Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of contents

< >
[1.90.] De portubus, & ſtructuris in aqua faciendis. Cap.#XII. VENET AE VRBIS DESCRIPTIO.
[1.91.] M. VITRVVII DE ARCHITECTVRA LIBER SEXTVS. Proœmium.
[1.92.] De diuerſis regionum qualit atibus, & uarijs cœli aſpectibus,
[1.93.] ſecundum quos ſunt ædificia diſponenda.#Cap.#I.
[1.94.] De ædificiorum priuatorum proportionibus, & men-ſuris. cap II
[1.95.] De cauis ædium. Cap. 111.
[1.96.] De atrijs, & alis, & tablinis cum dimenſionibus, & ſym-metrijs eorum. Cap. IIII
[1.97.] ORTHOGR APHIA DOMVS PRIV AT AE.
[1.98.] De triclinijs, exedris, & pinacothecis, & eorum dimen-ſionibus. Cap. V.
[1.99.] De Oecis more Græco. Cap. VI.
[1.100.] Ad quas cœli regiones quæ ædificiorum gener a ſpectare debeant, ut uſui, & ſalubritati ſint idonea. Cap. VII.
[1.101.] De priuatorum, & communium ædificiorum proprijs lociset ge-neribus, ad quaſcunque perſonarum qualitates con- uenientibus. Cap. VIII.
[1.102.] De ruſticorum ædificiorum rationibus, & multarum partium eorum deſcriptionibus, atque uſibus. Cap. IX.
[1.103.] De Græcorum ædificiorum, eorum{q́ue} partium diſpoſ itione,atquediffe-rentibus nominibus ſatis ab It alicis moribus, & uſibus di-ſcrepantibus. Cap. X.
[1.104.] De firmitate, & fundamentis ædificiorum. Cap. XI.
[1.105.] M. VITRVVII DE ARCHITECTVRA LIBER SEPTIMVS. Proœmium.
[1.106.] De Ruderatione commode facienda.
[1.107.] De maceratione calcis adalbaria opera, & tectoria per-ficienda. cap. II
[1.108.] De camerarum diſpoſitione, Trulliſſatione, & tectorio opere. Cap. III.
[1.109.] De politionibus in humidis locis. Cap. IIII.
[1.110.] De ratione pingendi in ædificijs. Cap. V.
[1.111.] De marmore, quomodo paretur ad tectoria. Cap. VI.
[1.112.] De coloribus, & primum de ochra. Cap. VII.
[1.113.] De Minij rationibus. Cap. VIII.
[1.114.] De minij cemper atura. Cap. IX.
[1.115.] De coloribus, qui arte fiunt. Cap. X.
[1.116.] De cærulei temperaturis. Cap. XI.
[1.117.] Quomodo fiat ceruſſa, & ærugo, & Sandara- ca. Cap. XII.
[1.118.] Quomodo fiat oſtrum colorum omnium facticiorum excel-lentißimum. Cap. XIII.
[1.119.] De purpureis coloribus. Cap. XIIII.
< >
page |< < (307) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div769" type="section" level="2" n="142">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s23291" xml:space="preserve">
                <pb o="307" file="514.01.339" n="339" rhead="NONVS."/>
              gnomonis apex, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23292" xml:space="preserve">diducto circino ad gnomonis longitudinem circulus fiat, qui meridianum circulum referat,
                <lb/>
              in quo Solem eſſe imaginamur, eadem enim diuidendi ratio eſt parui, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23293" xml:space="preserve">magni circuli,ſi paralleli ſint. </s>
              <s xml:id="echoid-s23294" xml:space="preserve">Ha-
                <lb/>
              bemus igitur planum,in quod umbra proijcitur, gnomonem, qui umbram facit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23295" xml:space="preserve">meridianum,m quo Solem
                <lb/>
              eſſe fingimus: </s>
              <s xml:id="echoid-s23296" xml:space="preserve">hic oportet umbræ longitudinem ſumere, quod fit hoc modo. </s>
              <s xml:id="echoid-s23297" xml:space="preserve">loquimur modo de ea inclinatione,
                <lb/>
              quæ est Romæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s23298" xml:space="preserve">Cum ſciamus ex nouem partibus gnomonis octo dari umbræ æquinoctiali, ac meridianæ longi-
                <lb/>
              tudinis, gnomon in partes nouem diuidetur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23299" xml:space="preserve">octo ex eis ab imo gnomonis in linea planitiei ponentur, inde
                <lb/>
              ab umbræ termino per apicem gnomonis ad meridianum circulum ducetur linea, quæradius æquinoctialis
                <lb/>
              dicetur, quoniam refert æquinoctialem radium in meridie, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23300" xml:space="preserve">terminat meridianam umbræ longitudinem
                <lb/>
              in linea planitiæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s23301" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s23302" xml:space="preserve">Tunc ab centro diducto circino ad lineam planitiæ æquilatatio ſignetur, ubi erit litera e. </s>
              <s xml:id="echoid-s23303" xml:space="preserve">ſini=
                <lb/>
              ſteriore parte, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23304" xml:space="preserve">i. </s>
              <s xml:id="echoid-s23305" xml:space="preserve">dexteriore in extrem is lineis circinationis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23306" xml:space="preserve">per centrum perducenda linea, ut
                <lb/>
              æquè duo hemicyclia ſint diuiſa. </s>
              <s xml:id="echoid-s23307" xml:space="preserve">hæc autem linea a Mathematicis dicitur Horizon.</s>
              <s xml:id="echoid-s23308" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s23309" xml:space="preserve">Duobus uerbis abſoluere poterat Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s23310" xml:space="preserve">quod docere uolebat, ides̃t: </s>
              <s xml:id="echoid-s23311" xml:space="preserve">Horizonta deſcribes in analemmate,
                <lb/>
              ſi per apicem gnom onis parallelam planitiæ lineam duxeris.</s>
              <s xml:id="echoid-s23312" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s23313" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Deinde</emph>
              circinationis totius ſumenda eſt pars quintadecima, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23314" xml:space="preserve">circini centrum collocandum
                <lb/>
              eſt in linea circinationis, quo loci ſecat eam lineam æquinoctialis radius, ubi erit litera f. </s>
              <s xml:id="echoid-s23315" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s23316" xml:space="preserve">ſignan
                <lb/>
              dum dextra, ac ſiniſtra ubi ſunt literæ g h. </s>
              <s xml:id="echoid-s23317" xml:space="preserve">Deinde ab his, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23318" xml:space="preserve">per centrum lineæ uſque ad lineam
                <lb/>
              planitiæ perducendæ ſunt, ubi erunt literæ t r. </s>
              <s xml:id="echoid-s23319" xml:space="preserve">ita erit Solis radius unus hybernus, alter æſtiuus.</s>
              <s xml:id="echoid-s23320" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s23321" xml:space="preserve">Quærit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s23322" xml:space="preserve">in analemma transferre radios ſolſtitij, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23323" xml:space="preserve">brumæ, qui ſunt extrema Solis curſus: </s>
              <s xml:id="echoid-s23324" xml:space="preserve">hos autem
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.339-02" xlink:href="note-514.01.339-02a" xml:space="preserve">20</note>
              inuenit ex maxima Solis declinatione ab æquinoctiali circulo, quam ipſe facit partium uigintiquatuor, quæ
                <lb/>
              ſunt quintadecima pars meridiani, qui in 360. </s>
              <s xml:id="echoid-s23325" xml:space="preserve">diuiſus eſſe intelligitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s23326" xml:space="preserve">Sed poſteriores maximam Solis
                <lb/>
              declinationem inuenerunt eſſe partium uiginti trium & </s>
              <s xml:id="echoid-s23327" xml:space="preserve">dimidiæ: </s>
              <s xml:id="echoid-s23328" xml:space="preserve">quam Ptolomæus uiginti trium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23329" xml:space="preserve">minutia-
                <lb/>
              rum quinquaginta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23330" xml:space="preserve">ſecundarum uiginti ſuo tempore obſeruauit. </s>
              <s xml:id="echoid-s23331" xml:space="preserve">Poſito igitur circino in f. </s>
              <s xml:id="echoid-s23332" xml:space="preserve">ubiradius æ-
                <lb/>
              quinoctialis meridianum ſecat, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23333" xml:space="preserve">diducto ad quintamdecimam totius meridiani partem, ſignetur utrinque
                <lb/>
              g h. </s>
              <s xml:id="echoid-s23334" xml:space="preserve">in linea circinationis, quæ puncta tropicorum radios indicabunt, ſiquidem a punctis g & </s>
              <s xml:id="echoid-s23335" xml:space="preserve">h. </s>
              <s xml:id="echoid-s23336" xml:space="preserve">perdu-
                <lb/>
              centur lineæ, ad lineam planitiæ, quæ per apicem gnomonis ad meridianam circinationem pertingent, quarum
                <lb/>
              linearum altera brumalem, altera ſolſtitij radium deſcribet. </s>
              <s xml:id="echoid-s23337" xml:space="preserve">ideo una ex his radius æſtiuus, alia radius hyber-
                <lb/>
              nus dicetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s23338" xml:space="preserve">æs̃tiui autem radij umbra b r. </s>
              <s xml:id="echoid-s23339" xml:space="preserve">hyberni autem b t. </s>
              <s xml:id="echoid-s23340" xml:space="preserve">inter hos terminos Solis declinatio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23341" xml:space="preserve">
                <lb/>
              abſceſſus ab æquinoctiali concluſus eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s23342" xml:space="preserve">nunc ad alios meridianos radios, cum Sol in alijs ſignis eſt, inue-
                <lb/>
              niendos accedamus.</s>
              <s xml:id="echoid-s23343" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">30</note>
            <figure number="138">
              <variables xml:id="echoid-variables95" xml:space="preserve">l n k mcridl. parte delverno E e h a s i 9 8 7 6 5della jtate 4 3 parte g h f x lacato manaco b r c linca del.piano t</variables>
            </figure>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s23344" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Contra</emph>
              autem e, litera i, erit, ubi ſecat circinationem linea, quę eſt traiecta per centrum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s23345" xml:space="preserve">
                <lb/>
              contra g & </s>
              <s xml:id="echoid-s23346" xml:space="preserve">h. </s>
              <s xml:id="echoid-s23347" xml:space="preserve">literæ erunt, k & </s>
              <s xml:id="echoid-s23348" xml:space="preserve">l. </s>
              <s xml:id="echoid-s23349" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s23350" xml:space="preserve">contra c & </s>
              <s xml:id="echoid-s23351" xml:space="preserve">f & </s>
              <s xml:id="echoid-s23352" xml:space="preserve">a, erit litera n. </s>
              <s xml:id="echoid-s23353" xml:space="preserve">Tunc perducendæ
                <lb/>
              ſuntdiametri ab g. </s>
              <s xml:id="echoid-s23354" xml:space="preserve">ad l. </s>
              <s xml:id="echoid-s23355" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s23356" xml:space="preserve">ab h. </s>
              <s xml:id="echoid-s23357" xml:space="preserve">ad k. </s>
              <s xml:id="echoid-s23358" xml:space="preserve">quæ erit inferior, partis erit ęſtiuæ, ſuperior hybernæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s23359" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">60</note>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>