Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014901
">
<
pb
pagenum
="
687
"
xlink:href
="
016/01/334.jpg
"/>
calefiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.014902
">Dico aliud eſt de motu ſecundum
<
lb
/>
impulſum, vt dum fluit aqua: non enim ra
<
lb
/>
reſcit, ideò refrigeratur: at dum excipit
<
expan
abbr
="
lumẽ
">lumen</
expan
>
,
<
lb
/>
mouetur à partibus non conſequens partes,
<
lb
/>
ideo rareſcit, & incaleſcit. </
s
>
<
s
id
="
s.014903
">Clarum eſt igitur
<
lb
/>
hunc virum ſemper labi, eodem lapſus gene
<
lb
/>
re ſcilicet homonymia. </
s
>
<
s
id
="
s.014904
">In octaua cùm ego
<
lb
/>
loquor de raritate ſubſtantiæ, ipſe loquitur
<
lb
/>
de raritate compoſitionis, vbi pumicem, &
<
lb
/>
fungum adducit, quaſi velit homines dedo
<
lb
/>
cere quæ ſciunt, docere quæ neſciunt. </
s
>
<
s
id
="
s.014905
">De
<
lb
/>
aëre, de quo eſſet aliqua difficultas, tran
<
lb
/>
ſit ſicco pede. </
s
>
<
s
id
="
s.014906
">Sed aër quò rarior, eò minùs
<
lb
/>
frigidus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014907
">75 In quinta diuiſione conſtanter dico,
<
lb
/>
ſydera eodem modo eſſe calidiſſima, quo ſunt
<
lb
/>
ſplendidiſſima, Venus, lupiter, & Luna abun
<
lb
/>
dantia caloris: vt etiam luminis: Canicula
<
lb
/>
abundantia, & magnitudine. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014908
">75 Amiratur de his verbis: Cœlum quia
<
lb
/>
nunquam ceſſat, & potentem vbique habet
<
lb
/>
animam, ideò non fatigari poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014909
">Imò dicit
<
lb
/>
potiùs, quia non fatigatur, non ceſſat. </
s
>
<
s
id
="
s.014910
">Nón
<
lb
/>
ne videt quòd in mortalibus fuga indigen
<
lb
/>
tiæ eſt cauſa facultatis, in immortalibus con
<
lb
/>
trà eſt: eſſent enim imperfecta talia, quæ à
<
lb
/>
prima cauſa prodeunt, vbi nulla ſuſpitio in
<
lb
/>
digentiæ, </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014911
">77 In ſecunda diuiſione aberrat toto cœlo:
<
lb
/>
nam non rota ſola, ſed & omnia, quæ
<
expan
abbr
="
mouẽ-tur
">mouen
<
lb
/>
tur</
expan
>
, iam incitata facilius, & velocius mouen
<
lb
/>
tur, quia aër primi motus, vt in ſecundo libro
<
lb
/>
docuimus adiuuat: alia ob ſitus mutationem,
<
lb
/>
vt in curribus infixis terræ. </
s
>
<
s
id
="
s.014912
">Ibidem vides ſor
<
lb
/>
didam contumeliam abſque vlla cauſa. </
s
>
<
s
id
="
s.014913
">De
<
lb
/>
mundo an ſit ſempiternus, debuit primùm
<
lb
/>
quærere, quid per mundum intelligam, & li
<
lb
/>
brorum illorum editionem expectare. </
s
>
<
s
id
="
s.014914
">Decre
<
lb
/>
ueram non accuſare illum, at que ita feci, re
<
lb
/>
pugno enim, non oppugno, ſed hic cogor ob
<
lb
/>
Dei cultum: illum enim eundem naturæ, &
<
lb
/>
peſſimæ dicit, ac ſi quis vmbram ſoli eandem
<
lb
/>
affirmet. </
s
>
<
s
id
="
s.014915
">Ita in quibuſlibet inconſultus ſem
<
lb
/>
per fuit. </
s
>
<
s
id
="
s.014916
">Idem verò pulcherrimè probat Ari
<
lb
/>
ſtotelis ſui authoritate Deus & natura,
<
lb
/>
ergo Deus eſt natura. </
s
>
<
s
id
="
s.014917
">Aſſenſus eſt Pom
<
lb
/>
peius Ciceroni, ergo Pompeius eſt Ci
<
lb
/>
cero. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014918
">79 Pudet me ſtuporis: ego primum non
<
lb
/>
affirmo minorem eſſe diuerſitatem cometæ,
<
lb
/>
quàm lunæ. </
s
>
<
s
id
="
s.014919
">Si conſtaret, non eſſet dubium
<
lb
/>
ſuperiorem eam fore lunæ: ſydus illud, Dij
<
lb
/>
boni quid ad diuerſitatem aſpectus, quæ ratio
<
lb
/>
ne Mathematica pura conſtat. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014920
">80 Quod de Iride ſcripſimus, ſeruat phæ
<
lb
/>
nomena, atque in hoc poſtquam non aliud
<
lb
/>
melius ſuccurrebat, maluimus explicare Ari
<
lb
/>
ſtotelem, quàm damnare: haud neſcij, quòd
<
lb
/>
res ipſa pateretur graues difficultates natura
<
lb
/>
les: nam quod ad Mathematica attinet, ſatis
<
lb
/>
factum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014921
">Quæ enim obiicit ipſe, abſurda ſunt,
<
lb
/>
& non intelligentis. </
s
>
<
s
id
="
s.014922
">Quod enim dicat vidiſ
<
lb
/>
ſe iridem incumbentem arbori, exiſtimo non
<
lb
/>
ſanum fuiſſe: ſed qui verax eſt, apparuit hoc
<
lb
/>
illi non propè ſed procul, & ob aſpectus er
<
lb
/>
rorem. </
s
>
<
s
id
="
s.014923
">Cæterùm approximare iridi ratione
<
lb
/>
dicta omninò eſt impoſſibile. </
s
>
<
s
id
="
s.014924
">Neque ex
<
lb
/>
tranſuerſo ſic inſpicere, vt quaſi vnum la
<
lb
/>
tus per aliud, ſeu è regione videatur: ſic enim
<
lb
/>
ſol, & oculus, & iris, & centrum, & iridis la
<
lb
/>
tera eſſent in vna recta. </
s
>
<
s
id
="
s.014925
">De interiore circulo,
<
lb
/>
vbi debet legi exteriore manifeſtè, cùm or
<
lb
/>
dines viciſſim mutatos profitear, & Ariſtote
<
lb
/>
les, ex quo deſumpſi dicat, non pudet crimi
<
lb
/>
nari? </
s
>
<
s
id
="
s.014926
">ſed vicit, Pæana canat. </
s
>
<
s
id
="
s.014927
">Cæterùm quòd
<
lb
/>
ego croceum, Ariſtoteles puniceum vocat,
<
lb
/>
vterque benè: nam ego plures colorum ſpe
<
lb
/>
cies, quàm ille poſuit, etiam ſi librum de co
<
lb
/>
loribus (quem ſuum non eſſe plerique exiſti
<
lb
/>
mant) illi tribuas. </
s
>
<
s
id
="
s.014928
">Conſtat etiam de re ipſa,
<
lb
/>
nam iris ſola, vt exiſtimo, & cœlum colores
<
lb
/>
retinent impermutabiles: his rurſus oporte
<
lb
/>
ret adiicere paginam, ne in verbis caperes,
<
lb
/>
ſed faceſſat cùm ſuis calumniis, ne pereat
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
gẽma
">gemma</
expan
>
chariſſima. </
s
>
<
s
id
="
s.014929
">De iridis inſeſſu nónne in
<
lb
/>
ſecunda editione vidit, in quam aluimus
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
<
lb
/>
Ariſtotelem præterire, cùm non probare
<
lb
/>
mus, quàm redarguere: nam neque ipſe affir
<
lb
/>
mat. </
s
>
<
s
id
="
s.014930
">Porrò in tertia ſectione adeò admiratur
<
lb
/>
rem tam perſpicuam? </
s
>
<
s
id
="
s.014931
">cùm in tractatione co
<
lb
/>
lorum doceam ferrugineum, alióſque colores
<
lb
/>
ſine luce vocari, aliorum puta viridis atque
<
lb
/>
niuei, quòd parum lucis retineant compara
<
lb
/>
tione: cum iam ſuperiùs declarauerim omnes
<
lb
/>
colores à luce conſtitui, illius eſſe particeps.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014932
">Ita credo huic nugatori, quod mihi deeſt illi
<
lb
/>
ſuperabundat, ſcilicet tempus, nam tam ru
<
lb
/>
dem eum eſſe perſuaderi nequeo. </
s
>
<
s
id
="
s.014933
">Duarum
<
lb
/>
verò figurarum, quas ponit in nona & deci
<
lb
/>
ma ſectione, quæ in decima eſt falſa, & con
<
lb
/>
ficit ſeipſum. </
s
>
<
s
id
="
s.014934
">Elatius enim ſit centrum iridis
<
lb
/>
à finitore, ſi ſol ſit in eo, ergo plus medie
<
lb
/>
tate iridis videt: Modò agnoſcis perfectè
<
lb
/>
hominem, qui decipitur in Mathematicis,
<
lb
/>
vbi Ariſtoteles negat fieri poſſe paralogiſſi
<
lb
/>
mum: quæ verò in nona, non concludit. </
s
>
<
s
id
="
s.014935
">Et
<
lb
/>
quod vix ex declarationibus Monteregij, in
<
lb
/>
librum Tabularum primi mobilis magno
<
lb
/>
negotio erui poteſt, ipſe parùm in Mathe
<
lb
/>
maticis exercitatus, putat quatuor verbis
<
lb
/>
declarare, vt erubeſcam non mediocriter il
<
lb
/>
lius cauſa. </
s
>
<
s
id
="
s.014936
">Ego tamen ſtudiorum amore hîc
<
lb
/>
eam volo ſubiicere. </
s
>
<
s
id
="
s.014937
">Ex 21. problemate Mon
<
lb
/>
teregij reſiduum maximæ declinationis par.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014938
">66. min. 30. cum altitudine poli in noſtra
<
lb
/>
regione par. </
s
>
<
s
id
="
s.014939
">44. min. 20. arcum ſubtenſum
<
lb
/>
habent par. </
s
>
<
s
id
="
s.014940
">30. min. 51. ergo ex vſu pro
<
lb
/>
blematis, quia ab angulo meridiani, & ec
<
lb
/>
clipticæ detrahi debet, vt relinquatur angu
<
lb
/>
lus ecclipticæ, & finitoris, hic angulus eſt
<
lb
/>
finitoris, & meridiani per punctum illum
<
lb
/>
tranſeuntis. </
s
>
<
s
id
="
s.014941
">Habeo igitur angulum rectum,
<
lb
/>
& angulum par. </
s
>
<
s
id
="
s.014942
">39. min. 51. & maximam
<
lb
/>
latitudinem: ponemus igitur ex dictis à
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.334.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/334/1.jpg
"
number
="
164
"/>
<
lb
/>
Monteregio, in quarta de triangulis AB,
<
lb
/>
partem æquinoctialis, & B C, meridiani,
<
lb
/>
vt vocant circuli, vt ſit par. </
s
>
<
s
id
="
s.014943
">23. min. 20. &
<
lb
/>
angulus A, rectus, & AC, finitoris partem:
<
lb
/>
angulum autem C, par. </
s
>
<
s
id
="
s.014944
">39. min. 51. duce
<
lb
/>
mus igitur ſinum lateris BC, per ſinum com
<
lb
/>
plementi anguli C, & productum diuide
<
lb
/>
mus per 60. & exibit ſinus complementi </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>