilem ſuſcipere, quod attinet ad eleuationem poli, in ſpatio 400.
ſtadiorum. Nam una & eadem eleuatio poli inſeruire poteſt tanto ſpatio in
terra, ut oſtendunt horologia ſol aria. Verumtamen neque in mutatione Me-
ridianorũ, neque Horizontum, quomodocunque loquamur, certa lex præſcri
bi poteſt. Nam iuxta æquatorem mutatio unius gradus, uel duo rum in eleua
tione poli, quæ fit ex mutatione Horizontum à polo ad polum, nullum ſen-
fibilem errorem inducit, quancũ ad incrementũ, & decrementum dierum, no-
ctiumq́. , & uarietatem umbrarũ: At iuxta polos, unius tantũmodo gradus mu-
tatio maximam inducit differentiam in phænomenis Aſtronomorum. Idemq́;
proportione quadam dices de Meridianis, qui mutantur ab ortu in occaſum.
Verum hæc omnia Geometricè poſſunt demonſtrari ex ſphæricis elementis
Theodoſij, ac Menelai, eademque certiſſime docet calculus ſinuum.
Proclvs, Albertus magnus, &
plerique alij ſcriptores duplicem Hori-
zontem conſtituunt. Dicunt enim unum eſſe ratione perceptum, quem ap-
pellant Rationalem, Naturalemve: Alterum ſenſu eſſe perceptum, quem uo-
cant Senſibilem, Apparentemve. Rationalis eſt, qui diuidit totum cœlum in
11Horizon
Rationalis
quid. duo hemiſphæria æqualia, ſegregatq́; partem cœli uiſam à nõ uiſa, cuius poli
in ſphæra ſunt uertex capitis, ſeu Zenith, & pũctu m oppoſitum, quod Nadit
appellant; centrum uero idem quod centrum terræ. Nam quod vulgo dici ſo-
let, Horizontem, de quo Aſtronomi diſputant, eſſe planam ſuperficiẽ circula-
85[Figure 85]
rem incumbentem ſu-
perficiei terræ, attingen
temq́. cœlum undique,
ita ut diuidat ipſum in
duas partes æquales; in-
telligendũ eſt duntaxat
ſecundum iudicium ſen
ſuum. Geometricè enim
loquendo, huiuſmodi
ſuperficies non diuidit
cœlum bifariã, cum non
tranſeat per eius cen-
trum: Tamen quia di-
ſtantia à ſuperficie ter-
ræ uſque ad centrũ eius
tanta non eſt, quæ effi-
cere poſſit, ut oculus in
terræ globo cõſtitutus,
ſublatis alijsimpedimen
tis, montium uidelicer,
& uallium, mediam par
tem cœli non conſpiciat; Immo fieri poteſt, ut quis in excelſo aliquo monte
exiſtens plus, quàm mediã partem cœli conſpiciat: factum eſt, ut ſuperficies
zontem conſtituunt. Dicunt enim unum eſſe ratione perceptum, quem ap-
pellant Rationalem, Naturalemve: Alterum ſenſu eſſe perceptum, quem uo-
cant Senſibilem, Apparentemve. Rationalis eſt, qui diuidit totum cœlum in
11Horizon
Rationalis
quid. duo hemiſphæria æqualia, ſegregatq́; partem cœli uiſam à nõ uiſa, cuius poli
in ſphæra ſunt uertex capitis, ſeu Zenith, & pũctu m oppoſitum, quod Nadit
appellant; centrum uero idem quod centrum terræ. Nam quod vulgo dici ſo-
let, Horizontem, de quo Aſtronomi diſputant, eſſe planam ſuperficiẽ circula-
perficiei terræ, attingen
temq́. cœlum undique,
ita ut diuidat ipſum in
duas partes æquales; in-
telligendũ eſt duntaxat
ſecundum iudicium ſen
ſuum. Geometricè enim
loquendo, huiuſmodi
ſuperficies non diuidit
cœlum bifariã, cum non
tranſeat per eius cen-
trum: Tamen quia di-
ſtantia à ſuperficie ter-
ræ uſque ad centrũ eius
tanta non eſt, quæ effi-
cere poſſit, ut oculus in
terræ globo cõſtitutus,
ſublatis alijsimpedimen
tis, montium uidelicer,
& uallium, mediam par
tem cœli non conſpiciat; Immo fieri poteſt, ut quis in excelſo aliquo monte
exiſtens plus, quàm mediã partem cœli conſpiciat: factum eſt, ut ſuperficies
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib