Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014901
">
<
pb
pagenum
="
687
"
xlink:href
="
016/01/334.jpg
"/>
calefiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.014902
">Dico aliud eſt de motu ſecundum
<
lb
/>
impulſum, vt dum fluit aqua: non enim ra
<
lb
/>
reſcit, ideò refrigeratur: at dum excipit
<
expan
abbr
="
lumẽ
">lumen</
expan
>
,
<
lb
/>
mouetur à partibus non conſequens partes,
<
lb
/>
ideo rareſcit, & incaleſcit. </
s
>
<
s
id
="
s.014903
">Clarum eſt igitur
<
lb
/>
hunc virum ſemper labi, eodem lapſus gene
<
lb
/>
re ſcilicet homonymia. </
s
>
<
s
id
="
s.014904
">In octaua cùm ego
<
lb
/>
loquor de raritate ſubſtantiæ, ipſe loquitur
<
lb
/>
de raritate compoſitionis, vbi pumicem, &
<
lb
/>
fungum adducit, quaſi velit homines dedo
<
lb
/>
cere quæ ſciunt, docere quæ neſciunt. </
s
>
<
s
id
="
s.014905
">De
<
lb
/>
aëre, de quo eſſet aliqua difficultas, tran
<
lb
/>
ſit ſicco pede. </
s
>
<
s
id
="
s.014906
">Sed aër quò rarior, eò minùs
<
lb
/>
frigidus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014907
">75 In quinta diuiſione conſtanter dico,
<
lb
/>
ſydera eodem modo eſſe calidiſſima, quo ſunt
<
lb
/>
ſplendidiſſima, Venus, lupiter, & Luna abun
<
lb
/>
dantia caloris: vt etiam luminis: Canicula
<
lb
/>
abundantia, & magnitudine. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014908
">75 Amiratur de his verbis: Cœlum quia
<
lb
/>
nunquam ceſſat, & potentem vbique habet
<
lb
/>
animam, ideò non fatigari poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014909
">Imò dicit
<
lb
/>
potiùs, quia non fatigatur, non ceſſat. </
s
>
<
s
id
="
s.014910
">Nón
<
lb
/>
ne videt quòd in mortalibus fuga indigen
<
lb
/>
tiæ eſt cauſa facultatis, in immortalibus con
<
lb
/>
trà eſt: eſſent enim imperfecta talia, quæ à
<
lb
/>
prima cauſa prodeunt, vbi nulla ſuſpitio in
<
lb
/>
digentiæ, </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014911
">77 In ſecunda diuiſione aberrat toto cœlo:
<
lb
/>
nam non rota ſola, ſed & omnia, quæ
<
expan
abbr
="
mouẽ-tur
">mouen
<
lb
/>
tur</
expan
>
, iam incitata facilius, & velocius mouen
<
lb
/>
tur, quia aër primi motus, vt in ſecundo libro
<
lb
/>
docuimus adiuuat: alia ob ſitus mutationem,
<
lb
/>
vt in curribus infixis terræ. </
s
>
<
s
id
="
s.014912
">Ibidem vides ſor
<
lb
/>
didam contumeliam abſque vlla cauſa. </
s
>
<
s
id
="
s.014913
">De
<
lb
/>
mundo an ſit ſempiternus, debuit primùm
<
lb
/>
quærere, quid per mundum intelligam, & li
<
lb
/>
brorum illorum editionem expectare. </
s
>
<
s
id
="
s.014914
">Decre
<
lb
/>
ueram non accuſare illum, at que ita feci, re
<
lb
/>
pugno enim, non oppugno, ſed hic cogor ob
<
lb
/>
Dei cultum: illum enim eundem naturæ, &
<
lb
/>
peſſimæ dicit, ac ſi quis vmbram ſoli eandem
<
lb
/>
affirmet. </
s
>
<
s
id
="
s.014915
">Ita in quibuſlibet inconſultus ſem
<
lb
/>
per fuit. </
s
>
<
s
id
="
s.014916
">Idem verò pulcherrimè probat Ari
<
lb
/>
ſtotelis ſui authoritate Deus & natura,
<
lb
/>
ergo Deus eſt natura. </
s
>
<
s
id
="
s.014917
">Aſſenſus eſt Pom
<
lb
/>
peius Ciceroni, ergo Pompeius eſt Ci
<
lb
/>
cero. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014918
">79 Pudet me ſtuporis: ego primum non
<
lb
/>
affirmo minorem eſſe diuerſitatem cometæ,
<
lb
/>
quàm lunæ. </
s
>
<
s
id
="
s.014919
">Si conſtaret, non eſſet dubium
<
lb
/>
ſuperiorem eam fore lunæ: ſydus illud, Dij
<
lb
/>
boni quid ad diuerſitatem aſpectus, quæ ratio
<
lb
/>
ne Mathematica pura conſtat. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014920
">80 Quod de Iride ſcripſimus, ſeruat phæ
<
lb
/>
nomena, atque in hoc poſtquam non aliud
<
lb
/>
melius ſuccurrebat, maluimus explicare Ari
<
lb
/>
ſtotelem, quàm damnare: haud neſcij, quòd
<
lb
/>
res ipſa pateretur graues difficultates natura
<
lb
/>
les: nam quod ad Mathematica attinet, ſatis
<
lb
/>
factum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014921
">Quæ enim obiicit ipſe, abſurda ſunt,
<
lb
/>
& non intelligentis. </
s
>
<
s
id
="
s.014922
">Quod enim dicat vidiſ
<
lb
/>
ſe iridem incumbentem arbori, exiſtimo non
<
lb
/>
ſanum fuiſſe: ſed qui verax eſt, apparuit hoc
<
lb
/>
illi non propè ſed procul, & ob aſpectus er
<
lb
/>
rorem. </
s
>
<
s
id
="
s.014923
">Cæterùm approximare iridi ratione
<
lb
/>
dicta omninò eſt impoſſibile. </
s
>
<
s
id
="
s.014924
">Neque ex
<
lb
/>
tranſuerſo ſic inſpicere, vt quaſi vnum la
<
lb
/>
tus per aliud, ſeu è regione videatur: ſic enim
<
lb
/>
ſol, & oculus, & iris, & centrum, & iridis la
<
lb
/>
tera eſſent in vna recta. </
s
>
<
s
id
="
s.014925
">De interiore circulo,
<
lb
/>
vbi debet legi exteriore manifeſtè, cùm or
<
lb
/>
dines viciſſim mutatos profitear, & Ariſtote
<
lb
/>
les, ex quo deſumpſi dicat, non pudet crimi
<
lb
/>
nari? </
s
>
<
s
id
="
s.014926
">ſed vicit, Pæana canat. </
s
>
<
s
id
="
s.014927
">Cæterùm quòd
<
lb
/>
ego croceum, Ariſtoteles puniceum vocat,
<
lb
/>
vterque benè: nam ego plures colorum ſpe
<
lb
/>
cies, quàm ille poſuit, etiam ſi librum de co
<
lb
/>
loribus (quem ſuum non eſſe plerique exiſti
<
lb
/>
mant) illi tribuas. </
s
>
<
s
id
="
s.014928
">Conſtat etiam de re ipſa,
<
lb
/>
nam iris ſola, vt exiſtimo, & cœlum colores
<
lb
/>
retinent impermutabiles: his rurſus oporte
<
lb
/>
ret adiicere paginam, ne in verbis caperes,
<
lb
/>
ſed faceſſat cùm ſuis calumniis, ne pereat
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
gẽma
">gemma</
expan
>
chariſſima. </
s
>
<
s
id
="
s.014929
">De iridis inſeſſu nónne in
<
lb
/>
ſecunda editione vidit, in quam aluimus
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
<
lb
/>
Ariſtotelem præterire, cùm non probare
<
lb
/>
mus, quàm redarguere: nam neque ipſe affir
<
lb
/>
mat. </
s
>
<
s
id
="
s.014930
">Porrò in tertia ſectione adeò admiratur
<
lb
/>
rem tam perſpicuam? </
s
>
<
s
id
="
s.014931
">cùm in tractatione co
<
lb
/>
lorum doceam ferrugineum, alióſque colores
<
lb
/>
ſine luce vocari, aliorum puta viridis atque
<
lb
/>
niuei, quòd parum lucis retineant compara
<
lb
/>
tione: cum iam ſuperiùs declarauerim omnes
<
lb
/>
colores à luce conſtitui, illius eſſe particeps.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014932
">Ita credo huic nugatori, quod mihi deeſt illi
<
lb
/>
ſuperabundat, ſcilicet tempus, nam tam ru
<
lb
/>
dem eum eſſe perſuaderi nequeo. </
s
>
<
s
id
="
s.014933
">Duarum
<
lb
/>
verò figurarum, quas ponit in nona & deci
<
lb
/>
ma ſectione, quæ in decima eſt falſa, & con
<
lb
/>
ficit ſeipſum. </
s
>
<
s
id
="
s.014934
">Elatius enim ſit centrum iridis
<
lb
/>
à finitore, ſi ſol ſit in eo, ergo plus medie
<
lb
/>
tate iridis videt: Modò agnoſcis perfectè
<
lb
/>
hominem, qui decipitur in Mathematicis,
<
lb
/>
vbi Ariſtoteles negat fieri poſſe paralogiſſi
<
lb
/>
mum: quæ verò in nona, non concludit. </
s
>
<
s
id
="
s.014935
">Et
<
lb
/>
quod vix ex declarationibus Monteregij, in
<
lb
/>
librum Tabularum primi mobilis magno
<
lb
/>
negotio erui poteſt, ipſe parùm in Mathe
<
lb
/>
maticis exercitatus, putat quatuor verbis
<
lb
/>
declarare, vt erubeſcam non mediocriter il
<
lb
/>
lius cauſa. </
s
>
<
s
id
="
s.014936
">Ego tamen ſtudiorum amore hîc
<
lb
/>
eam volo ſubiicere. </
s
>
<
s
id
="
s.014937
">Ex 21. problemate Mon
<
lb
/>
teregij reſiduum maximæ declinationis par.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014938
">66. min. 30. cum altitudine poli in noſtra
<
lb
/>
regione par. </
s
>
<
s
id
="
s.014939
">44. min. 20. arcum ſubtenſum
<
lb
/>
habent par. </
s
>
<
s
id
="
s.014940
">30. min. 51. ergo ex vſu pro
<
lb
/>
blematis, quia ab angulo meridiani, & ec
<
lb
/>
clipticæ detrahi debet, vt relinquatur angu
<
lb
/>
lus ecclipticæ, & finitoris, hic angulus eſt
<
lb
/>
finitoris, & meridiani per punctum illum
<
lb
/>
tranſeuntis. </
s
>
<
s
id
="
s.014941
">Habeo igitur angulum rectum,
<
lb
/>
& angulum par. </
s
>
<
s
id
="
s.014942
">39. min. 51. & maximam
<
lb
/>
latitudinem: ponemus igitur ex dictis à
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.334.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/334/1.jpg
"
number
="
164
"/>
<
lb
/>
Monteregio, in quarta de triangulis AB,
<
lb
/>
partem æquinoctialis, & B C, meridiani,
<
lb
/>
vt vocant circuli, vt ſit par. </
s
>
<
s
id
="
s.014943
">23. min. 20. &
<
lb
/>
angulus A, rectus, & AC, finitoris partem:
<
lb
/>
angulum autem C, par. </
s
>
<
s
id
="
s.014944
">39. min. 51. duce
<
lb
/>
mus igitur ſinum lateris BC, per ſinum com
<
lb
/>
plementi anguli C, & productum diuide
<
lb
/>
mus per 60. & exibit ſinus complementi </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>