1calefiunt.
Dico aliud eſt de motu ſecundum
impulſum, vt dum fluit aqua: non enim ra
reſcit, ideò refrigeratur: at dum excipit lumen,
mouetur à partibus non conſequens partes,
ideo rareſcit, & incaleſcit. Clarum eſt igitur
hunc virum ſemper labi, eodem lapſus gene
re ſcilicet homonymia. In octaua cùm ego
loquor de raritate ſubſtantiæ, ipſe loquitur
de raritate compoſitionis, vbi pumicem, &
fungum adducit, quaſi velit homines dedo
cere quæ ſciunt, docere quæ neſciunt. De
aëre, de quo eſſet aliqua difficultas, tran
ſit ſicco pede. Sed aër quò rarior, eò minùs
frigidus.
impulſum, vt dum fluit aqua: non enim ra
reſcit, ideò refrigeratur: at dum excipit lumen,
mouetur à partibus non conſequens partes,
ideo rareſcit, & incaleſcit. Clarum eſt igitur
hunc virum ſemper labi, eodem lapſus gene
re ſcilicet homonymia. In octaua cùm ego
loquor de raritate ſubſtantiæ, ipſe loquitur
de raritate compoſitionis, vbi pumicem, &
fungum adducit, quaſi velit homines dedo
cere quæ ſciunt, docere quæ neſciunt. De
aëre, de quo eſſet aliqua difficultas, tran
ſit ſicco pede. Sed aër quò rarior, eò minùs
frigidus.
75 In quinta diuiſione conſtanter dico,
ſydera eodem modo eſſe calidiſſima, quo ſunt
ſplendidiſſima, Venus, lupiter, & Luna abun
dantia caloris: vt etiam luminis: Canicula
abundantia, & magnitudine.
ſydera eodem modo eſſe calidiſſima, quo ſunt
ſplendidiſſima, Venus, lupiter, & Luna abun
dantia caloris: vt etiam luminis: Canicula
abundantia, & magnitudine.
75 Amiratur de his verbis: Cœlum quia
nunquam ceſſat, & potentem vbique habet
animam, ideò non fatigari poteſt. Imò dicit
potiùs, quia non fatigatur, non ceſſat. Nón
ne videt quòd in mortalibus fuga indigen
tiæ eſt cauſa facultatis, in immortalibus con
trà eſt: eſſent enim imperfecta talia, quæ à
prima cauſa prodeunt, vbi nulla ſuſpitio in
digentiæ,
nunquam ceſſat, & potentem vbique habet
animam, ideò non fatigari poteſt. Imò dicit
potiùs, quia non fatigatur, non ceſſat. Nón
ne videt quòd in mortalibus fuga indigen
tiæ eſt cauſa facultatis, in immortalibus con
trà eſt: eſſent enim imperfecta talia, quæ à
prima cauſa prodeunt, vbi nulla ſuſpitio in
digentiæ,
77 In ſecunda diuiſione aberrat toto cœlo:
nam non rota ſola, ſed & omnia, quæ mouen
tur, iam incitata facilius, & velocius mouen
tur, quia aër primi motus, vt in ſecundo libro
docuimus adiuuat: alia ob ſitus mutationem,
vt in curribus infixis terræ. Ibidem vides ſor
didam contumeliam abſque vlla cauſa. De
mundo an ſit ſempiternus, debuit primùm
quærere, quid per mundum intelligam, & li
brorum illorum editionem expectare. Decre
ueram non accuſare illum, at que ita feci, re
pugno enim, non oppugno, ſed hic cogor ob
Dei cultum: illum enim eundem naturæ, &
peſſimæ dicit, ac ſi quis vmbram ſoli eandem
affirmet. Ita in quibuſlibet inconſultus ſem
per fuit. Idem verò pulcherrimè probat Ari
ſtotelis ſui authoritate Deus & natura,
ergo Deus eſt natura. Aſſenſus eſt Pom
peius Ciceroni, ergo Pompeius eſt Ci
cero.
nam non rota ſola, ſed & omnia, quæ mouen
tur, iam incitata facilius, & velocius mouen
tur, quia aër primi motus, vt in ſecundo libro
docuimus adiuuat: alia ob ſitus mutationem,
vt in curribus infixis terræ. Ibidem vides ſor
didam contumeliam abſque vlla cauſa. De
mundo an ſit ſempiternus, debuit primùm
quærere, quid per mundum intelligam, & li
brorum illorum editionem expectare. Decre
ueram non accuſare illum, at que ita feci, re
pugno enim, non oppugno, ſed hic cogor ob
Dei cultum: illum enim eundem naturæ, &
peſſimæ dicit, ac ſi quis vmbram ſoli eandem
affirmet. Ita in quibuſlibet inconſultus ſem
per fuit. Idem verò pulcherrimè probat Ari
ſtotelis ſui authoritate Deus & natura,
ergo Deus eſt natura. Aſſenſus eſt Pom
peius Ciceroni, ergo Pompeius eſt Ci
cero.
79 Pudet me ſtuporis: ego primum non
affirmo minorem eſſe diuerſitatem cometæ,
quàm lunæ. Si conſtaret, non eſſet dubium
ſuperiorem eam fore lunæ: ſydus illud, Dij
boni quid ad diuerſitatem aſpectus, quæ ratio
ne Mathematica pura conſtat.
affirmo minorem eſſe diuerſitatem cometæ,
quàm lunæ. Si conſtaret, non eſſet dubium
ſuperiorem eam fore lunæ: ſydus illud, Dij
boni quid ad diuerſitatem aſpectus, quæ ratio
ne Mathematica pura conſtat.
80 Quod de Iride ſcripſimus, ſeruat phæ
nomena, atque in hoc poſtquam non aliud
melius ſuccurrebat, maluimus explicare Ari
ſtotelem, quàm damnare: haud neſcij, quòd
res ipſa pateretur graues difficultates natura
les: nam quod ad Mathematica attinet, ſatis
factum eſt. Quæ enim obiicit ipſe, abſurda ſunt,
& non intelligentis. Quod enim dicat vidiſ
ſe iridem incumbentem arbori, exiſtimo non
ſanum fuiſſe: ſed qui verax eſt, apparuit hoc
illi non propè ſed procul, & ob aſpectus er
rorem. Cæterùm approximare iridi ratione
dicta omninò eſt impoſſibile. Neque ex
tranſuerſo ſic inſpicere, vt quaſi vnum la
tus per aliud, ſeu è regione videatur: ſic enim
ſol, & oculus, & iris, & centrum, & iridis la
tera eſſent in vna recta. De interiore circulo,
vbi debet legi exteriore manifeſtè, cùm or
dines viciſſim mutatos profitear, & Ariſtote
les, ex quo deſumpſi dicat, non pudet crimi
nari? ſed vicit, Pæana canat. Cæterùm quòd
ego croceum, Ariſtoteles puniceum vocat,
vterque benè: nam ego plures colorum ſpe
cies, quàm ille poſuit, etiam ſi librum de co
loribus (quem ſuum non eſſe plerique exiſti
mant) illi tribuas. Conſtat etiam de re ipſa,
nam iris ſola, vt exiſtimo, & cœlum colores
retinent impermutabiles: his rurſus oporte
ret adiicere paginam, ne in verbis caperes,
ſed faceſſat cùm ſuis calumniis, ne pereat
gemma chariſſima. De iridis inſeſſu nónne in
ſecunda editione vidit, in quam aluimus etiam
Ariſtotelem præterire, cùm non probare
mus, quàm redarguere: nam neque ipſe affir
mat. Porrò in tertia ſectione adeò admiratur
rem tam perſpicuam? cùm in tractatione co
lorum doceam ferrugineum, alióſque colores
ſine luce vocari, aliorum puta viridis atque
niuei, quòd parum lucis retineant compara
tione: cum iam ſuperiùs declarauerim omnes
colores à luce conſtitui, illius eſſe particeps.
Ita credo huic nugatori, quod mihi deeſt illi
ſuperabundat, ſcilicet tempus, nam tam ru
dem eum eſſe perſuaderi nequeo. Duarum
verò figurarum, quas ponit in nona & deci
ma ſectione, quæ in decima eſt falſa, & con
ficit ſeipſum. Elatius enim ſit centrum iridis
à finitore, ſi ſol ſit in eo, ergo plus medie
tate iridis videt: Modò agnoſcis perfectè
hominem, qui decipitur in Mathematicis,
vbi Ariſtoteles negat fieri poſſe paralogiſſi
mum: quæ verò in nona, non concludit. Et
quod vix ex declarationibus Monteregij, in
librum Tabularum primi mobilis magno
negotio erui poteſt, ipſe parùm in Mathe
maticis exercitatus, putat quatuor verbis
declarare, vt erubeſcam non mediocriter il
lius cauſa. Ego tamen ſtudiorum amore hîc
eam volo ſubiicere. Ex 21. problemate Mon
teregij reſiduum maximæ declinationis par.
66. min. 30. cum altitudine poli in noſtra
regione par. 44. min. 20. arcum ſubtenſum
habent par. 30. min. 51. ergo ex vſu pro
blematis, quia ab angulo meridiani, & ec
clipticæ detrahi debet, vt relinquatur angu
lus ecclipticæ, & finitoris, hic angulus eſt
finitoris, & meridiani per punctum illum
tranſeuntis. Habeo igitur angulum rectum,
& angulum par. 39. min. 51. & maximam
latitudinem: ponemus igitur ex dictis à
164[Figure 164]
Monteregio, in quarta de triangulis AB,
partem æquinoctialis, & B C, meridiani,
vt vocant circuli, vt ſit par. 23. min. 20. &
angulus A, rectus, & AC, finitoris partem:
angulum autem C, par. 39. min. 51. duce
mus igitur ſinum lateris BC, per ſinum com
plementi anguli C, & productum diuide
mus per 60. & exibit ſinus complementi
nomena, atque in hoc poſtquam non aliud
melius ſuccurrebat, maluimus explicare Ari
ſtotelem, quàm damnare: haud neſcij, quòd
res ipſa pateretur graues difficultates natura
les: nam quod ad Mathematica attinet, ſatis
factum eſt. Quæ enim obiicit ipſe, abſurda ſunt,
& non intelligentis. Quod enim dicat vidiſ
ſe iridem incumbentem arbori, exiſtimo non
ſanum fuiſſe: ſed qui verax eſt, apparuit hoc
illi non propè ſed procul, & ob aſpectus er
rorem. Cæterùm approximare iridi ratione
dicta omninò eſt impoſſibile. Neque ex
tranſuerſo ſic inſpicere, vt quaſi vnum la
tus per aliud, ſeu è regione videatur: ſic enim
ſol, & oculus, & iris, & centrum, & iridis la
tera eſſent in vna recta. De interiore circulo,
vbi debet legi exteriore manifeſtè, cùm or
dines viciſſim mutatos profitear, & Ariſtote
les, ex quo deſumpſi dicat, non pudet crimi
nari? ſed vicit, Pæana canat. Cæterùm quòd
ego croceum, Ariſtoteles puniceum vocat,
vterque benè: nam ego plures colorum ſpe
cies, quàm ille poſuit, etiam ſi librum de co
loribus (quem ſuum non eſſe plerique exiſti
mant) illi tribuas. Conſtat etiam de re ipſa,
nam iris ſola, vt exiſtimo, & cœlum colores
retinent impermutabiles: his rurſus oporte
ret adiicere paginam, ne in verbis caperes,
ſed faceſſat cùm ſuis calumniis, ne pereat
gemma chariſſima. De iridis inſeſſu nónne in
ſecunda editione vidit, in quam aluimus etiam
Ariſtotelem præterire, cùm non probare
mus, quàm redarguere: nam neque ipſe affir
mat. Porrò in tertia ſectione adeò admiratur
rem tam perſpicuam? cùm in tractatione co
lorum doceam ferrugineum, alióſque colores
ſine luce vocari, aliorum puta viridis atque
niuei, quòd parum lucis retineant compara
tione: cum iam ſuperiùs declarauerim omnes
colores à luce conſtitui, illius eſſe particeps.
Ita credo huic nugatori, quod mihi deeſt illi
ſuperabundat, ſcilicet tempus, nam tam ru
dem eum eſſe perſuaderi nequeo. Duarum
verò figurarum, quas ponit in nona & deci
ma ſectione, quæ in decima eſt falſa, & con
ficit ſeipſum. Elatius enim ſit centrum iridis
à finitore, ſi ſol ſit in eo, ergo plus medie
tate iridis videt: Modò agnoſcis perfectè
hominem, qui decipitur in Mathematicis,
vbi Ariſtoteles negat fieri poſſe paralogiſſi
mum: quæ verò in nona, non concludit. Et
quod vix ex declarationibus Monteregij, in
librum Tabularum primi mobilis magno
negotio erui poteſt, ipſe parùm in Mathe
maticis exercitatus, putat quatuor verbis
declarare, vt erubeſcam non mediocriter il
lius cauſa. Ego tamen ſtudiorum amore hîc
eam volo ſubiicere. Ex 21. problemate Mon
teregij reſiduum maximæ declinationis par.
66. min. 30. cum altitudine poli in noſtra
regione par. 44. min. 20. arcum ſubtenſum
habent par. 30. min. 51. ergo ex vſu pro
blematis, quia ab angulo meridiani, & ec
clipticæ detrahi debet, vt relinquatur angu
lus ecclipticæ, & finitoris, hic angulus eſt
finitoris, & meridiani per punctum illum
tranſeuntis. Habeo igitur angulum rectum,
& angulum par. 39. min. 51. & maximam
latitudinem: ponemus igitur ex dictis à
164[Figure 164]Monteregio, in quarta de triangulis AB,
partem æquinoctialis, & B C, meridiani,
vt vocant circuli, vt ſit par. 23. min. 20. &
angulus A, rectus, & AC, finitoris partem:
angulum autem C, par. 39. min. 51. duce
mus igitur ſinum lateris BC, per ſinum com
plementi anguli C, & productum diuide
mus per 60. & exibit ſinus complementi