Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
331
331 (279)
332
332 (280)
333
333 (281)
334
334 (282)
335
335 (283)
336
336 (284)
337
337 (285)
338
338 (286)
339
339 (287)
340
340 (288)
< >
page |< < (286) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="286" file="0338" n="338" rhead="SUPPLEMENTA §. III."/>
            unitate. </s>
            <s xml:space="preserve">At cum nulla ejuſmodi virtus debeat progredi, & </s>
            <s xml:space="preserve">in
              <lb/>
            progreſſu ipſo ita attenuari; </s>
            <s xml:space="preserve">nihil eſt, cur determinatio ad ac-
              <lb/>
            ceſſum debeat pendere a ſolis diſtantiis, ac proinde ſolæ di-
              <lb/>
            ſtantiæ ingredi formulam functionis exprimentis vim.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">69. </s>
            <s xml:space="preserve">Verum admiſſo etiam, quod neceſſario vis debeat pen-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0338-01" xlink:href="note-0338-01a" xml:space="preserve">Etiam ſi vis de-
                <lb/>
              beat pendere a
                <lb/>
              ſolis diſtantiis,
                <lb/>
              ordinatas quo-
                <lb/>
              que in ſe, data
                <lb/>
              curva, pendere
                <lb/>
              a ſo
                <gap/>
              is abſciſſis.</note>
            dere a ſolis diſtantiis, nihil habetur contra expreſſionem fa-
              <lb/>
            ctam per functionem quandam. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam ipſa functio per ſe im-
              <lb/>
            mediate pendet a diſtantia, & </s>
            <s xml:space="preserve">eſt ordinata quædam ad curvam
              <lb/>
            quandam certæ naturæ, reſpondens abſciſſæ datæ cuilibet ſua.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Parametri inducuntur ex eo, quod illius relationem ad abſciſ-
              <lb/>
            ſam exprimere debeamus per potentias abſciſſæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">potentiarum
              <lb/>
            producta cum aliis rectis; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed in ſe, uti ſupra diximus, ejuſ-
              <lb/>
            dem eſt naturæ & </s>
            <s xml:space="preserve">illa functio, ac potentia quævis, & </s>
            <s xml:space="preserve">illa, ut
              <lb/>
            hæc, ordinatam immediate ſimplicem exhibet reſpondentem ab-
              <lb/>
            ſciſſæ ad curvam quandam uniformis, & </s>
            <s xml:space="preserve">in ſe ſimplicis cur-
              <lb/>
            væ.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">70. </s>
            <s xml:space="preserve">Præterea ipſæ illæ parametri, quæ formulam functionis
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0338-02" xlink:href="note-0338-02a" xml:space="preserve">Parametros i-
                <lb/>
              pſas eſſe diſtan-
                <lb/>
              tias: eas fun-
                <lb/>
              ctionem eſſe in-
                <lb/>
              greſſas, quod in
                <lb/>
              datis diſtantiis
                <lb/>
              debuerit haberi
                <lb/>
              vis data, vel
                <lb/>
              nulla.</note>
            ingrediuntur, poſſunt eſſe certæ quædam diſtantiæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">aſſumi
              <lb/>
            debere ad hoc, ut illis datis diſtantiis illæ datæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">non aliæ
              <lb/>
            vires reſpondeant. </s>
            <s xml:space="preserve">Sic ubi quæſita eſt formula, quæ exprime-
              <lb/>
            ret æquationem ad curvam quæſitam, aſſumpſimus quaſdam di-
              <lb/>
            ſtantias, in quibus curva ſecaret axem, nimirum in quibus,
              <lb/>
            evaneſcente vi haberentur limites, & </s>
            <s xml:space="preserve">earum diſtantiarum va-
              <lb/>
            lores ingreſſi ſunt formulam inventam, ut quædam parametri.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Poſſunt igitur ipſæ parametri eſſe diſtantiæ quædam; </s>
            <s xml:space="preserve">ac pro-
              <lb/>
            inde poſito, quod omnino debeat vis exprimi per ſolas di-
              <lb/>
            ſtantias, poteſt adhuc exprimi per functionem continentem
              <lb/>
            quotcunque parametros, & </s>
            <s xml:space="preserve">non exprimetur neceſſario per ſo-
              <lb/>
            lam aliquam potentiam.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">71. </s>
            <s xml:space="preserve">Reliquum eſt, ut dicamus aliquid de Ratione Sufficien-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0338-03" xlink:href="note-0338-03a" xml:space="preserve">Argumentum
                <lb/>
              contrarium a
                <lb/>
              defectu rationis
                <lb/>
              ſufficientis.</note>
            ti, quæ dicitur parametros excludere, cum non ſit ratio, cur
              <lb/>
            aliæ præ aliis parametri ſeligantur.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">72. </s>
            <s xml:space="preserve">Inprimis ſi vis eſt in ipſa natura materiæ; </s>
            <s xml:space="preserve">nulla ratio
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0338-04" xlink:href="note-0338-04a" xml:space="preserve">Si vis ſit eſ.
                <lb/>
              ſentialis mate-
                <lb/>
              riæ; rationem
                <lb/>
              talium para-
                <lb/>
              metrorum eſſe
                <lb/>
              ipſam ejus na-
                <lb/>
              turam: cur hoc
                <lb/>
              genus materiæ
                <lb/>
              exiſtat, ratio-
                <lb/>
              nem eſſe arbi-
                <lb/>
              trium Creato-
                <lb/>
              ris: idem, ſi ea
                <lb/>
              non ſit eſſen-
                <lb/>
              tialis.</note>
            ulterior requiri poteſt præter eam ipſam naturam, quæ deter-
              <lb/>
            minet hanc potius, quam aliam vim pro hac potius, quam
              <lb/>
            pro illa diſtantia, adeoque hanc potius, quam aliam parame-
              <lb/>
            trum. </s>
            <s xml:space="preserve">Quæri ad ſummum poterit, cur elegerit Naturæ Au-
              <lb/>
            ctor eam potiſſimum materiam, quæ eam legem virium ha-
              <lb/>
            beret eſſentialem, quam aliam: </s>
            <s xml:space="preserve">ubi ego quidem, qui ſummam
              <lb/>
            in Auctore Naturæ libertatem agnoſco, cenſeo, ut in aliis o-
              <lb/>
            mnibus, nihil aliud requiri pro ratione ſufficienti electionis,
              <lb/>
            quam ipſam liberam determinationem Divinæ voluntatis, a
              <lb/>
            cujus arbitrio pendeat tum, quod hanc potius, quam aliam e-
              <lb/>
            ligat rem, quam condat, tum quod ea re hanc in ſe naturam
              <lb/>
            habente, ubi jam condita fuerit, utatur ad hoc potius, quam
              <lb/>
            ad illud ex tam multis, ad quæ natura quævis a tanti Arti-
              <lb/>
            ficis manu adhibita poteſt eſſe idonea. </s>
            <s xml:space="preserve">Atque hæc </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>