Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
331
331
332
332
333
333
334
334
335
335
336
336
337
337
338
338
339
339
340
340
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.014944">
                <pb pagenum="688" xlink:href="016/01/335.jpg"/>
              anguli A.par.27. minut.30. Sed ex his, quæ
                <lb/>
              in duodecimo libro de Rerum varietate ſcri­
                <lb/>
              pta ſunt, proportio ſinus A, ad ſinum B: eſt vt
                <lb/>
              ſinus lateris BC, ad ſinum lateris AC. </s>
              <s id="s.014945">Ergo
                <lb/>
              ſinus lateris AC, eſt par.26.min.5. & arcus
                <lb/>
              par. </s>
              <s id="s.014946">25. min. 45. ponemus igitur finitorem
                <lb/>
              ACDB, in cuius centro palàm eſt nos eſſe,
                <lb/>
              & meridianum FGEH, cùm igitur GE, ſit
                <lb/>
              par.26.min.5.erit FG, partium 33.min.55. at
                <lb/>
              FE, eſt par. </s>
              <s id="s.014947">60. igitur ſol erit in eo ſitu bo­
                <lb/>
              realior nobis partibus iiſdem, ſcilicet 26.
                <lb/>
                <figure id="id.016.01.335.1.jpg" xlink:href="016/01/335/1.jpg" number="165"/>
                <lb/>
              min.55. Et cùm eſt in meridie, declina ma­
                <lb/>
              gis à puncto F: ipſo E, par. </s>
              <s id="s.014948">20. min. 50. Igitur
                <lb/>
              in aſcenſu procedit ad meridiem partium
                <lb/>
              46. min. 55. quod facilè eſt videre in ſphæra.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.014949">Ex hoc ſequuntur quatuor corrolaria, pri­
                <lb/>
              mùm quod dum ſol eſt citra æquinoctialem,
                <lb/>
              nobis in ortu & occaſu fiunt vmbræ meri­
                <lb/>
              dianæ. </s>
              <s id="s.014950">Secundum, quòd dum Sol eſt in tro­
                <lb/>
              pico Cancri, in ortu, & occaſu omnibus fer­
                <lb/>
              mè Europeis ſfiunt vmbræ meridianæ. </s>
              <s id="s.014951">Ter­
                <lb/>
              tium, quod licet agnoſcere æquinoctium
                <lb/>
              certum ex ortu, vel occaſu Solis abique in­
                <lb/>
              ſtrumento, cùm parietem ad boream rectè
                <lb/>
              ſpectantem primo radio attigerit. </s>
              <s id="s.014952">Quartum,
                <lb/>
              quòd cùm multos viderim homines impu­
                <lb/>
              dentes, hoc tamen nullum vidi ſtultiorem,
                <lb/>
              qui de rebus, quas neque ex cortice vidit, ne­
                <lb/>
              gotium nobis occupatis ad vtiliſſima facit,
                <lb/>
              ſolis cauillationibus ac ſophiſmatibus, tum
                <lb/>
              Grammaticis argutiolis innixus, exiſtimans
                <lb/>
              profunda rerum ſuis nugis poſſe metiri,
                <lb/>
              idémque eſſe nugari, & ſcire, nóſque vt il­
                <lb/>
              lum temerè, & abſque conſideratione, abſ­
                <lb/>
              que iudicio ſcripſiſſe de quibuſcunque, quæ
                <lb/>
              nobis in mentem venerint. </s>
              <s id="s.014953">Ignoſcat mihi,
                <lb/>
              quòd iratus hæc dico, quia me adegerit ad
                <lb/>
              perdendam dimidiam diem in hoc labore, di­
                <lb/>
              mitteréque neceſſaria, quum ſufficiat mihi
                <lb/>
              tradidiſſe omnium rerum principia: nam do­
                <lb/>
              ctis ego ſcripſi, & veritatis cultoribus, vt
                <lb/>
              poſſint ſe exercere, vel aliorum doctrina, vel
                <lb/>
              noſtris exemplis hincinde ſparſis. </s>
              <s id="s.014954">Tum etiam
                <lb/>
              quòd genus hoc ſophiſtarum, vt & Galenus
                <lb/>
              faciebat, odio pluſquàm Vatiniano proſe­
                <lb/>
              quor. </s>
              <s id="s.014955">Legat rogo totum illud ſuum opus
                <lb/>
              quæſo tam magnum, & videat quem fructum
                <lb/>
              capere poſſit cognitionis rerum? </s>
              <s id="s.014956">Sed ſolùm
                <lb/>
              ſalsè, acutè, ſubtiliter, ſubtiliſſimè, vrbanè,
                <lb/>
              facetè, ironicè contractio, ac eiuſmodi de­
                <lb/>
              liramenta: mirus ſui encomiaſtes, qui idem
                <lb/>
              putat forſan profiteri ſe de Subtilitate ſcri­
                <lb/>
              bere, & ſubtiliter. </s>
              <s id="s.014957">Parum per ſe recipiat,
                <lb/>
              & conſideret vter noſtrûm ipſi Ariſtoteli
                <lb/>
              quem adeò imitari ſe profitetur, ſimilior ſit.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.014958">Ducat tandem exemplum ab hac vna tan­
                <lb/>
              tùm re, quanti laboris quantæ ſubtilitatis,
                <lb/>
              quanti periculi errandi? </s>
              <s id="s.014959">Et cogitet omnia
                <lb/>
              eadem arte ab eadem mente excogitata,
                <lb/>
              & eadem profunditate recondita, atque ce­
                <lb/>
              lata. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.014960">82 Si vellem adnotare errores, quale il­
                <lb/>
              lud eſt amentiæ ſimile: quadratum corpus
                <lb/>
              puſillum ab omni latere circumueniri ſolis
                <lb/>
              radiis poteſt. </s>
              <s id="s.014961">Nam ſi de fine vmbræ loqua­
                <lb/>
              tur, etiam ſphæræ contingere poteſt, quod
                <lb/>
              tamen negat: ſi de contactus omninò im­
                <lb/>
              poſſibile. </s>
              <s id="s.014962">De pyramide etiam inuerſa, diſpe­
                <lb/>
              ream ſi ſcit quid dicat, cùm exiſtimat to­
                <lb/>
              tam poſſe ſimul illuſtrari. </s>
              <s id="s.014963">Ita nec probata
                <lb/>
              prodit, nec tantùm eſt illi doctrinæ, vt ſciat
                <lb/>
              quid dicat. </s>
              <s id="s.014964">Oporteret enim pyramidem il­
                <lb/>
              lam habere infinitam penè tenuitatem,
                <lb/>
              vt in tertia editione huius libri demonſtra­
                <lb/>
              uimus. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.014965">84 Prodit ſtultitiam ſuam, dubitationem
                <lb/>
              quam propono, ac bene ſoluo, ipſe quaſi con­
                <lb/>
              cedam reprehendit, & malè ſoluit, cùm præ
                <lb/>
              oculis ſolutionem veram etiam in prima
                <lb/>
              editione haberet. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.014966">85 Quam ſtultitiam etiam auget, qua­
                <lb/>
              ſi non liceat firmo clauo Heliocaminum
                <lb/>
              affigere. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.014967">86 Diſcorides non ſcribit ex hordeo ſo­
                <lb/>
              lo fieri. </s>
              <s id="s.014968">Si contendat more ſuo, ſit hala Sco­
                <lb/>
              torum. </s>
              <s id="s.014969">Dicit quo humido viuunt? </s>
              <s id="s.014970">Centies ſe­
                <lb/>
              mina dicto pingui, ergo ſemper in homony­
                <lb/>
              mia verſatur. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.014971">87 Liqueſcit quod molle redditur, etiam
                <lb/>
              ſi non omninò fluat. </s>
              <s id="s.014972">Simile illud dum redit,
                <lb/>
              emphaſin verbi non intelligit, plus eſt quàm
                <lb/>
              ſi dixiſſem, cùm rediit, quoniam hoc iun­
                <lb/>
              ctum eſt, & liqueſcere, & redire, & rediiſſe
                <lb/>
              declarat: quoniam reditu durum factum eſt.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.014973">Cuprum, bitumen, vitrum adducit, ducitur
                <lb/>
              cuprum ſaltem, dum liquidum eſt. </s>
              <s id="s.014974">Si enim
                <lb/>
              non facilè frangitur & cedit, duci poteſt: at
                <lb/>
              cuprum non duci poteſt, non erit verè du­
                <lb/>
              rum, ſcilicet ex tertio genere argumentum
                <lb/>
              declarat, ſed non apud eum, qui contradicen­
                <lb/>
              di ſtudio inebriatus, quæ ſunt ante oculos
                <lb/>
              non videt. </s>
              <s id="s.014975">Bitumen quis dicat, ictui mallei, vt
                <lb/>
              ferrum, vel plumbum reſiſtere? </s>
              <s id="s.014976">Vitrum cum
                <lb/>
              duci poteſt, ſcilicet liquidum, non frangitur,
                <lb/>
              non poteſt duci, & multò minus, quàm vlla
                <lb/>
              alia res. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.014977">94 Nónne vidit in ſecunda editione meam
                <lb/>
              ſententiam planè explicatam? </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.014978">95 Exiſtimabat licere ſibi hac in re liberè
                <lb/>
              nugari more ſolito, quòd non ederet quæ di­
                <lb/>
              cta ſunt, poſſe declarari, ſed fallitur. </s>
              <s id="s.014979">Terra
                <lb/>
              hæc ſic præparata, vel erit ſimilis, vel dete­
                <lb/>
              rior, vel melior ſimplici terra? </s>
              <s id="s.014980">non ſimilis,
                <lb/>
              nam abſurdum videtur, repurgatam miſtam,
                <lb/>
              tum fermenteſcentem eaſdem ad vnguem
                <lb/>
              retinere vires, neque deterior: nam tenuior
                <lb/>
              facta, & incorrupta attenuare ſine calefa­
                <lb/>
              ctione, atque incidere poterit,
                <expan abbr="putredinémq;">putredinémque</expan>
                <lb/>
              minuere. </s>
              <s id="s.014981">Oſtendit hoc (vocant balſamum
                <emph type="italics"/>
              )
                <emph.end type="italics"/>
                <lb/>
              quòd ſolo vino, & oleo in ſeculum ſepultis
                <lb/>
              conſtat. </s>
              <s id="s.014982">Itaque vides hominis arrogantiam,
                <lb/>
              cùm inſulſa temeritate, cùm etiam incertus
                <lb/>
              eſſet an expertus forem. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.014983">98 Sectione ſeptima: Ea ſunt vbique, non
                <lb/>
              in quacunque terræ parte, profundiora enim
                <lb/>
              ſunt vnde non ego inconſtans, ſed ipſe erat,
                <lb/>
              præſertim cùm me ibi declarauerim. </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>