Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of figures

< >
< >
page |< < (287) of 389 > >|
339287SUPPLEMENTA §. III. æque valet, ſi vis non eſt ipſi materiæ eſſentialis, ſed libera
Auctoris lege ſancita, quo caſu ipſe pro libero arbitrio ſuo
hanc huic materiæ potuit legem dare præ aliis electam.
73. At ſi ratio etiam exhiberi debeat, quæ Auctorem Na-
11Præter arbi-
trium retorſio
in potentia :
rationem utro-
bique eſſe fines,
quos ſibi ipſe
propoſuerit, qui
poſſunt eſſe no-
bis ignoti.
turæ potuerit impellere ad ſeligendam materiam hac potiſſi-
mum præditam eſſentiali virium lege, vel ad ſeligendam pro
hac materia hanc legem virium;
quæri primo poteſt, cur
hunc potius exponentem potentiæ elegerit, &
hanc parame-
trum in unitate incluſam, ſive in quadam determinata diſtan-
tia quandam determinatam vim.
Quod de iis dicitur, appli-
cari poterit parametris reliquis functionis cujuſvis.
Ut ille ex-
ponens, illa unitas, ille nexus potuit habere aliquid, quod cæ-
teris præſtaret ad eos obtinendos fines, quos ſibi Naturæ Au-
ctor præſcripſit;
ſic etiam aliquid ejuſmodi habere poterant re-
liquæ omnes quotcumque, &
qualeſcunque parametri.
74. Deinde rem ipſam diligenter conſideranti facile patebit,
22Evolutio finis
ipſius: neceſſi-
tas habendi
hunc nexum
ab Algebra hu-
mana non ex-
primibilem, ni-
ſi per functio-
nem, ad ſolven-
dum creationis
problema pro
hac corporum
conſtitutione,
& motuum ſe-
rie.
ad obtinendos fines, quos ſibi Naturæ Auctor debuit propone-
re, non fuiſſe aptam ſolam potentiam quandam diſtantiæ pro
lege virium, ſed debuiſſe aſſumi functionem, quæ ubi exprimi
deberet per noſtram humanam Algebram, alias quoque para-
metros admiſceret.
Si ex. gr. voluiſſet per eandem vim & mo-
tum Planetarum ad ſenſum ellipticum cum Kepleriano nexu
inter quadrata temporum periodicorum, &
cubos diſtantiarum
mediarum, &
cohæſionem per contactum, nulla ſola potentia
ad utrumque præſtandum finem fuiſſet ſatis, quem finem ob-
tinuiſſet illa formula { a/x2 } + { b/x3 }.
At nec ea formula potuit i-
pſi ſufficere, ſi vera eſt Theoria mea, cum ea formula nullam
habeat in minimis diſtantiis vim contrariam vi in maximis,
ſed in omnibus diſtantiis eandem, nimirum in minimis attra-
ctivam, ut in maximis.
Cohæſio punctorum ſe invicem re-
pellentium in minimis diſtantiis, &
attrahentium in majori-
bus haberi non potuit ſine interſectione curvæ cum axe, quæ
interſectio ſine parametro aliquo non obtinetur.
Verum ad o-
mnem hanc phænomenorum ſeriem obtinendam multo pluri-
bus, uti oſtenſum eſt ſuo loco, interſectionibus curvæ, &
fle-
xibus tam variis opus erat, quæ ſine plurimis parametris ob-
tineri non poterant.
Conſideretur elevatiſſimum inverſum pro-
blema affine alteri, cujus mentio eſt facta num.
547, quo quæ-
ratur numerus punctorum, &
lex virium mutuarum commu-
nis omnibus neceſſaria ab habendam ope cujuſdam primæ com-
binationis, hanc omnem tam diuturnam, tam variam phæno-
menorum ſeriem, cujus perquam exiguam particulam nos ho-
mines intuemur, &
ſtatim patebit elevatiſſimum debere eſſe,
&
reſpectu habito ad noſtros exprimendi modos complicatiſ-
ſimum genus curvæ ad ejuſmodi problematis ſolutionem

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index