334Der Dritte Theyldiß Buchs / Cap. 6.
handlen / ehe man geladt / hates ſich ſo viel verzogen / das man ſehen kan / wa der Feind
einbricht/ oder auffſteigt am Bollwerck.
einbricht/ oder auffſteigt am Bollwerck.
Die Doppelhacken/ Muſchketen vnnd Handrhoren/ müſſen im vndern Zwinger li-
11Doppelhackẽ/ Muſ-
ceten/ Handrohr. gen/ wie mit Lit. H I K zuſehen/ deß gleichen zwiſchen allen groben Stucken/ doch ſoll man
gut ſorg vnnd achtung haben / das feiner ſchieß/ er hab dañ etwas im geſicht / oder ſey der
Rauch auß dem geſicht verſchwunden/als dann kan man wol in hauffen ſchieſſen/dernhal-
ben ſoll allwegen mit dem Fewrwerck am Sturm gewiß vnder den hauffen geworffen wer-
22Tautel. den/damit nichts vergebens ohne ſchaden verloren werde.
11Doppelhackẽ/ Muſ-
ceten/ Handrohr. gen/ wie mit Lit. H I K zuſehen/ deß gleichen zwiſchen allen groben Stucken/ doch ſoll man
gut ſorg vnnd achtung haben / das feiner ſchieß/ er hab dañ etwas im geſicht / oder ſey der
Rauch auß dem geſicht verſchwunden/als dann kan man wol in hauffen ſchieſſen/dernhal-
ben ſoll allwegen mit dem Fewrwerck am Sturm gewiß vnder den hauffen geworffen wer-
22Tautel. den/damit nichts vergebens ohne ſchaden verloren werde.
Der fünffte ſchutz geſchicht von allen Wehren / wenn man an die Wehr fompt zum
33Der 5. Haubtſchus. auffſteigen/ da müſſen alle ſchütz widerumb zuſaſñen fommen/ an der ſpitz des Bollwercks
T wie die Viſierung anzeigt/das alles von der Linien des Bollwercks am Geſicht fürfoſñt/
doch ſoll es nit alſo verſtanden werden/ das man eben ſtill halten müſſe/ biß alle Stuck fertig
44Correctio. vnnd geladen ſeind/ſonder wenn einer je fertig iſt/ der mag jmmer fort ſchieſſen / inſonders
auffden Caualieren / dader rauch oder dampff die vnderſten nichts hindert/ vnnd ſoll gut
55Wind. achtung auff den Wind gehabt werden/ welchen weg der ſeinen trib habe.
33Der 5. Haubtſchus. auffſteigen/ da müſſen alle ſchütz widerumb zuſaſñen fommen/ an der ſpitz des Bollwercks
T wie die Viſierung anzeigt/das alles von der Linien des Bollwercks am Geſicht fürfoſñt/
doch ſoll es nit alſo verſtanden werden/ das man eben ſtill halten müſſe/ biß alle Stuck fertig
44Correctio. vnnd geladen ſeind/ſonder wenn einer je fertig iſt/ der mag jmmer fort ſchieſſen / inſonders
auffden Caualieren / dader rauch oder dampff die vnderſten nichts hindert/ vnnd ſoll gut
55Wind. achtung auff den Wind gehabt werden/ welchen weg der ſeinen trib habe.
Der ſechſte ſchutz geſchicht im auffſteigen / alſo wann der Feind inn gantz voller brei-
66Der 6. Haubtſchus. ter ordnung ſtürmet/ vnnd anlaufft/ fönnen alle Schütz inn das Bollwerck (da man auff-
ſteigt) hinein geordnet werden / wie dann der ſchutz P vom Bollwerck Lit. S inn mitten des
Bollwercks Lit. T geht / das alſo der gantz ſpitz beſchoſſen wird / wie zuſehen. deß gleichen
kan man allenthalben hin ſchieſſen vnnd ſtreichen / biß inn das Bollwerck hinein/ da er ſich
decken wolt / kan dem Feind inn rucken geſtrichen vnnd geſchoſlen werden / da er ſich nicht
verbergen noch verdecken kan/ wie am Bollwerck Lit. T vornen das Geſicht numeriert iſt/
vnnd von Num. 1. biß 10/ zu dem/ob ſchon der Feind inn breiter ordnung anlaufft/ſo kan ſie
nicht alſo furtz ſein / ſie muß zum wenigſten des Grabens breit lang ſein / alſo daß man ſtets
77Forthe@l. auffden Feind zu arbeiten hat/ vnnd von allen enden/ zu jhme gereicht werden kan/doch ſoll
88Zwo Vrſachen. man acht haben/ wa es möglich/ das man allwegen die vorderſten zu grund richt/ damit der
Sturm vnd anlauff ſtehts geſchwccht/vñ hinderhalten wird/vnd darmit erligt der Sturm
zeug/ſo man zum vorderſten mit bringt/ vñ kan nit alſo geſchwind andern zur hand bracht/
oder nach anderm zu ruck gelauffenwerden.
66Der 6. Haubtſchus. ter ordnung ſtürmet/ vnnd anlaufft/ fönnen alle Schütz inn das Bollwerck (da man auff-
ſteigt) hinein geordnet werden / wie dann der ſchutz P vom Bollwerck Lit. S inn mitten des
Bollwercks Lit. T geht / das alſo der gantz ſpitz beſchoſſen wird / wie zuſehen. deß gleichen
kan man allenthalben hin ſchieſſen vnnd ſtreichen / biß inn das Bollwerck hinein/ da er ſich
decken wolt / kan dem Feind inn rucken geſtrichen vnnd geſchoſlen werden / da er ſich nicht
verbergen noch verdecken kan/ wie am Bollwerck Lit. T vornen das Geſicht numeriert iſt/
vnnd von Num. 1. biß 10/ zu dem/ob ſchon der Feind inn breiter ordnung anlaufft/ſo kan ſie
nicht alſo furtz ſein / ſie muß zum wenigſten des Grabens breit lang ſein / alſo daß man ſtets
77Forthe@l. auffden Feind zu arbeiten hat/ vnnd von allen enden/ zu jhme gereicht werden kan/doch ſoll
88Zwo Vrſachen. man acht haben/ wa es möglich/ das man allwegen die vorderſten zu grund richt/ damit der
Sturm vnd anlauff ſtehts geſchwccht/vñ hinderhalten wird/vnd darmit erligt der Sturm
zeug/ſo man zum vorderſten mit bringt/ vñ kan nit alſo geſchwind andern zur hand bracht/
oder nach anderm zu ruck gelauffenwerden.
Inn ſolchem ſchieſſen vnnd Sturm/ kan man zwiſchen dieſen beiden Bollwercken/
im Graben/ ob ſchon ein Bruck daiſt / kein außfall vor dem ſchieſſen/ vnnd hindernuß deſ-
ſelbigen thun/ wa man aber den vndern Lauff recht inn mitten verbawet vnnd bedeckt hette/
kan man gantz wol Streichbüchſſen (ſokurtz ſeind) dahin ordnen / vnnd da mit Schrot
ſchieſſen/ vnnd dem Feind nit ein kleinen ſchaden vnnd hindernuß thun/ inn ſonders wann
man ſich neben zu etwas verſchoſſen/ deßgleichen muß der Außfall mit doppelter ordnung
99Außfall. im vndern vnnd obern Lauff gantz ſtarck auff der andern ſeiten geſchehen/ von eitel Schütz-
en/ vnnd alle im wechſel ſchieſſen/ vnden vnd oben in beiden Läuffen / vnnd daß Meß von
dem Bollwerck S vornen am ſpitz/ bei Lit. C vom ſelbigen ſchutz / biß für das Bollwerck T
am ſpitzen fürüber / biß an den vndern vnnd obern Lauff gemerckt werden. Bet Lit. Q da
muß ein Schranckenſaul/ Pfaloder ander warzeichen geſchlagen / oder ein ſeyl gezogen
1010Schranckſaul. werden / alſo das die Schützen / ſo auff der andern ſeiten auß fallen / nit weiter dann biß an
ſolches gemerck/lauffen/da bei Lit. O ſtill halten/ auff das ſie inn ſolchem ſtrengen ſchieſſen
nicht beſchädiget werden/ vnnd alſo vom Bollwerck bedeckt ſeind / vnnd für das eck / biß zu
Lit. R dader Feind ſein einbruch im Sturm nimpt / bürſten vnnd ſchieſſen können/ vnnd
kan ſolches oben vnd vnden im Lauff verricht werden/ man kan auch kurtze Streichbüchſen
dahin ſtellen/ vnd inn den hauffen des anlauffs ebenmäßig ſtreichen.
im Graben/ ob ſchon ein Bruck daiſt / kein außfall vor dem ſchieſſen/ vnnd hindernuß deſ-
ſelbigen thun/ wa man aber den vndern Lauff recht inn mitten verbawet vnnd bedeckt hette/
kan man gantz wol Streichbüchſſen (ſokurtz ſeind) dahin ordnen / vnnd da mit Schrot
ſchieſſen/ vnnd dem Feind nit ein kleinen ſchaden vnnd hindernuß thun/ inn ſonders wann
man ſich neben zu etwas verſchoſſen/ deßgleichen muß der Außfall mit doppelter ordnung
99Außfall. im vndern vnnd obern Lauff gantz ſtarck auff der andern ſeiten geſchehen/ von eitel Schütz-
en/ vnnd alle im wechſel ſchieſſen/ vnden vnd oben in beiden Läuffen / vnnd daß Meß von
dem Bollwerck S vornen am ſpitz/ bei Lit. C vom ſelbigen ſchutz / biß für das Bollwerck T
am ſpitzen fürüber / biß an den vndern vnnd obern Lauff gemerckt werden. Bet Lit. Q da
muß ein Schranckenſaul/ Pfaloder ander warzeichen geſchlagen / oder ein ſeyl gezogen
1010Schranckſaul. werden / alſo das die Schützen / ſo auff der andern ſeiten auß fallen / nit weiter dann biß an
ſolches gemerck/lauffen/da bei Lit. O ſtill halten/ auff das ſie inn ſolchem ſtrengen ſchieſſen
nicht beſchädiget werden/ vnnd alſo vom Bollwerck bedeckt ſeind / vnnd für das eck / biß zu
Lit. R dader Feind ſein einbruch im Sturm nimpt / bürſten vnnd ſchieſſen können/ vnnd
kan ſolches oben vnd vnden im Lauff verricht werden/ man kan auch kurtze Streichbüchſen
dahin ſtellen/ vnd inn den hauffen des anlauffs ebenmäßig ſtreichen.
Was aber ſonſt im Sturmen/von Fewrwerck auß Bölern/Sturmkolben/Spreng-
1111Vbrige fewrwerck. kugeln vnnd andern zeug/ von guten Büchſſenmeiſtern angericht vnnd verordnet werden
kan/willich den ſelben/ als die das ſampt ſeim gebrauch wiſſen/ befohlen hahen/ allein ſollen
die Zeugwarth / Büchſſen vnnd Zeugmeiſter achtung haben / wie ich es hie gemeldt vnnd
angeordnet / das die Stuck alſoſeien / vnnd geſtellt werden / wie denn ſolches der Baw er-
fordert/ vnnd darumb muß man auff die Literas beider Bollwerck / S vnnd T acht haben/
damit nit die Stuck mit vnderſtand auffdie Wehr geordnet werden / vnd ſie den Baw
1111Vbrige fewrwerck. kugeln vnnd andern zeug/ von guten Büchſſenmeiſtern angericht vnnd verordnet werden
kan/willich den ſelben/ als die das ſampt ſeim gebrauch wiſſen/ befohlen hahen/ allein ſollen
die Zeugwarth / Büchſſen vnnd Zeugmeiſter achtung haben / wie ich es hie gemeldt vnnd
angeordnet / das die Stuck alſoſeien / vnnd geſtellt werden / wie denn ſolches der Baw er-
fordert/ vnnd darumb muß man auff die Literas beider Bollwerck / S vnnd T acht haben/
damit nit die Stuck mit vnderſtand auffdie Wehr geordnet werden / vnd ſie den Baw